Stichting Natuur en Milieu

Tegenlicht over energietransitie

22 maart 2010 De overgang van het fossiele naar het duurzame energie-tijdperk is onderwerp van een serie programmas die de VPRO tot en met 12 april iedere maandagavond uitzendt. De aflevering van vanavond heet Energy Risk. De makers belichten de vraag of Europa - en Nederland - de transitie heeft afgerond voordat olie en gas schaars, te duur of moeilijk bereikbaar wordt.

Energy Risk
maandag 22 maart ca. 20.55 uur, Nederland 2

In de loop van de 21ste eeuw zullen fossiele brandstoffen opraken. Zwartkijkers geven ons, gezien de explosieve groei in China en India, nog maar 25 jaar om op duurzame energie over te schakelen.

Zullen Europa (en Nederland) hun transitie hebben afgerond, vóórdat olie en gas schaars, te duur of moeilijk bereikbaar worden? Zullen onze energieafhankelijke economieën nog wel gewoon door kunnen draaien? Dat zijn belangrijke vragen in een wereld waarin nieuwe machtsblokken en politieke allianties ontstaan op basis van verschillen in energiesituatie.

'Bij "energietransitie" gaat iedereen graag uit van een harmonieuze ontwikkeling', zegt Coby van der Linde, directeur van het Clingendael International Energy Programme (CIEP), 'maar als je kijkt naar de geschiedenis dan zie je dat dit soort grote veranderingen vaker met conflict gepaard gaan'.

Van der Linde ontwikkelde een toekomstscenario dat Tegenlicht voorlegde aan buitenlandse deskundigen. Samen schetsen zij een verontrustend beeld van geopolitieke conflicten die ons mogelijk te wachten staan. Met Michael Klare ('Resource Wars'), oud-admiraal William Fallon (voormalig gezagvoerder van CentCom), politiek econoom Mikhail Deliagin (Moskou), Edward Lucas ('The New Cold War'), Youssef Ibrahim (columnist en 'political risk consultant') en Ariel Cohen (senior research fellow The Heritage Foundation).

Simultaan met de uitzending wordt online de Energy Risk experience gelanceerd. Hierin raken tien personages uit verschillende delen van de wereld verzeild in een spannende thriller over energie. Een interactieve ervaring over energietransitie, geproduceerd door crossmediaal productiebedrijf Submarine in samenwerking met de VPRO.

Uitzendingen in de komende weken

Vuil Spel om Olie (Engelse titel: 'Black Beach') maandag 29 maart, ca. 20.55 uur, Nederland 2

Equatoriaal Guinee bezit een spectaculaire olievoorraad waar de wereldmachten graag hun hand op zouden willen leggen. Het piepkleine West-Afrikaanse land heeft de snelst groeiende economie ter wereld, is berucht vanwege de corruptie en wordt geleid door een tiran die bekend staat om het eten van de testikels van geëxecuteerde gevangenen.

Tegen deze achtergrond voltrekt zich het strijdtoneel van het eerste echt belangrijke conflict van de 21ste eeuw:de oorlog om grondstoffen tussen China en het Westen.
De strijd begint in 2004 als een groep huurlingen, aangevoerd door de Britse Simon Mann wordt gearresteerd in Zimbabwe. De president van Equatoriaal Guinee, Obiang, beschuldigt Mann van het beramen van een bloedige staatsgreep met als doel het in bezit nemen van land en olie.

Als Mann wordt veroordeeld tot 34 jaar in de zeer gevreesde Black Beach gevangenis, beweert hij maar een klein radertje te zijn in een Westers complot om zeggenschap te krijgen over de oliereserves van Equatoriaal Guinee.

Terwijl dit speelt en de VS Obiang beschuldigt van corruptie en gruwelijke schendingen van mensenrechten, dient zich een nieuwe gegadigde aan met belangstelling voor de olie van Equatoriaal Guinee: China. De Chinese regering wordt zeer actief in het land en helpt onder meer bij de bouw van een nieuwe hoofdstad in de jungle. President Obiang omarmt China als zijn nieuwe beste vriend.

Regisseur Christopher Olgiati probeert, over de hele wereld, de waarheid achter de controversiële coup te achterhalen en onthult de ongemakkelijke werkelijkheid van de strijd om olie in de 21ste eeuw.

Op 3 november 2009 werd Simon Mann vrijgelaten.

Het Nieuwe Rijden
maandag 5 april, ca. 20.55 uur, Nederland 2

In de media wordt 2010 al gebombardeerd tot "het jaar van de elektrische auto". Maar áls het al zo zeker is dat onze volgende auto op elektriciteit loopt, wat voor auto is dat dan: een Nederlandse of een buitenlandse?

Een Westerse of een Oosterse? Een omgebouwde bestaande auto of een geheel nieuw geassembleerde? Een auto van één van de grote merken of van een heel nieuw merk? Zijn elektrische autos met hun beperkte actieradius, lithiumbatterijen en voorlopig nogal hoge prijs trouwens wel echt toekomstbestendig?

Tegenlicht neemt een kijkje bij Nederlandse 'electric vehicle'-producenten, die dit jaar de eerste in Nederland gemaakte elektrische auto's opleveren.

De Groene Masterclass
maandag 12 april, ca. 20.55 uur, Nederland 2

'Es gibt gar kein Energieproblem, sondern nur falsches Energieverhalten.' (Hermann Scheer)

Olie en gas raken op. Ergens deze eeuw moet het gebeuren: de transitie naar een duurzame energie voorziening. Denemarken maakte eerder een zeer succesvolle slag met wind, Duitsland en Spanje met zon. Wat is voor Nederland de slimste strategie? Hoe organiseer je als land een succesvolle transitie naar een duurzame groene economie en samenleving?

Als afsluiting van het thema De Groene Transitie onderzoekt Tegenlicht de opties. In samenwerking met het Ministerie van Landbouw komt op Kasteel Groeneveld in Baarn een select gezelschap van Nederlandse kopstukken uit bedrijfsleven, politiek en wetenschap bijeen.

Zij gaan in gesprek met speciale gast Hermann Scheer, de 'Al Gore van Europa' die Duitsland aan de zonne-energie hielp. Moderator is interveniërend journalist Joris Luyendijk. De Groene Masterclass, een anatomische les over transities, met als casus: biomassa.

Publicatiedatum: 22-03-2010