16 maart 2010
Kamervragen over problemen in de zorg ten gevolge van interculturele verschillen
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib (PvdA) over
problemen in de zorg ten gevolge van interculturele verschillen (2010Z01367,
ingezonden 25 januari 2010).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Arib over problemen in de zorg ten
gevolge van interculturele verschillen.
(2010Z01367, ingezonden 25 januari 2010)
Vraag 1
Bent u op de hoogte van het artikel over een arts die een vrouw met boerka
weigerde te behandelen? 1)
Antwoord 1
Ik heb kennis genomen van het artikel.
Vraag 2
Erkent u dat zich in de zorg in toenemende mate problemen voordoen die
veroorzaakt worden door interculturele verschillen? Deelt u de mening dat
zorgverleners steeds meer worden geconfronteerd met uitingen die discriminerend
kunnen zijn, zoals het weigeren van een hand geven, het weigeren van wassen
van mannelijke patiënten op basis van religieuze of culturele gronden of het
weigeren van mannelijke artsen? Hoe moet volgens u hiermee in de zorg worden
omgegaan? Welke mogelijkheden hebben zorgverleners om zich hiertegen te
verweren?
Antwoord 2
Ik heb daar geen eenduidige signalen over ontvangen. Het belang van goede en
veilige zorg dient voorop te staan. Daar hoort bij dat zorgverleners niet
gediscrimineerd mogen worden.
3
Herinnert u zich mijn schriftelijke vragen over het weigeren van mannelijke artsen
door gesluierde vrouwen? 2) Herinnert u zich uw antwoord dat zoveel mogelijk
recht moet worden gedaan aan de keuzevrijheid van de cliënt, maar dat er wel
grenzen zijn? Kunt u aangeven waar deze grenzen liggen en waarop deze zijn
gebaseerd?
Antwoord 3
Het zou alleen mogelijk zijn om dat per specifieke situatie precies aan te geven,
maar de keuzevrijheid van de patiënt mag er niet toe leiden dat de veiligheid van
de zorg in gevaar komt.
Vraag 4
Bent u van mening dat een zorgverlener een patiënt mag vragen haar boerka af te
doen omdat gezichtsbedekkende kleding de communicatie tussen hulpverlener en
patiënt kan verstoren en daarmee de kwaliteit en veiligheid van de zorg in gevaar
kan brengen?
Antwoord 4
Ja, als de zorgverlener van mening is dat het dragen van gezichtsbedekkende
kleiding de kwaliteit en veiligheid van zorg in gevaar brengt, mag hij of zij de
patiënt vragen deze af te nemen. Het is aan de zorgverlener om te bepalen in
welke situaties dat nodig is.
Vraag 5
In hoeverre moet naar uw mening rekening gehouden worden met een
zorgverlener die gewetensbezwaren heeft ten aanzien van werk dat behoort tot de
kerntaken van het beroep?
Hoe verhoudt dit zich tot de cao waarin staat dat de werkgever de
verantwoordelijkheid heeft om ervoor te zorgen dat de zorgverlener het `recht op
gewetensbezwaren' ook kan uitoefenen?
Antwoord 5
Het hangt van de specifieke situatie af in hoeverre de werkgever daar rekening
mee dient te houden. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van
werkgevers en werknemers om daar afspraken over te maken.
Vraag 6
Bent u van mening dat zorgverleners die vanuit hun levensovertuiging bezwaren
hebben tegen het uitvoeren van bepaalde handelingen die tot de kerntaken van
het beroep behoren niet toegelaten moeten worden tot de opleiding? Zo nee,
waarom niet?
Antwoord 6
Nee, ik vind het de verantwoordelijkheid van de individuele zorgverlener in spe
om die afweging te maken.
Vraag 7
Welke richtlijnen en codes bestaan nu bij de verschillende beroepsgroepen ten
aanzien van het omgaan met interculturele verschillen?
In hoeverre zijn bestaande richtlijnen ten aanzien van behandeling toegesneden
op etnische diversiteit?
Antwoord 7
Er zijn diverse initiatieven om daar waar relevant ethische en culturele
verschillen op te nemen in standaarden en andere producten. Zo is Pharos
onder andere bezig met de huisartsen om zorgstandaarden waar nodig aan te
vullen of aan te passen.
Vraag 8
Herinnert u zich het Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ)-rapport over
interculturalisatie in de zorg (2000)? Welke concrete maatregelen zijn naar
aanleiding van dit rapport genomen?
Antwoord 8
In augustus 2001 is de Projectorganisatie interculturalisatie van de
gezondheidszorg voor een periode van vier jaar ingesteld en is na het verstrijken
van die periode met ingang van 1 mei 2005 opgeheven.
Over de activiteiten die de Projectorganisatie interculturalisatie van de
gezondheidszorg gepland had en heeft ondernomen tot de opheffing, heeft de
projectorganisatie een plan van aanpak (november 2001) uitgebracht. Ook heeft
de projectorganisatie destijds een voortgangsrapportage uitgebracht. Deze
stukken heeft de toenmalige minister van VWS als bijlagen bij de brief over
allochtonen in de gezondheidszorg (Tweede Kamer, vergaderjaar 2003 - 2004, 29
484, nr. 1) gericht aan de Tweede Kamer gevoegd. Voor de activiteiten die de
projectorganisatie heeft ondernomen, verwijs ik naar de inhoud van deze bijlagen.
Vraag 9
Bent u van mening dat interculturalisatie van de zorg een taak is van de overheid?
Zo ja, hoe wordt deze taak op dit moment ingevuld en wat kan er worden
verbeterd? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 9
Nee, dit is primair een verantwoordelijkheid van veldpartijen. Het zorgstelsel moet
zo functioneren dat er kwalitatief verantwoorde zorg wordt geleverd.
Vraag 10
Bent u bereid de Kamer vóór 1 mei a.s. een inventarisatie te sturen van
knelpunten en problemen in de zorg, die veroorzaakt worden door interculturele
verschillen?
Bent u daarnaast bereid zo spoedig mogelijk in overleg te treden met de
verschillende beroepsgroepen in de zorg, werkgevers en vakbonden, en tot
heldere regels en richtlijnen te komen ten aanzien van interculturele verschillen en
de Kamer hierover vóór 1 mei a.s. te berichten?
Antwoord 10
Ik acht het op dit moment niet mogelijk om naast de reeds bestaande initiatieven
en contacten een dergelijke inventarisatie op te stellen voor de door u genoemde
datum.
1) Zorgvisie, 5 januari 2010: "`Arts mag vragen om boerka af te zetten'"
2) Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2007-2008, nr. 6
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport