Datum 23 maart 2010 -
Nadere toelichting consequenties controversieel verklaren Nationaal
-
Waterplan en gerelateerde zaken
Geachte voorzitter,
Op 17 maart heeft u mij verzocht om een nadere toelichting te geven op mijn
brief van 4 maart jl. met betrekking tot het controversieel verklaren van het
dossier Nationaal Waterplan (NWP) en de daarin opgenomen brieven. U geeft aan
dat u graag overzichtelijk en puntsgewijs wilt zien welke projecten en
maatregelen concreet in het gedrang komen, geen doorgang kunnen vinden en/of
vertraagd worden als gevolg hiervan.
In mijn brief van 4 maart jl. heb ik u reeds aangegeven welke onderdelen van het
Nationaal Waterplan juridisch gezien doorgang kunnen vinden ondanks het
controversieel verklaren van het dossier NWP. Daarbij is de volgende tweedeling
gebruikt: "Eerder vastgestelde beleid en beleidsonderzoeken" en "het
Structuurvisiedeel". Alleen het Structuurvisiedeel ondervindt direct consequenties
van de controversieel-verklaring. Het eerder vastgestelde beleid en
beleidsonderzoeken wordt onverminderd voortgezet of opgestart. Hiervoor
worden ook volgens toegekende bevoegdheden de geplande verplichtingen
aangegaan voor zover de begroting dat toestaat.
Het controversieel verklaren van het Nationaal Waterplan creëert echter het beeld
dat in principe alle onderdelen van het waterbeheer direct of indirect weer ter
discussie staan. Het Nationaal Waterplan en alle afspraken die daarin beklonken
worden zijn met de grootst mogelijke inzet van provincies, waterschappen,
gemeenten, maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven tot stand gekomen.
Om dit alles in de praktijk te brengen is een bouwwerk van regionale
projectteams bezig met de nadere uitwerking en/of uitvoering van de gemaakte
afspraken.
De interventie die de Tweede Kamer heeft gedaan met het controversieel
verklaren van het NWP en onderliggende brieven, heeft op alle niveaus voor
onrust en bezorgdheid gezorgd. De indruk is gewekt dat alles weer onzeker is, en
daardoor dreigen regionale partners, bedrijven en maatschappelijke partijen in
veel gevallen pas op de plaats te maken.
a
agina 1 van 6
P
Op uw verzoek geef ik hieronder nadere informatie over werkzaamheden die
Datum
voorzien zijn in 2010 en waarvoor het Nationaal Waterplan het beleidsmatig kader
is. Deze werkzaamheden zijn onder te verdelen naar de eerder genoemde Ons kenmerk
driedeling van regulier beleid en het Structuurvisiedeel. Zoals gezegd heeft het VENW/DGW 2010/587
controversieel verklaren van het NWP feitelijk alleen betrekking op het
Structuurvisiedeel.
Structuurvisiedeel
Het betreft hier de onderdelen uit het Structuurvisiedeel, welke met het
controversieel verklaren van het NWP daadwerkelijk stil zijn komen te liggen.
Deze zijn terug te vinden in hoofdstuk 3.2 (Ruimtelijke aspecten waterbeleid)
waarin het generieke ruimtelijke waterbeleid is beschreven, de onderdelen
,,Ruimtelijke aspecten van hoofdstukken 4 (over de waterthemas) en 5 (over de
gebieden) en de structuurvisiekaarten (kust, rivieren, IJsselmeergebied en
Noordzee).
De maatregelen die in deze onderdelen van het Nationaal Waterplan zijn
opgenomen en die tevens nieuw zijn, zullen bij een controversieelverklaring niet
eerder worden gestart dan nadat er met de Tweede Kamer over is gesproken.
Project Consequentie van vertraging/stagnatie
Het laten vervallen van de Dit vertraagt de verdere voorbereiding van
compensatie-eis voor besluitvorming in dit gebied, zoals beschreven
waterbergend vermogen bij het in de RAAM-brief van het kabinet uit 2009.
toestaan van kleinschalige en De kosten die de verschillende partners maken
grootschalige (in Amsterdam, in dit proces lopen daarmee op, en ook het
Almere, Lelystad en Harderwijk) vertrouwen in de rijksoverheid als betrouwbare
buitendijkse bebouwing. partner komt sterk ter discussie te staan.
Aanwijzing van De consequentie van de
windenergiegebieden op de controversieelverklaring is dat binnen deze
Noordzee, te weten Borssele en twee gebieden geen locaties voor
IJmuiden. windturbineparken uitgegeven kunnen worden.
