Vraagnummer 2010Z03358. Vragen van de leden Jacobi en Boelhouwer (beiden
PvdA) aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de
staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat over grootschalige afvissingen voor
helder water. (Ingezonden 18 februari 2010)
1. Bent u op de hoogte van het experiment van Hoogheemraadschap Delfland en
Waterschap Bommelerwaard om 95% van de vis te ruimen om na te gaan wat het
effect is op de waterkwaliteit in het kader van de Kaderrichtlijn Water?
1. Ik ben op de hoogte van het voornemen van het Waterschap Rivierenland, het
Hoogheemraadschap van Delfland en het Hoogheemraadschap van Schieland en de
Krimpenerwaard om een praktijkexperiment uit te voeren voor de toepassing van
actief visstandbeheer in lijnvormige wateren.
2. Wat is uw standpunt ten aanzien van het zogenaamde actief biologisch beheer, het
eenmalig wegvangen van bijna de gehele visstand om het watersysteem in de
ecologisch gewenste toestand te krijgen?
2. Actief biologisch beheer betreft het eenmalig drastisch uitdunnen van het
witvisbestand (voornamelijk brasem), met als doel om de ecologische ontwikkeling
van het watersysteem een duwtje in de rug te geven. De maatregel heeft zich
bewezen in meren waar de fosfaatniveaus voldoende laag zijn, terwijl de biologische
ontwikkeling achter blijft. De grote aantallen grote brasem houden herstel tegen
door bodemwoeling, waardoor waterplanten en mosselen zich niet kunnen vestigen.
3. Deelt u de mening dat deze maatregel zeer terughoudend en alleen moet worden
toegepast als andere maatregelen zoals betere waterzuivering, het baggeren van
vervuilde bodems en inrichtingsmaatregelen reeds hebben plaatsgevonden en het
watersysteem een duwtje nodig heeft om de gewenste ecologische toestand te
bereiken? Zo nee, waarom niet?
3.
Ja, de maatregel moet terughoudend worden toegepast, omdat bekend is dat het
succes afhangt van randvoorwaarden. De belangrijkste randvoorwaarde is dat het
fosfaatniveau in het water voldoende laag is. Waterzuivering, het baggeren van
vervuilde bodems en inrichtingsmaatregelen moeten daarom reeds hebben
plaatsgevonden tot een niveau waarop aan deze randvoorwaarde is voldaan.
Met het huidige maatregelenpakket voor de KRW zal niet overal de goede
ecologische toestand worden gehaald. Het uitvoeren van waterzuivering, baggeren
van vervuilde bodems en inrichtingsmaatregelen tot een niveau waarop zowel wordt
voldaan aan doelstellingen voor nutriënten als aan doelstellingen voor waterplanten
en vissen, is daarbij in bepaalde gevallen zeer kostbaar. Er is daarom behoefte aan
aanvullende kosteneffectieve maatregelen om de goede ecologische toestand te
realiseren. Actief visstandbeheer is in de Ex ante evaluatie van het Milieu en
Natuurplanbureau aangewezen als een zeer kosteneffectieve maatregel. Het is
echter niet de bedoeling actief biologisch beheer en de daarmee samenhangende
drastische ingreep in de vispopulatie als een structurele maatregel in te zetten. Het
doel van het huidige onderzoek is om een optimale combinatie aan maatregelen te
vinden om de KRW doelen te realiseren.
4. Kunt u uiteenzetten of hier ook echt sprake is van een laatste duwtje of dat in dit
geval een ruiming van vissen zal plaatsvinden zonder dat aan de randvoorwaarden
80597ddb-6939-48b8-b238-e40d818d7a77 1/5
is voldaan?
4. Onderzoek naar de huidige belasting met nutriënten en ligging van de kritische
grenzen die als randvoorwaarde gelden voor een succesvolle ingreep in de
vispopulatie, maakt nadrukkelijk onderdeel uit van het projectplan bij experiment
van Hoogheemraadschap van Delfland en Waterschap Rivierenland. De uitkomst
hiervan zal uitwijzen of er inderdaad sprake is van `een laatste duwtje'. Er zal geen
actief biologisch beheer plaatsvinden zolang niet aan die randvoorwaarde is
voldaan.
5. Wat vindt u van het feit dat op verschillende plekken in ons land, zoals bij het
Waterschap Reest en Wieden, periodiek grote hoeveelheden vis geruimd worden als
alternatief voor baggeren, teneinde helder water te realiseren?
