Nationale Ombudsman
Den Haag, 17 maart 2010
Verslag van de Nationale ombudsman over 2009:
Overheid moet verstandig omgaan met tegenstellingen en conflicten
De Nationale ombudsman, Alex Brenninkmeijer, constateert in zijn Verslag
over 2009 dat de overheid in 2009 op veel terreinen heeft geïnvesteerd in
een goede relatie met de burger. Dat ziet hij terug in de afname van het
aantal klachten dat hij ontving. Tegelijkertijd maakt de ombudsman zich
zorgen over de manier waarop de overheid omgaat met tegenstellingen en
conflicten. De overheid laat zich te vaak leiden door incidenten. Een
behoorlijke overheid is in zijn ogen een overheid die incidenten op waarde
kan schatten en in gespannen situaties weet te de-escaleren. Vandaag lichtte
hij zijn bevindingen over 2009 toe aan de Tweede Kamer onder het motto
'Voorbij het conflict'.
De Nationale ombudsman ontving in 2009 bijna 21.000 telefoontjes van
burgers en ruim 12.000 klachten (afname van 6,5% ten opzichte van
2008). Wat opvalt, is dat het aantal klachten over de grote
overheidsinstanties is afgenomen. Klachten over de Belastingdienst,
het CAK en de IB-Groep (DUO) zijn bijvoorbeeld met een kwart
verminderd. Over het CBR en Bureaus Jeugdzorg kreeg de ombudsman in
2009 meer klachten.
Tegenstrijdige ontwikkelingen
De afname van het aantal klachten duidt volgens de Nationale ombudsman
op toegenomen kennis en vaardigheid bij organisaties als de
Belastingdienst en de Sociale Verzekeringsbank om op een behoorlijke
manier om te gaan met burgers. Denk aan initiatieven als direct
persoonlijk contact opnemen bij klachten of bezwaren en het voorkomen
van juridische procedures. Tegelijkertijd ziet de ombudsman een
ontwikkeling die hiermee strijdig is. De spanning tussen overheid en
burger neemt toe wanneer macht een grote rol speelt in de relatie.
Voorbeelden hiervan ziet hij bij de politie en de jeugdzorg. De
politie is goed in staat om in lastige situaties verstandig te
opereren. Maar bij politie en jeugdzorg worden onder politieke druk te
vaak harde en vergaande maatregelen genomen.
Oproep tot tolerantie
De Nationale ombudsman stelt dat conflicten en incidenten nu eenmaal
horen bij de samenleving. Hij roept in zijn Verslag over 2009 de
overheid in al haar onderdelen op tot meer tolerantie. Om zich niet te
laten leiden door incidenten. Niet moeilijk te doen over
schadevergoeding als er schade is veroorzaakt en excuses te maken als
dat passend is. Een behoorlijke overheid is in zijn ogen een overheid
die kan de-escaleren. Kwesties niet op de spits drijven, niet op de
persoon spelen en durven relativeren zijn daarbij belangrijk. De
overheid heeft op dat gebied nog te leren.
De overheid heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor het
verstandig omgaan met tegenstellingen en conflicten. De overheid maakt
immers de regels van de samenleving, heeft het geweldsmonopolie en
heeft een belangrijke voorbeeldfunctie bij het respectvol met elkaar
omgaan.
Noot voor de redactie,