Ministerie van Defensie

Toespraak Commandant der Strijdkrachten bij ISAF medaille-uitreiking

Spreker : Commandant der Strijdkrachten

5 maart 2010

Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten,
Generaal P.J.M. van Uhm, ter gelegenheid van de
ISAF medaille-uitreiking op 5 maart 2010
Generaals, dames en heren, aangetreden militairen, van harte welkom,
Een speciaal woord van welkom wil ik richten aan mevrouw van Miltenburg van de Tweede Kamer, die hier als volkvertegenwoordiger aanwezig is.
Wij zijn hier vandaag bij elkaar om de uitzending van deze militairen en hun thuisfront formeel af te sluiten. We doen dit met de uitreiking van de Herinneringsmedaille Vredesoperaties. We doen dit vooral ook door gezamenlijk terug te kijken op datgene wat er de afgelopen periode in het missiegebied Afghanistan is gebeurd.
We kijken terug op het werk van de individuele militairen hier. En staan stil bij het belang van de hier aanwezige familie en vrienden in deze missie.
Uw steun is voor ons van groot belang. Zonder uw steun daalt de motivatie van onze militairen. Zonder uw doorzettingsvermogen, draait het gezin thuis niet. Dames en heren, jongens, meisjes, uw rol is zeer belangrijk voor het werk van onze militairen. Ik dank u voor die steun, dat doorzettingsvermogen en begrip voor het werk van deze militairen. Tijdens de medaille-uitreiking zullen er zilveren roosjes aan de militairen worden gegeven, die zij door zullen geven aan het thuisfront om dit te onderstrepen.
Ook krijgen de kinderen van de uitgezonden militairen een medaille, want ook voor hen is het een uitzending geweest !
Een blik van de kenner leert dat hier een zeer divers militair gezelschap staat opgesteld. Ieder van u heeft bijgedragen aan het succes van de missie.
Een succes dat zich op vele manieren manifesteert, maar door de politieke discussie van de laatste weken nog wel eens ondergesneeuwd dreigde te raken. Begrijp me niet verkeerd, die politieke discussie moet gevoerd worden. Het is immers aan de regering om te besluiten waar wij, militairen, worden ingezet en welke taken wij uitvoeren.
Het is mede mijn plicht om de Nederlandse bevolking uit te leggen dat jullie die taken goed uitvoeren, vaak onder moeilijke omstandigheden. Dat mogen we niet uit het oog verliezen, daar moet waardering voor zijn !
1
De militairen die hier voor u staan, en zij die daarvoor in Afghanistan actief waren, hebben een aantal belangrijke doelen bereikt. Dankzij hun inzet kan driekwart van de bevolking van Uruzgan nu leven in relatieve veiligheid.
Binnen de zogenaamde inktvlek is de tegenstander niet meer in staat om effectief direct aan te vallen.
Zij valt vrijwel uitsluitend terug op het leggen van bermbommen en het afschieten van raketten van grote afstand. Het is nu zaak om de Afghaanse bevolking een goed alternatief te bieden om een nieuw leven op te bouwen.
Ondanks die relatieve veiligheid zijn er ook slachtoffers te betreuren. Een deel van u heeft het overlijden van Korporaal Kevin van der Rijdt en Sergeant-majoor Mark Leijsen van dichtbij meegemaakt. Hun overlijden vormt een inktzwarte herinnering aan dit deel van de missie. Hun verlies heeft een grote leegte achtergelaten. Bij de achtergebleven families. Maar zeker ook bij ons militairen, collega's, vrienden.
Ik wil u verzoeken op te staan en een minuut stil te zijn in de herinnering aan hen die vielen.
Ook vielen er gewonden. Gewonde militairen die vaak nog lange pijnlijke behandelingen moeten ondergaan. Verwondingen die militairen voor het leven tekenen. Enerzijds zichtbaar, maar ook onzichtbaar. Ik realiseer me dat meerdere militairen nog in afwachting zijn van de toekenning van een Draaginsigne Gewonden. Op zorgvuldige wijze wordt de aanvraag behandeld.
Vanmiddag zal ik drie draaginsignes uitreiken (Korporaal Janssen, Marinier der 1e Klasse De Soet, Marinier der 1e Klasse Voerman).
Het offer van de militairen mag nooit worden vergeten. Dat kunnen we als internationale gemeenschap alleen bereiken, door hun goede werk voort te zetten. Door succes te boeken. Dat lijkt te lukken. Dankzij de - nog wel fragiele - basisveiligheid, zijn enkele randvoorwaarden voor dat succes gewaarborgd. Door inzet van de militairen en Afghaanse veiligheidsdiensten hebben we ruimte gekregen om samen met de hulporganisaties te bouwen aan ontwikkeling. Het is nu mogelijk dat onafhankelijke organisaties veel meer dan voorheen werken aan de opbouw van scholen, wegen, landbouw en veeteelt.
2
Voor het eerst is voor de bevolking van Uruzgan basisgezondheidszorg voor handen. Mannen, vrouwen en kinderen kunnen naar een 'basic health centre' als ze ziek zijn, dat was voorheen niet mogelijk...
De nog altijd fragiele basisveiligheid staat nog niet op zichzelf. Nederland werkt samen met andere internationale partners hard aan de versterking en versteviging van het Afghaanse bestuur. Dat stuurt op haar beurt weer de Afghaanse veiligheidsdiensten aan, die essentieel zijn voor de langdurige stabiliteit en opbouw van het land. Vooral bij die veiligheidsdiensten zijn enorme stappen vooruit gezet.
Het Afghaanse leger groeide sinds 2006 van 160 naar 3000 militairen. Militairen die allen nog goede begeleiding nodig hebben, maar ook in toenemende mate zelfstandig worden. De ruim 1600 politieagenten in de provincie Uruzgan hebben nog steeds begeleiding nodig. Zij moeten langzaam leren dat veiligheid vooral ontstaat wanneer de politie zich tussen de mensen begeeft en hun voornaamste bron van veiligheid is. Dat besef vergt nog een lang proces van begeleiding, training en coaching. Dat proces vergt een lange adem van de internationale gemeenschap, maar is uiteindelijk wel de sleutel tot het succes in dit complexe en door stammenstrijd verdeelde land.
Dames en heren, het beeld in de kranten focust zich meestal op datgene wat zich aan de buitenkant van de missie manifesteert. Maar om het zichtbare werk van de militairen buiten de poort mogelijk te maken, zijn mensen actief die de randvoorwaarden scheppen voor succes. Vaak buiten het zicht van de camera's en de lokale bevolking opereren bijvoorbeeld de verkenners. Zij voeren hun moeilijke taken uit vanaf vooruitgeschoven posities. De inlichtingen die zij vergaren zijn essentieel voor de vooruitgang in de missie. Andere eenheden zorgen ervoor dat de juiste boodschap tijdig bij de bevolking belandt. Omgekeerd zorgen zij ervoor dat signalen uit de bevolking in de militaire planning worden meegenomen.
De eenheden van de luchtmacht vormen een onmisbare en cruciale schakel in al het werk dat de grondeenheden doen. Onze transporthelikopters, Apaches en
F-16's worden in Uruzgan, maar ook daarbuiten, veelvuldig ingezet. Ook onze Hercules is een onmisbare schakel, voor ons troepentransport vanaf Mirage.
Deze luchtmachteenheden vormen de lifeline tussen het inzetgebied en de thuisbasis. O zo belangrijke krachten die de missie draaiende houden. Het werk van de vliegende eenheden is niet ongevaarlijk gebleken. Eén helikopterbemanning vloog letterlijk en figuurlijk door het oog van de naald, maar wist haar toestel veilig aan de grond te zetten. Dat optreden tekent het gedrag van ons luchtmachtpersoneel. In een 'split second' besluiten nemen die het verschil kan maken tussen leven en dood. Hulde daarvoor.
3
Zonder de vliegende eenheden zijn we nergens, maar net zo belangrijk zijn de militairen die ervoor zorgen dat onderhoud, logistiek en veiligheid op en rond de basis worden geregeld. Verkeersleiders weten onder primitieve omstandigheden het luchtverkeer in goede banen te leiden en mocht het onverhoopt mis gaan, dan is de brandweer altijd paraat. De mensen van het Role-2 hospitaal weten menig leven te redden en verrichten medische wonderen. De logistieke keten wordt onderhouden door een zeer gedreven team, dat op soms zeer creatieve wijze zorgt voor een continue stroom van munitie en onderdelen, maar ook zorgt voor de post van en naar het thuisfront. Die brieven, kaarten en pakketjes, die ondanks de nieuwe technologie nog steeds van grote waarde zijn.
