Visitatiecommissie 2010, tel: 070 - 3499523) of Jacqueline Timmerhuis
(tel. 070-3383477)
Internationale visitatiecommissie heeft CPB doorgelicht
Een internationale wetenschappelijke visitatiecommissie die het
Centraal Planbureau heeft onderzocht, concludeert dat het CPB
onderzoek van hoge kwaliteit levert en daarmee de kloof overbrugt
tussen wetenschappelijk onderzoek en het beleidsproces. Het planbureau
heeft een duidelijke toegevoegde waarde en zet met zijn werk een
standaard die disciplinerend werkt voor politieke debatten.
De wetenschappelijke kwaliteit zou echter nog verder vergroot kunnen
worden, onder meer door systematischer te streven naar publicaties in
wetenschappelijke tijdschriften en door instrumenten voor interne
kwaliteitscontrole systematischer toe te passen.
Bij de keuze van onderzoeksonderwerpen programmas en projecten zou het
CPB selectiever moeten zijn, en minder succesvolle projecten ook
eerder moeten beëindigen. Op die manier komt er ruimte om op andere
terreinen meer de diepte in te gaan.
Dit zijn enige conclusies uit het vandaag gepubliceerde rapport
Focusing on quality - Report from the CPB Review Committee 2010.
Opzet visitatie
Het is de derde maal dat het CPB is doorgelicht door een
internationale wetenschappelijke visitatiecommissie. Eerder is dit
gebeurd in 1997 en in 2003. Opdrachtgever voor het huidige onderzoek
is de Centrale Plancommissie, het onafhankelijke adviesorgaan van het
CPB. Doel was een brede, externe wetenschappelijke toets op de
kwaliteit van het CPB-werk te krijgen, met aanbevelingen voor
verbeteringen.
Het onderzoek is uitgevoerd van dinsdag 19 t/m vrijdag 22 januari
2010. In die periode is gesproken met vertegenwoordigers vanuit de
wetenschap, de beleidswereld en de media alsmede vanuit andere
instituten (KNAW, SER, WRR en collega-planbureaus PBL en SCP).
Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met een groot aantal
CPB-medewerkers.
Kwaliteit van het CPB-werk
De Visitatiecommissie constateert dat het CPB onderzoek van hoge
kwaliteit levert en daarmee de kloof overbrugt tussen wetenschappelijk
onderzoek en het beleidsproces. De economische methodologie die het
planbureau gebruikt is up-to-date en standaard in de economische
wetenschap. De wetenschappelijke kwaliteit zou nog verder verbeterd
kunnen worden door zowel wat betreft interne als externe
kwaliteitsborging te kiezen voor een meer systematische aanpak, in het
bijzonder op de volgende terreinen:
- publiceren in wetenschappelijke tijdschriften
- banden met wetenschappers aan universiteiten
- interne seminars
- open en kritische wetenschappelijke cultuur.
Verder merkt de commissie op dat het CPB wel erg veel middelen inzet
op modelbouw, ten koste van andere vormen van beleidsrelevant
empirisch werk. Kwantitatieve modellen spelen thans een centrale rol
op de meeste onderzoeksterreinen van het CPB.
Impact op het beleid
Op basis van de gesprekken met externen stelt de visitatiecommissie
vast dat het CPB een duidelijke toegevoegde waarde heeft voor het
Nederlandse beleidsproces: het planbureau zet een standaard neer die
disciplinerend werkt voor het politieke debat. Het CPB zou zijn rol
nog kunnen vergroten door beleidsmakers, media en het brede publiek
uitgebreider te informeren over de onzekerheden in ramingen en
kosten-batenanalyses.
Het CPB brengt zijn onderzoek uit in diverse onderzoeksreeksen. De
commissie beveelt aan om helderder te kiezen wat per reeks de beoogde
doelgroep en beste publicatiestrategie is.
Keuze van onderzoeksonderwerpen
Waar het gaat om toewijzing van onderzoekscapaciteit aan
onderzoeksprogrammas, constateert de visitatiecommissie spanning
tussen de breedte en de diepte. Verspreiding van de capaciteit over
een groot aantal onderwerpen maakt de spoeling dun. Kiezen voor de
diepte en focus aanbrengen kan de wetenschappelijke cultuur bij het
CPB versterken.
Verder ziet de visitatiecommissie ook mogelijkheden voor verbetering
in de wijze waarop het werkplan tot stand komt. Daarbij moet meer
aandacht komen voor het toepassen van de bestaande criteria om
programmas en projecten te kiezen dan wel te beëindigen.
De visitatiecommissie verwelkomt het nieuwe onderzoeksprogramma over
financiële markten. Op het gebied van milieu en klimaatverandering zou
het CPB een heldere strategische visie moeten ontwikkelen op de rol
die het op deze terreinen wil spelen.
Op het gebied van ramingen beveelt de commissie aan te onderzoeken of
deze ramingen op onderdelen minder gedetailleerd zouden kunnen zijn,
gezien de doelen die ermee worden gediend.
Gewenste verbeteringen in de interne organisatie
De Visitatiecommissie is kritisch over de huidige, als weinig logisch
beschouwde indeling van het CPB in sectoren. Gevolg is onder meer dat
er binnen de sectoren te weinig onderlinge samenhang is. Bovendien
vindt onderzoek op aanpalende terreinen nu vaak in verschillende
sectoren plaats. Met name concentratie van het onderzoek op het gebied
van de overheidsfinanciën en de economie van de publieke sector
(public economics) ziet de visitatiecommissie als cruciaal. De
commissie beveelt aan bij een reorganisatie van de sectorstructuur
eerst te bepalen welke organiserende principe(s) leidend moeten zijn.
Wat dat principe ook wordt, een effectieve structuur voor coördinatie
en communicatie tussen de sectoren zal essentieel blijken te zijn. Ook
op dat terrein ziet de commissie ruimte voor verbetering.
Samenstelling visitatiecommissie
De CPB Visitatiecommissie 2010 stond onder leiding van Martin F.
Hellwig, directeur van het Max Planck Institute for Research on
Collective Goods in Bonn, Duitsland.
De andere leden van de visitatiecommissie zijn:
* Torben M. Andersen (Aarhus University, Denemarken)
* Robin W. Boadway (Queens University Kingston, Ontario, Canada)
* Jørgen Elmeskov (OECD, Parijs, Frankrijk)
* Rachel Griffith (University College London, Institute of Fiscal
Studies, CEPR, Londen, VK)
* Sweder van Wijnbergen (Universiteit van Amsterdam)
Het secretariaat is verzorgd door Alexandra van Selm, met assistentie
van Jante Parlevliet, beiden werkzaam bij de Sociaal-Economische Raad
(SER).
Het rapport Focusing on quality - Report from the CPB Review Committee
2010 is (gratis) beschikbaar als PDF-bestand.
Zie het origineel
Centraal Planbureau