5. Bij het Waterschap Reest en Wieden is geen sprake van het `ruimen van vis', maar
wordt er beroepsmatig gevist op soorten als brasem, mede ten behoeve van het
realiseren van de waterkwaliteitsdoelstellingen zoals die voor dat gebied van
toepassing zijn. Dit is dus iets anders dan actief biologisch beheer, waarbij sprake is
van het eenmalig drastisch uitdunnen van de witvisstand.
Het beleid is erop gericht dat het visplan het bepalend kader wordt waar is
vastgelegd aan welke voorwaarden de binnenvisserij in een bepaald gebied moet
voldoen en op welke wijze deze moet worden uitgeoefend. Het platform waarin dit
visplan wordt opgesteld zijn de Visstandbeheercommissies (VBC's). Hier maken de
visrechthebbenden (beroeps- en sportvissers) samen met andere betrokken partijen
als waterbeheerders en terreinbeheerders afspraken over een duurzaam
visstandbeheer en een hierbij passende duurzame visserij.
80597ddb-6939-48b8-b238-e40d818d7a77 2/5
Vraagnummer 2010Z03469. Vragen van het lid Ouwehand (PvdD) aan de
ministers van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de staatssecretaris van Verkeer en
Waterstaat over het wegvissen van brasem en karper als maatregel voor de
verbetering van de waterkwaliteit. (Ingezonden 19 februari 2010)
1. Is het waar dat het Hoogheemraadschap van Delfland1 en het Waterschap
Rivierenland2 op zeer korte termijn bij wijze van experiment gaan ingrijpen in de
visstand als maatregelen voor de waterkwaliteit?
1 Hoogheemraadschap van Delfland: «Hengelsporters vrezen verslechterenviscondities»
http://www.hhdelfland.nl/actueel/9/hengelsporters/
2 Waterschap Rivierenland: «Van troebel naar helder water (onderzoek naar invloed van vis op
waterkwaliteit)» http://www.waterschaprivierenland.nl/actueel/nieuws/88/pagina
1. Het Waterschap Rivierenland, het Hoogheemraadschap van Delfland en het
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard hebben het voornemen
om een praktijkexperiment uit te voeren voor de toepassing van actief
visstandbeheer in lijnvormige wateren. Daartoe is een projectplan opgesteld. In
het projectplan is aangegeven dat eerst wordt nagegaan of de randvoorwaarden
van de watersystemen zodanig zijn dat ingrijpen in de visstand zal leiden tot een
kosteneffectieve verbetering van de waterkwaliteit. Verder maakt een
belevingsonderzoek deel uit van het projectplan. Pas als de randvoorwaarden goed
zijn en er draagvlak is voor de maatregel, zal worden overgegaan tot het ingrijpen
in de visstand.
2. Hoe beoordeelt u dit experiment, waarbij grote aantallen karpers en brasem uit
het water worden gevist, als middel om de waterkwaliteit te verbeteren? Hoe
verhoudt zich dit tot de Kaderrichtlijn Water, die stelt dat deze maatregel zeer
terughoudend en alleen als aanvullend instrument mag worden toegepast3?
3 KRW Decembernota 2006 en Ex Ante Evaluatie KRW.
2. Ik beoordeel het als een kansrijk experiment, dat moet leiden tot inzicht van
mogelijkheden om op een kosteneffectieve wijze de goede toestand van het water
te realiseren.
Met het huidige maatregelenpakket voor de KRW zal niet overal de goede
ecologische toestand worden gehaald. Het uitvoeren van de bekende maatregelen
is in bepaalde gevallen zeer kostbaar. Er is daarom behoefte aan nieuwe
kosteneffectieve maatregelen om de goede ecologische toestand te realiseren.
Actief visstandbeheer in meren is in de Ex ante evaluatie KRW van het Milieu en
Natuurplanbureau aangewezen als een zeer kosteneffectieve maatregel. Het is
echter niet de bedoeling actief biologisch beheer en de daarmee samenhangende
drastische ingreep in de vispopulatie als een structurele maatregel in te zetten.
Het doel van het huidige onderzoek is om een optimale combinatie aan
maatregelen te vinden om de KRW doelen te realiseren.
Ik heb in het Nationaal Waterplan aangegeven dat actief biologisch beheer in
meren (het eenmalig drastisch uitdunnen van de witvisstand, voornamelijk
brasem) een kosteneffectieve maatregel kan zijn. In de Decembernota 2006 heb
ik eerder aangegeven dat dit incidenteel plaats kan vinden en altijd aanvullend
aan brongerichte maatregelen. Dit laatste is nodig, omdat uit eerdere
experimenten in meren is gebleken dat het fosfaatniveau in het water voldoende
laag moet zijn om de aanvullende maatregel succesvol te laten zijn. Zoals ik in het
antwoord op vraag 1 heb aangegeven, krijgt deze randvoorwaarde in het
experiment voldoende aandacht voordat tot de daadwerkelijke ingreep wordt
overgegaan.
