Nederlands Vaccin Instituut


Beter vaccin tegen meningokokken mogelijk

woensdag, 10 maart 2010

Promotie

Beter vaccin tegen meningokokken mogelijk

Floris Fransen ontdekte dat bij ongeveer 10 procent van de patiënten met een meningokokkenziekte de ziekteverwekker gemuteerd is; daardoor verloopt de ziekte milder. Deze ontdekking biedt kansen voor een verbeterd vaccin, zonder dat dit meer bijwerkingen geeft.

De meningokok is een bacterie die voorkomt in de keel- en neusholte van ruwweg anderhalf miljoen Nederlanders zonder dat deze mensen daar last van hebben. Af en toe verspreid de bacterie zich echter naar de bloedbaan en/of hersenvliezen, waardoor bloedvergiftiging en hersenvliesonsteking kunnen ontstaan. Wereldwijd zijn er jaarlijks ongeveer 1.2 miljoen gevallen van meningokokkenziekte. Van deze patiënten overlijdt ongeveer 10 procent en nog eens 20 procent houdt er blijvende schade aan over.

De heftige ontstekingsreactie bij deze ziektes wordt voornamelijk veroorzaakt door een belangrijke bouwsteen van de meningokok, lipopolysaccharide. Als immuuncellen in aanraking komen met lipopolysaccharide gaan ze allerlei stoffen uitscheiden die een ontsteking veroorzaken. Uit Fransens onderzoek blijkt dat ongeveer 10 procent van de patiënten geïnfecteerd is met een meningokok met een veranderde lipopolysaccharide-structuur. Het gevolg van deze verandering is dat de immuuncellen de mutant minder goed kunnen herkennen, waardoor de ontstekingsreactie minder heftig is en de ziekte milder verloopt. Mogelijk brengt de bacterie deze verandering aan om het immuunsysteem te slim af te zijn.

Fransen ontdekte ook dat de aanwezigheid van lipopolysaccharide in een vaccin tegen meningokokken essentieel is voor een goede werkzaamheid van het vaccin. Lipopolysaccharide heeft dus ook goede eigenschappen. Bovendien kan de structuur van lipopolysaccharide worden aangepast of het molecuul kan vervangen worden door andere stoffen die een mindere ernstige ontsteking veroorzaken, maar de immuuncellen nog wel genoeg activeren voor een goede reactie na vaccinatie.

Datum en tijd: 11-3-2010 16:15

Locatie: Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Promovendus: Floris Fransen

Faculteit: Faculteit Diergeneeskunde

Proefschrift: Role of meningococcal Toll-like receptor agonists in disease and immunity

Promotor 1: Prof. dr. J.P.M. van Putten

Promotor 2: Prof. dr. C.J.P. Boog

Copromotor 1: dr. P. van der Ley

Zie ook; Onderzoekers NVI werpen nieuw licht op meningokokkenziekte

Kijk voor meer informatie op:

+ Nico Oudendijk ad interim Algemeen Directeur NVI