Ingezonden persbericht
PERSBERICHT 16 maart 2010
Ruim 30% van de politiek leiders valt door verdeeldheid in de raad
De roep om politici met leiderschapskwaliteiten is groot. De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart maakte duidelijk dat het politieke landschap in veel gemeenten versnipperd is. De middenpartijen hebben een grote hoeveelheid zetels verloren en in tal van gemeenten zijn er veel partijen nodig om tot een college te komen. Ook landelijk is de roep om oplossingsgerichte bestuurders met een duidelijke politieke visie groot. Het land vraagt om types die de eenheid in het kabinetsbeleid kunnen bewaken en garant staan voor een collegiaal bestuur. Onderzoek van Jacques Necker onder 976 raads- en collegeleden toont aan dat politiek leiderschap echter geen garantie is voor stabiliteit. Juist wethouders die als politiek leider worden getypeerd blijken vaak voortijdig te moeten vertrekken als gevolg van een verdeelde raad. Een politiek leider gedijt hier slecht bij.
Vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen zette Jacques Necker onder een grote groep raads- en collegeleden een digitale enquête uit. Het doel van dit onderzoek was een relatie te leggen tussen zittingsduur en type wethouder. De veronderstelling was dat niet ieder type wethouder even goed gedijt bij het huidige politieke klimaat. In totaal hebben 976 raads- en collegeleden de vragenlijst ingevuld. Ze gaven 3867 maal een typeringen van een wethouder.
Respondenten konden hun wethouder typeren als politiek leider, superambtenaar, monist, ambassadeur of meelifter. Per wethouder gaven ze aan hoe lang hij wethouder is geweest. Als de wethouder na een politieke breuk voortijdig is vertrokken gaven de respondenten tevens aan wat de meeste bepalende factor is geweest voor zijn vertrek. Factoren hadden betrekking op persoonlijke competenties of op externe omstandigheden. Andere oorzaken voor vertrek (ziekte, herindeling, burgemeestersbenoeming etc.) zijn buiten beschouwing gelaten.
Het blijkt dat de meelifter het vaakst voortijdig vertrekt. Slechts 68% van dit type wethouder haalt de eindstreep. Meelifters wordt vooral een gebrek aan communicatieve vaardigheden verweten. Daarnaast zijn ze onvoldoende omgevingsbewust en tonen ze geen visie. Het is vooral een gebrek aan persoonlijke vaardigheden die maakt dat een meelifter de termijn niet vol maakt. In de periode 2006-2010 zijn de politiek leiders het meest stabiel gebleken. Bijna 80% van de wethouders die als poltiek leider is getypeerd, maakte de rit af. Als belangrijkste oorzaken voor het voortijdig vallen van politiek leiders noemen de respondenten een verdeelde raad of op het ontbreken van collegiaal bestuur. Het gaat daarmee vooral om externe omstandigheden die deels buiten de directe invloedsfeer van de wethouder vallen maar wel tot de politieke realiteit behoren.
Er is dus een brede oproep aan politiek leiders om zich aan het front te melden. De afgelopen jaren waren zij de meest stabiele factor in het gemeentebestuur. Tegelijkertijd is het een gegeven dat er veel verdeelde raden zijn en dat collegiaal bestuur niet altijd vanzelfsprekend is. Gegevens die vooral een politiek leider kwetsbaar maken. De mate waarin politiek leiders in de praktijk om weten te gaan met deze externe factoren zal bepalen in hoeverre zij ook de wethouders van de toekomst zijn.