Het Koninklijk Huis
Toespraak door de Prins van Oranje, voorzitter van de adviesraad voor Water
en Sanitatie van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties (UNSGAB),
bij viering internationale Wereldwaterdag in Nairobi, 22 maart 2010
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Excellenties,
Het is geweldig om hier met zo veel goede vrienden en collega's bijeen
te zijn om Wereldwaterdag te vieren. Eenmaal per jaar komen we samen
om stil te staan bij de kostbaarste bron die we hebben en manieren te
vinden voor de bescherming ervan. En ieder jaar krijgt Wereldwaterdag
meer bekendheid en worden er overal ter wereld duizenden lokale
initiatieven ontplooid - in scholen, in kerken en in gemeenschappen.
De nadruk op lokale maatregelen geeft Wereldwaterdag zijn kracht en
uitstraling. We beseffen dat er geen uniform wereldwijd instrument
bestaat dat de redding van onze belangrijkste gemeenschappelijke bron
kan waarborgen. Water moet dus op lokaal niveau beschermd worden.
Het doet mij bijzonder veel genoegen deze Wereldwaterdag hier in
Afrika te mogen vieren. Als voorzitter van de Adviesraad voor Water en
Sanitatie van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, die
maatregelen stimuleert en vaart probeert te zetten achter de
verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen voor water en
sanitatie, wil ik mijn dank overbrengen aan UNEP en UN-Habitat voor de
kundige organisatie van de overvolle agenda van Wereldwaterdag hier in
Nairobi. En ik wil uiteraard de regering van Kenia hartelijk danken
voor het faciliteren van deze gebeurtenis. Later vandaag zullen we via
een videolink onze vrienden op het VN-hoofdkantoor begroeten, die deze
dag in New York vieren.
Ons thema dit jaar is "Schoon water voor een gezonde wereld". De
MDG-doelstelling voor water is dat het aantal mensen dat wereldwijd
geen duurzame toegang tot veilig drinkwater heeft in 2015 gehalveerd
moet zijn. Volgens het Joint Monitoring Programme, de groep waarin
UNICEF en de WHO samenwerken om de vooruitgang te meten, zal de wereld
deze doelstelling halen. Sinds het formuleren van de
MDG-doelstellingen in 2000 hebben naar schatting liefst 810 miljoen
mensen, waaronder 120 miljoen inwoners van sub-Sahara Afrika, toegang
gekregen tot drinkwater uit verbeterde waterbronnen. Uiteraard is deze
vooruitgang niet gelijk verdeeld over alle regio's of over de
bevolking in de steden en op het platteland en leven we nog steeds in
een wereld waar 883 miljoen mensen geen gebruikmaken van verbeterde
drinkwaterbronnen of er helemaal geen toegang tot hebben. Maar toch,
de vooruitgang op watergebied waarvan het vorige week uitgebrachte
rapport van het Joint Monitoring Programme melding maakt, is
bemoedigend!
We moeten echter wel beseffen dat, hoewel deze groep uitstekend werk
verricht bij het vaststellen hoeveel mensen toegang tot verbeterd
drinkwater krijgen, zij niet de kwaliteit van dat water meet. We weten
dus in principe wel hoeveel mensen toegang tot drinkwater hebben, maar
niet of dat water ook veilig is om te drinken. Uit een recent
UNICEF-WHO-onderzoek, de Rapid Assessment of Drinking Water Quality,
bleek zelfs dat een alarmerende hoeveelheid van het door het Joint
Monitoring Programme gemeten verbeterde drinkwater, niet geschikt is
voor menselijke consumptie. Er zitten te veel microben en chemicaliën
in. In plaats van leven te brengen, maakt dit water mensen feitelijk
ziek. Het drinken van besmet water zet een vicieuze cirkel in gang van
slechte gezondheid en toenemende armoede, die ernstige persoonlijke en
financiële gevolgen heeft en de gezondheid en ontwikkeling bedreigt.
Wanneer de wereldleiders in september in New York bijeenkomen voor de
Millenniumtop 2010 waar de voortgang op het gebied van de MDG's
besproken zal worden, zullen ze alle lof krijgen voor het feit dat de
MDG-doelstelling voor water zelfs overtroffen zal worden. En terecht.
Maar we mogen nu niet tevreden achterover leunen. We weten immers dat
ondanks de grotere toegang tot verbeterde waterbronnen, miljoenen
mensen nog niet de gezondheidswinst boeken die hoort bij een
betrouwbare aanvoer van veilig water om te drinken, te koken en voor
de persoonlijke hygiëne.
Vandaag gaat het om schoon water voor een gezonde wereld. Water hebben
is niet voldoende. Het moet kwalitatief goed genoeg zijn om te
drinken. Met het oog op het jaar 2015 en daarna moeten we onze
inspanningen om de waterkwaliteit te verbeteren vergroten. Daarnaast
moeten we doelmatig betrouwbare gegevens over de waterkwaliteit
verzamelen, zodat we een goed inzicht krijgen in enerzijds de
aantallen mensen die wereldwijd nog toegang tot water moeten krijgen
en anderzijds de aantallen mensen die geen andere keuze hebben dan
dagelijks onveilig drinkwater te gebruiken.
Dames en heren,
Eind vorige eeuw en begin deze eeuw zijn er heel wat dingen verbeterd.