Hiermee wordt de realisatie van 6000 Megawatt
wind op zee in 2020 vertraagd.
Benoeming zoekgebieden voor De onzekerheid over benoeming van de
de Hollandse kust en ten zoekgebieden maakt dat de voorbereidende
noorden van de werkzaamheden en inzet ter voorbereiding van
Waddeneilanden, waarbinnen het besluit over eventuele extra
besluitvorming moet windenergiegebieden een vastgesteld kader
plaatsvinden over de aanwijzing missen.
van extra windenergiegebieden.
Aanwijzing van De controversieelverklaring heeft geen
reserveringsgebieden voor consequenties voor zandwinning ten behoeve
zandwinning op de Noordzee. van kustverdediging en bouwgrondstoffen op
de korte termijn.
Afwegingskader voor bestaande Dit afwegingskader heeft als doel richting te
en nieuwe activiteiten op de geven aan de vergunningverlening voor
Noordzee. activiteiten en aan de afweging van nieuwe
ruimtelijke ontwikkelingen op zee. Met het
controversieel verklaren is de wens van de
Tweede Kamer en de stakeholders om dit
afwegingskader ter beschikking te krijgen nog
steeds niet vervuld.
agina 2 van 6
P
Eerder vastgestelde beleid en beleidsonderzoeken
Datum
In de V&W-begroting 2010 is een overzicht geboden van zaken waar aan in 2010
wordt gewerkt. Het controversieel verklaren van het NWP heeft hierop feitelijk Ons kenmerk
geen invloed, maar de genoemde beeldvorming kan veroorzaken dat VENW/DGW 2010/587
onderstaande werkzaamheden worden vertraagd of stilgelegd:
- Hoogwaterbeschermingprogramma: uitwerking van 95 maatregelen ten
behoeve van versterkingswerkzaamheden aan de primaire waterkeringen. Dit
is een doorlopend programma waarvoor in 2010 voor verschillende projecten
de subsidieverstrekking plaats zal vinden.
- Ruimte voor de rivier: de fase van de planstudie van de 39 in de PKB
benoemde maatregelen wordt in 2010 afgesloten. De uitvoering is inmiddels
ter hand genomen.
- Maaswerken: de uitvoering loopt. In 2010 is onder andere specifieke aandacht
nodig voor de sluitstukkades, waarover dit jaar een besluit nodig is om
voortgang mogelijkheid te maken.
- Derde ronde toetsing op veiligheid: eind 2010 rapporteren de
waterkeringbeheerders over hun toetsresultaten aan de toezichthoudende
provincies. Op hun beurt dienen zij voor 15 januari 2011 aan het Rijk te
rapporteren. Op basis van de opgedane ervaring wordt gewerkt aan het
opzetten van het HWBP-3, gebaseerd op de resultaten van de derde ronde
toetsen op veiligheid. Deze toetsing vindt plaats op grond van de vigerende
Waterwet.
- Europese Richtlijn Overstromingsrisico's: in 2010 wordt gewerkt aan de
risicokaarten en de risicobeheerplannen. De samenwerking met de landen in
de internationale stroomgebieden is als gevolg van de Richtlijn
Overstromingsrisicos verder geïntensiveerd. Dit geldt in versterkte mate voor
de directe buurlanden.
- Zwakke Schakels Kust: de uitvoering van de versterkingen wordt vervolgd. De
planstudie fase in Noord Holland wordt in 2010 afgesloten. Daarbij is dit jaar
een van de speerpunten te komen tot een besluit over de situatie bij de kop
van Noord-Holland en de Hondsbossche en Pettemer Zeewering.
- Waterveiligheid 21e eeuw (WV21): in 2010 wordt verder gewerkt aan de
ontwikkeling van een nieuwe waterveiligheidsnorm. Tevens wordt gewerkt
aan de kosten-batenanalyse, de gebiedspilots en de risicozonering;
- Veiligheid Nederland in Kaart: om meer ervaring met het probabilistische
rekenmodel van VNK-2 op te doen, zijn na de systeemtest hiervan zes
dijkringen berekend. Deze komen in 2010 gereed.
- Waalweelde: langs de Waal wordt onder leiding van de Provincie Gelderland
verkend welke extra mogelijkheden er zijn om de Waal meer ruimte te
bieden, om zo de waterveiligheid en regionale gebiedsontwikkeling te
bevorderen.
- Kustprogramma ten behoeve van voorkoming van structurele
kustachteruitgang langs de Nederlandse kust. Jaarlijks wordt een
zandsuppletieprogramma uitgevoerd ten behoeve van: het handhaven van de
basiskustlijn op basis van jaarlijkse toetsing en het op peil te houden van de
zandvoorraad van het kustfundament.
- Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Ten behoeve van de uitvoering van de
KRW-maatregelen uit de in 2009 vastgestelde vier
stroomgebiedbeheerplannen (SGBPs) en het opstellen van de tweede
generatie SGBPs wordt het "informatiehuis" gebouwd en in werking gesteld.
Dit betreft een samenwerkingsverband met de waterbeheerders en provincies
om informatiebeheer en evaluaties mogelijk te maken.
agina 3 van 6
P
-
Ook wordt voorbereiding getroffen voor het opstellen van de Datum
voortgangsrapportage m.b.t. de uitvoering van de KRW
maatregelenprogrammas, zowel t.b.v.de Tweede Kamer (jaarlijks) als de Ons kenmerk
Europese Commissie (2012 en 2015). VENW/DGW 2010/587
- Verder wordt voor de totstandkoming van de eerste generatie SGBPs een
procesevaluatie uitgevoerd.
- Implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Mariene strategie. In 2010
moet de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie verankerd zijn in
Nederlandse wet- en regelgeving.
- In het najaar vindt de Internationale Ministeriële conferentie in het kader van
OSPAR plaats waar onder andere het Quality Status Report 2010 over de
toestand van de Noord-Oost Atlantische Oceaan geagendeerd zal zijn. Dit
vormt de basis voor de initiële beoordeling van de Noordzee voor de KRM, die
in 2012 aan Europa moet worden gerapporteerd.
- Er vinden voorbereidende werkzaamheden plaats, zoals een verkenning op
het gebied van monitoring, teneinde de Europese verplichtingen in de KRM
voor Nederland na te komen.
- De samenwerking met de landen in de internationale stroomgebieden is als
gevolg van de Kaderrichtlijn Water verder geïntensiveerd. Dit geldt in
versterkte mate voor de directe buurlanden. Met het gereedkomen van de
SGBP's ontstaat er ruimte om weer meer aandacht te schenken aan andere
onderwerpen zoals de herintroductie van trekvissen, de effecten van
klimaatverandering op de rivierafvoer en op de watertemperatuur, de
bestrijding van de verontreiniging door nieuwe stoffen en de aanpak van
sedimentverontreiniging.
- Contact tussen Rijk en provincie, als integrale gebiedscoördinator, over de
voortgang van de uitvoering van de Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW).
- VenW is samen met andere rijkspartijen betrokken bij de midterm review van
de Investeringen Landelijk Gebied (ILG). In 2010 worden de uitkomsten van
deze review benut om te bepalen of extra beleidsinzet op verdroging nodig is
om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te kunnen halen.
- Er zijn synergiegelden beschikbaar gesteld voor projecten waar naast een
doelstelling uit de Kaderrichtlijn Water ten minste aan een ander rijksdoel
wordt bijgedragen, zoals aan de doelstellingen van het Waterbeleid 21e eeuw
(bijv. wateroverlast, klimaatbestendigheid, etc.) voor de periode 2009-2015.
- Gestart wordt met de evaluatie (quickscan) van het NBW actueel. Gestreefd
wordt om de uitkomsten daarvan in 2011 gereed te hebben.
- In het kader van de Maatschappelijke Innovatie Agenda Water wordt in 2010
onder andere doorgegaan met de uitvoering projecten Flood Control en
Building with Nature en start de tenderregeling transsectorale
innovatiekansen.
- Conform verzoek van de Tweede Kamer wordt er verkend hoe de zandhonger
in de Oosterschelde kan worden bestreden en wordt er gezocht naar een
oplossing voor de blauwalgenproblematiek in het Volkerak-Zoommeer.
- Het uitvoeringsprogramma zuidwestelijke Delta zal in 2010 worden
vastgesteld en vormt de basis voor de gebiedsofferte vanuit de zuidwestelijke
Delta aan het Nationaal Deltaprogramma.
- Samen met andere overheden wordt een onderzoek gestart naar de
mogelijkheden en consequenties om op lange termijn waterveiligheid in
Rijnmond te behouden en verzilting tegen te gaan. De variant afsluitbaar
open Rijnmond is hier onderdeel van.
- De voorbereiding van het besluit voor de lange termijn zoetwatervoorziening;
agina 4 van 6
P
-
Voorbereiding variantkeuze Afsluitdijk. Bij de Tweede Toetsing is ook de Datum
Afsluitdijk afgekeurd omdat deze niet voldoet aan de vigerende
waterveiligheidsnorm. Daarom worden versterkingsmaatregelen voor de Ons kenmerk
Afsluitdijk voorbereid. VENW/DGW 2010/587
- De voorbereiding van de korte en lange termijn besluiten rondom peil in het
IJsselmeergebied en mogelijke alternatieven in 2015;
- Onderzoek naar de lange termijn oplossingen voor de rivieren Maas, Rijn,
Nederrijn, Lek en IJssel.
- Om de krachten te bundelen om de internationale positie van de Nederlandse
watersector te verbeteren en zo een bijdrage te leveren aan de oplossingen
voor de wereldwaterproblematiek wordt de interdepartementale
samenwerking tussen de ministeries van VenW, BuZa (incl. DGIS), EZ, LNV,
VROM en OCW gecontinueerd. Daarom wordt het programma Partners voor
Water met zes jaar verlengd tot 2015. Het programma focust zich op de
samenwerking in 5 Deltagebieden. De uitgaven worden via de Homogene
Groep Internationale Samenwerking (HGIS) gefinancierd.
- Leven met Water is een gezamenlijk programma van het Rijk, provincies,
gemeenten, waterschappen, kennisinstellingen en advies- en
ingenieursbureaus (cofinanciering) gericht op het verkrijgen van strategische
kennis ten behoeve van het waterbeleid, versterking van kennisinfrastructuur
en het versterken van het innovatief vermogen op het gebied van het
waterbeleid en het - beheer. Het programma ,,Leven met Water valt onder de
derde investeringsimpuls in de kennisinfrastructuur (ICES/KIS-3) en eindigt
medio 2010.
Het Deltaprogramma
Graag wil ik deze brief ook benutten om u nader te informeren over het
Deltaprogramma. Dit programma is gericht op:
- het wegwerken achterstanden en het voldoen aan bestaande wettelijke
vastgelegde normen;
- het herijken van de normstelling omdat de normen op een aantal plekken niet
meer actueel lijken zijn. Als gevolg van het toegenomen geïnvesteerd
vermogen, kan er sprake zijn van onder-verzekering;
- het onderzoeken van de mogelijke keuzen waarmee wordt geanticipeerd op
zeespiegelstijging en veranderde afvoer rivieren: dit wordt gebaseerd op
voorspellingen uit modellen en op meetgegevens; het gaat de waterveiligheid
en de zoetwatervoorziening op lange termijn.
Het Deltaprogramma bevat dus ook investeringen noodzakelijk als gevolg van
bestaande achterstanden en als gevolg van aanpassing van de eisen die we
stellen aan de waterveiligheid. Beide staan los van de klimaatontwikkelingen. De
aanpassing aan veranderingen in het watersysteem als gevolg van
klimaatverandering leidt pas op termijn tot daadwerkelijke investeringen
(verwacht over ongeveer 10 jaar). De door de Tweede Kamer gewenste reflectie
op klimaatontwikkeling, kan dus uitgebreid later plaatsvinden.
Ondertussen is in mijn ogen van groot belang om met het Deltawet aan de slag te
gaan. De Deltawet regelt de wettelijke basis voor het Deltaprogramma, de figuur
van de Regeringscommissaris (Deltacommissaris) en instellen van een fonds (niet
de middelen). De invulling van het Deltaprogramma vindt niet plaats in de wet.
Klimaatscenarios spelen dus feitelijk geen rol in de wet.
Het kabinet heeft de Deltacommissaris verzocht hier expliciet op in te gaan in het
eerste Deltaprogramma dat naar verwachting in september 2010 zal verschijnen.
agina 5 van 6
P
De Deltawet zal voorschrijven dat het Deltaprogramma jaarlijks geactualiseerd
Datum
moet worden. Bij die herziening zal ingespeeld worden op de relevante
ontwikkelingen en inzichten, waaronder klimaatverandering. Ons kenmerk
VENW/DGW 2010/587
Ten slotte
Bovenstaande werkzaamheden in de in de categorie "Eerder vastgestelde beleid
en beleidsonderzoeken" zijn allemaal door de Tweede Kamer geaccordeerd of
vloeien voort uit vigerende wetgeving en worden dus gewoon voorgezet.
Daarmee wordt het denken, verkennen en het uitvoeren van deze maatregelen
niet stopgezet.
Voor zover het beleidsonderzoeken, studies en verkenningen betreft worden geen
onomkeerbare besluiten genomen alvorens een nieuw kabinet is aangetreden.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
agina 6 van 6
P
Ministerie van Verkeer en Waterstaat