Wageningen Universiteit en Researchcentrum in nederland?
Waterbesparing ook in Nederland?

22 mrt 2010
Nummer: N

Vandaag op Wereldwaterdag mogen we wel eens stilstaan bij het feit dat we in Nederland gezegend zijn met een overschot aan zoetwater. Toch is waterbesparende technologie ook voor landen met een zoetwateroverschot uitermate nuttig. Nederland kan hierin gidsland worden.

Onze rivieren en het neerslagoverschot zorgen voor 3500 m3 water dat per seconde de zee instroomt. Om dit getal in perspectief te plaatsen: ons land beschikt over ongeveer tien keer zoveel zoetwater als nodig. Een luxe positie waar veel landen alleen maar van kunnen dromen. De VS heeft weliswaar de beschikking over vijf maal zoveel zoetwater als noodzakelijk, maar de verdeling over het land is ongunstig, het zuidwesten bijvoorbeeld heeft vaak een tekort. In het Middenoosten zijn de verhoudingen nog veel ongunstiger. Een land als Jordanië beschikt over precies genoeg zoetwater om het gebruik te dekken. Bij gebruik moeten we niet alleen denken aan het water voor huishoudens, maar ook voor de industrie en vooral voor de landbouw. De landbouw is goed voor 70 tot 80% van het totale waterverbruik. Per kilo graan is circa 1000 liter water nodig en om een kilo vlees te produceren is tien keer zoveel vereist. Niet verwonderlijk dat het tekort aan zoetwater de komende jaren sterk zal groeien. In de eerste plaats omdat op veel plaatsen het eeuwenoude grondwater opraakt. Ook de alsmaar groeiende wereldbevolking doet het waterverbruik toenemen evenals de stijgende welvaart. Rijkere mensen gebruiken meer water, al was het alleen maar omdat ze meer vlees gaan eten. Een andere reden is dat we de toch al schaarse watervoorraden ook nog eens ernstig vervuilen.

Onbruikbaar afvalwater
Ten einde die vervuiling te stoppen moet snel ingezet worden op waterbesparende technologie. Nederland zou in dit proces een gidsrol moeten vervullen. Momenteel gebruikt een gemiddelde Nederlander 127 l/dag en betaalt hij hier ongeveer 55 euro per jaar voor (aan het drinkwaterbedrijf). Het vervuilde water verlaat onze woning via de achterkant: het riool. Voor dit riool betalen we ook zoân 55 euro (aan de gemeente). En tenslotte komt het water in de rioolwaterzuivering en betalen we nogmaals een vergelijkbaar bedrag (aan het waterschap). Het superschone drinkwater is gebruikt om het toilet door te spoelen en wordt daar âverrijktâ met onze uitwerpselen en urine. Helaas bevatten onze afscheidingen veelal hormonen en medicijnresten. Ook gebruiken we ons drinkwater voor douche, afwas en wasmachine. Zo vervuilen chemicaliën uit UV-filters, haarverstevigers, waspoeders, etc. ons drinkwater. Helaas zijn in de rioolwaterzuivering niet alle chemicaliën te verwijderen. Tel daar bij op dat sommige van deze chemicaliën en medicijnen al bij heel lage concentraties een schadelijk effect hebben op de biodiversiteit, en een zorgelijke situatie is een feit. Zonder dat die overigens algemeen onderkend wordt. Via de rioolwaterzuiveringen die in Nederland meer dan 1 miljard kubieke meter afvalwater moeten zuiveren komt deze vervuiling dus in vrijwel alle meren en rivieren binnen. Superschoon drinkwater hebben we omgezet in onbruikbaar water. Iedere liter water die we in onze huishoudens kunnen besparen leidt automatisch tot een liter afvalwater minder voor onze rivieren en meren. Voor de goede orde: de wc spoelen met regenwater leidt niet tot minder afvalwater.

Technologie als oplossing
Nieuwe technologieën zoals een vacuümtoilet (een toilet die met lucht spoelt zoals in een vliegtuig) en recycledouches (douches die bij het zogenaamde nastaan onder de douche het water hergebruiken) leiden al snel tot 50% minder drinkwaterverbruik. Grijswaterzuiveringen kunnen water voor de wasmachine produceren en zo de besparing laten oplopen tot 75%. Het afvalwater neemt door deze maatregelen zoveel af in volume dat duurdere technologieën rendabel worden om ook de laagste concentraties te verwijderen. Zo kunnen we ons afvalwater eindelijk veilig de natuur in laten stromen. Nog een belangrijke reden voor Nederland om waterbesparende technologie te ontwikkelen en toe te passen: op deze manier kunnen we een bijdrage leveren aan landen die met watertekorten kampen en niet zelf deze technologie kunnen of willen ontwikkelen. Ook het feit dat we de technologie zelf gebruiken kan inspirerend werken. Nederland heeft een grote reputatie in de wereld als het om water gaat en kan door zijn voorbeeld zeker een verschil maken. Een verschil dat in ieder geval om bewustwording van ons allen vraagt.

Prof. dr. ir. Cees Buisman is hoogleraar biologische kringlooptechnologie aan Wageningen Universiteit en wetenschappelijk directeur van Wetsus, centrum voor duurzame watertechnologie te Leeuwarden. Dit artikel is aangeboden aan de opiniepagina van Dagblad Trouw.