Gemeente Amersfoort

Persbericht gemeente Amersfoort - dinsdag 9 maart 2010

Voormalig Constantinianum aangewezen tot rijksmonument

Amersfoort heeft er een rijksmonument bij. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft het complex aan de Daam Fockemalaan 10 op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Vroeger waren hier het klooster en de school van de Kruisheren gevestigd, tegenwoordig het Leerhotel en Meridiaan College. Het complex verdient deze onderscheiding omdat het behoort tot de top 100 van de belangrijkste bouwwerken uit de Wederopbouwperiode (1940-1958). Met het Constantinianum heeft Amersfoort nu 712 Rijksmonumenten.

Het complex, dat oorspronkelijk onder de naam Constantinianum bekend stond, is in de periode 1952-1957 door de Tilburgse architect Jos. A. Schijvens (1908-1966) gebouwd. Tot de beschermde onderdelen van het complex worden ook het schoolplein, de kloostertuin, het transformatorhuisje en de hekpijlers gerekend. Vooral de toren vormt een markant herkenningspunt bij de entree van Amersfoort. "Het is een essentieel toonbeeld van de vroege Wederopbouw en van algemeen belang vanwege onder andere een grote, monumentale opzet in traditionele naoorlogse bouwstijl met verwijzingen naar vroegchristelijke en byzantijnse architectuur met een sterk accent op de torenverschijningen", aldus de minister van OCW.

Geschiedenis
In 1946 startten de Kruisheren, die behoren tot de religieuze Orde van het Heilig Kruis, met hoger onderwijsactiviteiten in Amersfoort. In 1950 wilde deze gemeenschap overgaan tot de bouw van een eigen, grotere onderwijsinstelling. De gemeente bood daarop het terrein aan, dat direct naast het klooster van Onze Lieve Vrouwe ter Eem was gelegen. Het Constantinianum bestaat uit een klooster- en een schoolgedeelte. Het klooster kwam in 1952 gereed, in 1957 volgde het scholencomplex. In 1968 werd de eerste van een reeks uitbreidingen gerealiseerd.

Het klooster met een kloosterkerk, een kloostergang en een kloostertuin is gewijd aan Sint Helena. Deze gebouwen bezitten de rijkste detaillering, waarbij de torens opvallen door hun expressief uitgevoerde bekroningen met ui-vormen en lantaarns. De architectuur is geïnspireerd door het traditionalisme van de Delftse School, waarbij men graag motieven uit de vroegchristelijke en byzantijnse architectuur overnam. Hoewel dit in die tijd vaker voorkwam, is dit hier te verklaren uit de beschermheilige van het klooster en de naamgeving van de school naar Constantijn de Grote.

De architectuur van het scholencomplex, bestaande uit vier vleugels, is daarentegen soberder van karakter. Verschillende kunstenaars, onder wie Wim Harzing en Victor van Mil, hebben aan de totstandkoming van dit complex meegewerkt.

Ter inzage
In 2007 heeft de toenmalige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de procedure voor aanwijzing tot rijksmonument in gang gezet. Het besluit van de minister met de bijbehorende beschrijving ligt vanaf nu zes weken ter inzage bij de Informatiewinkel in de Observant.

Gemeentelijke Nota Ruimte voor monumenten en archeologie De Wederopbouwperiode is in de nieuwe gemeentelijke nota Ruimte voor monumenten en archeologie (februari 2010) tot één van de nieuwe aandachtsvelden benoemd.

Noot voor de redactie,