Daarnaast levert het onderhoudspersoneel een constante krachtsinspanning om het materieel binnen en buiten de poort draaiende te houden. Het is de creativiteit, flexibiliteit en het doorzettingsvermogen van deze mensen die er voor zorgt dat men buiten de poort de moeilijke taken kan vervullen. Zij staan voor de buitenwereld minder op de voorgrond, maar voor de militaire leiding continue ten positieve in de spotlights.
Al deze taken worden uitgevoerd vanaf de bases in Kandahar en Uruzgan. Kandahar Airfield is inmiddels uitgegroeid tot een middelgrote stad met zo'n 20.000 inwoners. De enkele airstrip verwerkt aantallen vluchten waar de gemiddelde Europese luchthaven jaloers op zou zijn. Forward Operating Base Ripley, waar Kamp Holland deel van uit maakt, is inmiddels uitgegroeid tot de Multinational Base Tarin Kowt. Een internationale basis van waaruit naast de Nederlanders ook diverse andere nationaliteiten opereren. De instandhouding en uitbreiding van deze bases en de overige kampen in Afghanistan vormen een uitdaging op zich. Ook hier worden prestaties geleverd die vaak nog te veel onderbelicht blijven.
Alle inzet die ik heb genoemd, maakt het mogelijk dat onze mannen en vrouwen van Battlegroup, Provinciaal Reconstructie Team, Speciale-eenheden, Koninklijke Marechaussee, hun goede werk buiten de poort kunnen voortzetten. Daarbij optreden als de 'Best friend' van de bevolking, maar tevens de 'worst enemy' van de tegenstander als zaken uit de hand dreigen te lopen. Onder een continue dreiging van geïmproviseerde explosieven doen zij hun werk buiten de poorten. Deze dreiging is altijd aanwezig, maar ook door zeer gedreven experts tot het minimum teruggebracht.
Deze eenheden zorgden voor een bestendiging en uitbreiding van de veiligheid voor de Afghaanse bevolking. Iedere militair heeft daar zijn of haar steentje aan bijgedragen.
4
Deze ode aan hen die in Afghanistan hebben gewerkt eindigt met datgene waarmee ik mijn verhaal begon; het belichten van de taken waarvoor onze militairen naar Afghanistan zijn gestuurd.
Ten eerste heeft de Afghaanse regering de internationale gemeenschap gevraagd te helpen bij de stabilisatie van Afghanistan. Daarom zijn Nederlandse militairen sinds 2002 actief in de handhaving van veiligheid in Afghanistan. Als gevolg van dit optreden is de voedingsbodem voor terrorisme in Afghanistan gekrompen en de internationale samenleving veiliger geworden.
Daarnaast weten we dat veiligheid niet de enige oplossing is in dit complexe conflict. Het afzwakken van de tegenstanders van de Afghaanse regering heeft alleen succes als de sociale, politieke en economische sectoren gelijktijdig worden aangepakt. Hierdoor kan de Afghaanse bevolking, na decennia van overleven, weer werken aan haar eigen ontwikkeling.
Dankzij de inzet van militairen en ontwikkelingswerkers zijn we daar in geslaagd.
Als laatste weten we dat de sleutel tot succes ligt in versterking van lokaal bestuur, Afghaanse veiligheidsdiensten en een nog intensievere samenwerking met civiele organisaties. Dat pad zijn we nu ingeslagen, we zijn een heel eind op weg, maar het einddoel is nog niet bereikt.
Dit gezegd hebbende denk ik dat we trots kunnen zijn op deze militairen, medewerkers van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Zaken en allen die hen voorgingen.
Tezamen met andere landen hebben we in Uruzgan ervoor gezorgd dat er een solide basis ligt voor opbouw. Een fundament gegoten in Nederlands beton, een fundament dat nog lang zal blijven liggen. Deze Nederlandse militairen hebben daar hun steentje aan bij gedragen en daar mogen we best trots op zijn.
Ik zal nu overgaan tot het uitreiken van de Herinneringsmedailles voor Vredesoperaties. Ik verzoek Generaal van den Broek om met mij de eerste medailles uit te reiken aan de commandanten en hun adjudanten. Aansluitend worden opperofficieren en mevrouw van Miltenburg uitgenodigd om mij te assisteren bij het uitreiken van de medailles aan de troepen.
5