Wageningen Universiteit en Researchcentrum
PERSBERICHT ALTERRA (WAGENINGEN UR)
Landbouw kan meer maatschappelijke prestaties leveren, maar niet uit zichzelf
Er zijn legio mogelijkheden om de landbouw duurzamer en maatschappelijker te maken. Zonder sturing door de overheid komen veel 'maatschappelijke prestaties' van de landbouw echter onvoldoende van de grond, terwijl er ideeën genoeg zijn. Dat is de voornaamste conclusie van een onderzoek van Wageningen UR, onder leiding van Alterra, dat is uitgevoerd naar aanleiding van de beleidsontwikkeling rondom het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
In de toekomst worden - als het aan Nederland ligt - de huidige landbouwsubsidies meer dan nu ingezet voor het belonen van maatschappelijke prestaties door boeren. Wageningse onderzoekers stellen in hun rapport 'Maatschappelijke prestaties' dat de markt van landbouwproducten uit zichzelf onvoldoende levert wat de maatschappij graag wil. Denk daarbij aan een schoon milieu, weidevogels, boerenlandpaden, dierenwelzijn en dergelijke. De overheid heeft een rol in het zorgen voor die maatschappelijke waarden, bijvoorbeeld met regelgeving of subsidies. Subsidies of fiscale voordelen hebben de voorkeur bij het stimuleren van positieve bijeffecten van de landbouw, zoals landschapselementen. Regels hebben de voorkeur om iets te doen aan negatieve bijeffecten van de landbouw, zoals milieuproblemen. Waar echter de regels niet ver genoeg gaan om de maatschappelijke waarden te borgen, bijvoorbeeld doordat daar internationaal geen overeenstemming over is, kan de overheid 'bovenwettelijke' prestaties belonen.
De onderzoekers hebben in binnen- en buitenland meer dan 200 ideeën verzameld van activiteiten waarmee boeren de maatschappij extra van dienst zouden kunnen zijn. Dat zijn grotendeels 'losse' maatregelen, zoals mechanische onkruidbestrijding of koeien in de wei. Meer structureel zijn ideeën voor bedrijfssystemen (meerdere samenhangende maatregelen op een bedrijf) en gebiedsgericht werken (een maatregel op meerdere boerderijen in een gebied). Het concept 'maatschappelijke prestaties' omvat activiteiten die mede gericht zijn op klimaat, milieu, cultuurhistorie, biodiversiteit, landschap, water, recreatie en dierenwelzijn. De onderzoekers adviseren de Nederlandse overheid om in Europa een voortrekkersrol op zich te nemen met betrekking tot 'blauwe diensten' zoals waterberging. Ook adviseren zij ruimte te laten voor regionaal maatwerk en vernieuwing bij het opzetten van regelingen voor maatschappelijke prestaties.
Meer informatie over dit onderzoek kunt u krijgen bij Alterra Wageningen UR: