Radboud Universiteit Nijmegen


Echt waar: kleinste dubbelster sjeest in 5,4 minuut rond

Datum bericht: 10 maart 2010

De observaties uit 2001 waren te gek om geloofd te worden: twee zeer kleine sterren leken in een recordtijd van 5,4 minuten om elkaar heen te draaien. Nieuw onderzoek overtuigt wél.

Astronomen van onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen hebben ontdekt dat de twee sterren in de dubbelster HM Cancri in slechts 5,4 minuten om elkaar heen draaien. Daarmee is HM Cancri de dubbelster met veruit de kortst bekende baanperiode. Het is ook een van de allerkleinst mogelijke dubbelsterren, met een totale afmeting van niet meer dan 8 maal de diameter van de aarde. Dit is hetzelfde als slechts een kwart van de afstand van de aarde tot de maan.

Einde aan de twijfel
De snelle omwenteling van deze dubbelster werd al sinds 2001 vermoed, maar leek te uitzonderlijk om waar te zijn. Nieuwe observaties met de grootste telescoop ter wereld, de 10-m Keck telescoop op Hawaï, maken een einde aan de twijfel.
'Dit soort waarnemingen is alleen mogelijk met de allergrootste telescopen ter wereld, die ook nog over de beste instrumenten moeten beschikken. Deze waarnemingen van HM Cancri benaderen werkelijk de limiet van wat we op dit moment kunnen', licht prof. Paul Groot van het Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics van de Radboud Universiteit toe.

Uitdaging
De waarnemingen aan HM Cancri waren een ultieme uitdaging door de zwakte van het object en de snelheid waarmee gemeten moest worden om de 5,4 minutenvariaties toch nog te kunnen zien. HM Cancri staat op een afstand van ongeveer 16.000 lichtjaar en is een miljoen keer zwakker dan de zwakste ster die met het blote oog zichtbaar is.

De bevindingen over HM Cancri worden op 10 maart gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift Astrophysical Journal Letters.