Erasmus Universiteit Rotterdam

Promotie Drs. P. Bezemer

Titel proefschrift
Diffusion of Corporate Governance Beliefs

---

Promotors:
Prof.dr. H.W. Volberda
Prof.dr.ing. F.A.J. van den Bosch

---

Datum
19 maart 2010 11:30

---

Locatie:
Woudestein, senaatszaal

---

Faculteit
RSM Erasmus University

Focus op aandeelhouderswaarde verslechtert financiële prestaties bedrijf

Focus op aandeelhouderswaarde heeft een negatieve invloed op de financiële prestaties van top-100 beursgenoteerde ondernemingen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Pieter-Jan Bezemer, die op vrijdag 19 maart 2010 promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met zijn proefschrift Diffusion of Corporate Governance Beliefs. Met deze stelling onderschrijft hij in dit promotieonderzoek de maatschappelijke kritiek op het Angelsaksische economische model, gebaseerd op marktwerking.

De voor- en nadelen van het Angelsaksische ten opzichte van het Rijnlandse model (gebaseerd op mede door de overheid gestuurd maatschappelijk verantwoord ondernemen) zijn in Nederland de afgelopen jaren uitgebreid onderwerp van maatschappelijk debat geweest. Zowel de mate waarin het Angelsaksische model zich in het Nederlandse poldermodel heeft ingebed als de impact hiervan op de prestaties van ondernemingen waren echter nog steeds onduidelijk.

Bezemer laat in zijn onderzoek zien dat het Angelsaksische model in Nederland fors aan populariteit heeft gewonnen. Waar in 1992 slechts 13 procent van de top-100 beursgenoteerde bedrijven aandeelhouderswaarde of een equivalent hiervan benadrukte in het jaarverslag, is dit percentage in 2006 gestegen naar 74 procent.

Tegelijkertijd constateert Bezemer dat het hanteren van aandeelhouderswaardeoriëntatie in de Nederlandse poldercontext juist een negatieve invloed heeft op de financiële prestaties van een bedrijf. En dat impliceert bedrijven erg voorzichtig moeten zijn met het aannemen en verspreiden van de corporate governance opvattingen die niet stroken met de gangbare logica in hun nationale context.

Volgens Bezemer is deze stijging van de focus op aandeelhouderswaarde niet alleen toe te schrijven aan de toegenomen noodzaak om symbolisch aan de verwachtingspatronen van aandeelhouders tegemoet te komen. Top-100 beurs-genoteerde ondernemingen die een
aandeelhouderswaardeoriëntatie onderschrijven in hun jaarverslag, maken ook daadwerkelijk meer gebruik van optieregelingen, inkoopprogramma's voor eigen aandelen en technieken voor het creëren van economische waarde (EVA).

De belangrijkste stimulatoren van deze ontwikkeling zijn volgens Bezemer met name twee groepen invloedrijke aandeelhouders. Top-100 beursgenoteerde ondernemingen met grote aandeelhouders met een financiële achtergrond (bijvoorbeeld banken,
participatiemaatschappijen en hedgefondsen) of een Angelsaksische nationaliteit zijn eerder geneigd aandeelhouderswaarde in hun jaarverslag te benadrukken dan andere bedrijven.

Een belangrijke maatschappelijke vraag die zich nu aandient is in hoeverre de huidige financiële crisis een kentering teweeg zal brengen in deze ontwikkeling. Hoewel de populariteit van aandeelhouderswaarde-oriëntatie aan het begin van het decennium - rond de val van de beurskoersen en de verschillende corporate governance-schandalen zoals Enron en Ahold - een kleine tijdelijke deuk opliep, bleek de toename ervan in Nederland vrij robuust. Of dit nu opnieuw het geval is, zal de toekomst uitwijzen.

Het onderzoek van Bezemer is verricht in het Erasmus Research Institute of Management (ERIM), de gezamenlijke door de KNAW erkende onderzoeksschool van Rotterdam School of Management/ Erasmus University en de Erasmus School of Economics. Aan ERIM zijn ruim 300 onderzoekers verbonden. ERIM organiseert tevens het Erasmus Doctoral Programme in Business and Management voor de opleiding van jonge, veelbelovende wetenschappers.