Een beter bestuur voor minder geld

24/03/2010 15:25

Provincie Utrecht

Efficienter, slagvaardiger en democratischer

De bezuinigingen van 29 tot 35 miljard euro die het kabinet heeft aangekondigd, bieden niet alleen bedreigingen maar ook een unieke kans om schoon schip te maken met de bestuurlijke drukte in Nederland. De uitdagingen van deze tijd vragen om een vernieuwd en versterkt middenbestuur. Dat is de uitkomst van een bespreking in Provinciale Staten op 22 maart over het "Profiel Provincies" dat door het bestuur van het Interprovinciaal Overleg (IPO) is opgesteld. Utrecht heeft dit profiel nu als eerste provincie formeel vastgesteld.

Bezuiniging van ten minste 50 miljoen

Het profiel gaat uit van een vernieuwd middenbestuur waarin alle regionale besturen onder één dak worden gebracht. De provincie Utrecht heeft al berekend dat deze herinrichting voor haar grondgebied een besparing van ten minste 50 miljoen euro oplevert. Voor alle provincies samen wordt de besparing geschat op minimaal 500 miljoen. Naast bezuinigingen, biedt een vernieuwd middenbestuur een hoger democratisch gehalte, meer slagkracht en grotere efficiency.

Nu is het moment

Binnenkort komt de commissie Kalden, een van de twintig bezuinigingswerkgroepen, met haar advies over de bestuurlijke inrichting van Nederland. Bovendien maken de politieke partijen zich momenteel op voor de campagnetijd. Reden voor de provincie Utrecht om nu duidelijk positie in te nemen en dit voorstel onder de aandacht te brengen bij betrokken overheden, maatschappelijke partners en de politieke partijen.

Mes in oude structuren

Met het vernieuwd middenbestuur wordt het mes gezet in allerlei (hulp)structuren die in de loop van de tijd zijn ontstaan in het regionaal beleid. In de nieuwe opzet kunnen deze worden ondergebracht bij één nieuw middenbestuur dat rechtstreeks gekozen wordt door de inwoners van onze provincie en tevens een eind maakt aan teveel bestuurlijke drukte.

Openbaar bestuur onder één dak

Dat geldt bijvoorbeeld voor het bestuur van de waterschappen. De waterschappen blijven een belangrijke uitvoeringsdienst, die in deze visie democratisch ingebed wordt in het nieuwe middenbestuur. Vergelijkbare voordelen bestaan er in een integratie van het beheer en onderhoud van de provinciale wegen met die van de regionale directies van Rijkswaterstaat. Verder valt bij de inrichting van natuur en landschap voordeel te halen uit een samensmelting van het werk van de provincies met de Dienst Landelijk Gebied van het rijk.

Van regionaal naar lokaal

Onder het adagium 'decentraal moet, tenzij het alleen centraal kan', moet volgens de provincie Utrecht, een heldere verdeling van verantwoordelijkheden tussen de overheidslagen plaatsvinden. De rol van het vernieuwd middenbestuur is in het profiel, in de eerste plaats een strategische. De gemeenten vormen de bestuurslaag die het dichtst bij de burger staat en maatschappelijke problemen vaak als eerste aanpakt. Dat betekent dat enkele provinciale taken zouden kunnen worden overgeheveld naar gemeenten. De provincie Utrecht ziet dan in het vastgestelde profiel mogelijkheden op onder meer het terrein van de verlening van milieuvergunningen en de uitvoerende taken op het gebied van jeugdzorg. Tenslotte concludeert de provincie Utrecht dat er voor gemeenten verder voldoende mogelijkheden zijn om samen te werken via de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Het aantal wettelijke taken dat is ondergebracht bij de stadsregio's - de zogenaamde Wgr-plus gebieden - is zo beperkt dat ook dit werk kan worden opgepakt door een gezamenlijke uitvoeringsdienst of OV-autoriteit, waarin gemeente en het nieuwe middenbestuur samenwerken.

Overheid betaalt zelf de rekening

Met dit vernieuwde middenbestuur wordt 'ballast' overboord gegooid. Bovendien levert het voorstel financieel voordeel en efficiencywinst op doordat het werk wordt ondergebracht in een aantal uitvoeringsdiensten van het vernieuwde middenbestuur. De provincie Utrecht ziet in deze aanpak de oplossing voor de bestuurlijke verkokering die is ontstaan in Nederland. Belangrijk voordeel is bovendien dat de bezuinigingen op deze manier niet op de burgers worden afgewenteld. De overheid betaalt zelf de rekening.






Noot voor de redactie:

Voor meer informatie (

Provincie Utrecht