80597ddb-6939-48b8-b238-e40d818d7a77 3/5
3. Wat gebeurt er met de vissen die worden weggevangen? Welke gevolgen zijn er
voor het dierenwelzijn en hoe beoordeelt u die?
De vissen worden weer uitgezet in wateren waar dit geen probleem oplevert voor
3. de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water. Hiermee wordt maximaal rekening
gehouden met het dierenwelzijn. De intentie is om zoveel mogelijk vis terug te
zetten in hengelwater in de buurt. Als er geen geschikte bestemming voor is,
wordt de vis levend als pootvis verkocht. De vis wordt ook wel aan dierentuinen
geleverd als voedervis of op de markt afgezet voor menselijke consumptie.
4. Bent u van mening dat de nodige terughoudendheid is betracht alvorens is
besloten over te gaan tot deze ingrijpende maatregel? Zo ja, waar baseert u dat
op en kunt u uitleggen welke toetsing hierop heeft plaatsgevonden? Welke
randvoorwaarden gelden voor toepassing van deze maatregel tot verbetering van
de waterkwaliteit?
Ik ben van mening dat de nodige terughoudendheid wordt betracht alvorens wordt
4. overgegaan tot het ingrijpen in de visstand. Ik baseer dat op het projectplan. Zie
ook mijn antwoord op vraag 1. Het experiment wordt gesteund vanuit de KRW
innovatiesubsidie en is in dat kader getoetst.
Voor de toepassing als beheersmaatregel geldt in het algemeen als voorwaarde
dat het fosfaatniveau in het oppervlaktewater voldoende laag moet zijn, terwijl de
biologische ontwikkeling wordt geblokkeerd door een overmaat aan
bodemwoelende brasem. Zie ook mijn antwoord op vraag 2.
5. Kunt u uiteenzetten hoe vaak deze maatregel wordt toegepast en of hierbij de
voorgeschreven terughoudendheid wordt betracht? Wie ziet erop toe dat de
terughoudendheid in acht wordt genomen?
5. De toepassing van deze maatregel vindt incidenteel plaats in meren. Daarbij wordt
de terughoudendheid zoals geformuleerd in de Decembernota 2006 betracht. Zie
ook mijn antwoord op vraag 2. Bovendien dient de visserij te worden uitgevoerd
conform de hiervoor gestelde regels in de Visserijwet en dient door de
visrechthebbende voor het schubvis-visrecht (veelal de sportvisserij) toestemming
te zijn verleend voor uitoefening van de visserij.
6. Kunt u bevestigen dat de slechte waterkwaliteit vooral het resultaat is van
eutrofiering door uitspoeling van meststoffen van landbouwgronden? Zo ja, bent u
bereid juist de bron van deze vervuiling aan te pakken, zodat de plannen voor het
leegvissen van de wateren van tafel kunnen?
6. In het Nationaal Waterplan (p. 105-106) is aangegeven dat er nog een resterende
opgave bestaat ter verbetering van de waterkwaliteit. Landbouwgronden dragen
nog steeds bij aan de eutrofiering van het oppervlaktewater door overbemesting in
het verleden en huidige mestgiften. Het Kabinet houdt vast aan een combinatie
van aanpak bij de bron, hergebruik en zuivering als het gaat om de reductie van
verontreinigende stoffen in het water. Met de maatregelen uit het vierde
actieprogramma Nitraatrichtlijn (2010-2013) wordt hiermee een volgende stap
gezet door het aanscherpen en differentiatie van de fosfaatgebruiksnormen.
Het kabinetsstandpunt over de Ex ante evaluatie KRW maakt duidelijk dat de hoge
80597ddb-6939-48b8-b238-e40d818d7a77 4/5
nutriëntengehalten in het water na 2015 een belangrijke beperkende factor blijven
voor een goede waterkwaliteit. Actief biologisch beheer lijkt een kosteneffectieve
aanvullende maatregel te zijn voor het bereiken van een goede ecologische
toestand.
7. Bent u bereid het Hoogheemraadschap van Delfland en het Waterschap
Rivierenland tot orde te roepen ten aanzien van het voorgestelde experiment?
Dit is niet aan de orde. Ik verwijs u voor een toelichting naar het antwoord op de
7. voorgaande vragen.
80597ddb-6939-48b8-b238-e40d818d7a77 5/5
Ministerie van Verkeer en Waterstaat