We reizen zonder veel moeite de hele wereld rond. We behandelen
medische aandoeningen met geneesmiddelen die een paar decennia geleden
nog ondenkbaar waren en verlengen zo ons leven. We halen woorden,
ideeën en kennis uit de elektronische en optische netwerken van het
wereldwijde web. Maar sommige zaken zijn nog niet genoeg veranderd en
dat moet wel gebeuren. Een voorbeeld is letterlijk onder onze voeten
te vinden. Ik heb het dan over de manier waarop we omgaan met
afvalwater. Iedere seconde van iedere dag gebruiken we water om dingen
weg te spoelen die we niet in onze nabijheid wensen. We onttrekken
gigantische hoeveelheden water aan rivieren, meren, ondergrondse
watervoorraden en wetlands. En wanneer we het water weer terugpompen
naar onze waterecosystemen zit het vol met afval - afkomstig van onze
industrieën, onze boerderijen en van onszelf. Dit grimmige feit wordt
in het UNEP-rapport "Sick Water" op verontrustende wijze duidelijk
gemaakt. Onze zoetwaterhabitats, onze kustecosystemen en wijzelf gaan
dood aan ons eigen water.
Er is een gezamenlijke inspanning nodig om verontreinigd water te
behandelen voordat het weer in ons milieu kan terugkeren. Zo niet, dan
blijft schoon water voor een gezonde wereld ijdele hoop. Maar daar is
wel een model van de 21e eeuw voor nodig. Op de oude voet doorgaan met
het inzamelen, reinigen en hergebruiken van afvalwater is niet de
oplossing. Grootschalige, technisch gecompliceerde leidingsystemen,
die afschrikwekkend duur, moeilijk te onderhouden en storingsgevoelig
zijn, zijn dat evenmin. Gezien de forse prijskaartjes die aan veel van
deze systemen hangen, wekt het geen verbazing dat er vaak niet eens
aan begonnen wordt.
We hebben een grootschalige paradigmaverandering nodig - en wel nu.
Daarom worden in het onlangs door UNSGAB aangenomen nieuwe actieplan -
het Hashimoto Action Plan II - onze bestaande inspanningen op het
gebied van sanitatie uitgebreid met een nieuw speerpunt: het
inzamelen, reinigen en hergebruiken van afvalwater. Onze Raad is ervan
overtuigd dat de momenteel beschikbare technologieën opzienbarende
nieuwe mogelijkheden bieden. En veel van deze nieuwe technologieën
worden nu al wereldwijd toegepast. Neem bijvoorbeeld de
membraantechnologie, waarmee water in een enkele stap ontsmet kan
worden, die steeds meer terrein wint en minder duur wordt.
Systemen van de 21e eeuw moeten trapsgewijs georganiseerd worden -
bovenaan staan drinkwater en water voor de persoonlijke hygiëne en
daaronder wordt trapsgewijs afgedaald naar grijs water, dat schoon
genoeg moet zijn voor gebruik in de industrie en landbouw of als
aanvulling van het grondwater. Wist u dat er momenteel pas 50 miljoen
hectaren landbouwgrond van afvalwater afhankelijk zijn? Dat moeten er
veel meer worden.
Door afvalwatersystemen te ontwerpen die energie besparen, lagere
aanlegkosten hebben en voedingsstoffen afvangen kunnen we een
drievoudig voordeel behalen. Het verplaatsen van water genereert veel
broeikasgassen. De daarvoor benodigde energie is verantwoordelijk voor
maar liefst 35 tot 40% van veel gemeentelijke energierekeningen.
Nieuwe systemen moeten minder water gebruiken en veel energiezuiniger
zijn en zo helpen de klimaatverandering te bestrijden. We hebben
betaalbaardere systemen nodig die zijn toegesneden op de plaatselijke
omstandigheden: zo klein als mogelijk en zo groot als nodig.
Kleinschalige aerobe vijvers bijvoorbeeld, met installaties waarmee
biogas kan worden gewonnen, verwijderen niet alleen dodelijke
ziekteverwekkers uit het water, maar leveren ook betaalbare brandstof
op die voor het koken en als een veilige, goedkope meststof gebruikt
kan worden. Het is uiteraard niet onze bedoeling de bestaande
installaties te slopen, maar nieuwe installaties en gemoderniseerde
oudere systemen moeten zowel innovatiever en efficiënter zijn als
eenvoudiger te bedienen en te onderhouden.
Maar deze afvalwaterrevolutie komt er niet vanzelf. Er is toewijding
voor nodig en voortdurende interactie met ingenieurs, planologen,
burgemeesters, lokale functionarissen en bankiers, waarbij regeringen
een proactieve rol moeten spelen om structurele veranderingen en
technologische vooruitgang te stimuleren. Dit is een gebied waarop
voor ontwikkelingslanden, niet alleen in Afrika, maar ook in
Latijns-Amerika, het Caraïbisch gebied, Azië en elders, echte
mogelijkheden voor groene groei en duurzame banen zijn.
We zien signalen dat er veranderingen ten goede plaatsvinden. In
Afrika hebben leiders reeds de politieke wil getoond om deze problemen
aan te pakken door in juli 2008 tijdens de top van de Afrikaans Unie
de Verklaring van Sharm el-Sheikh inzake het bespoedigen van de
verwezenlijking van de water- en sanitatiedoelen in Afrika te
ondertekenen. Samen met onze collega's en partners in UN-Habitat, UNEP
en alle organisaties die hier op Wereldwaterdag vertegenwoordigd zijn,
zien we een wereldwijde alliantie voor waterkwaliteit ontstaan. Het
deed mij veel genoegen van professor Eric Odada, een van mijn
collega's in de Raad, te horen dat het Pan Africa Chemistry Network
een indrukwekkend rapport met de titel "Africa's Water Quality" heeft
uitgebracht met daarin duidelijke aanbevelingen voor het formuleren
van duurzame waterstrategieën en het verbeteren van de waterkwaliteit
als een essentieel vereiste voor de volksgezondheid, productiviteit en
economische voorspoed. En onze Raad zal de afvalwaterproblematiek
onder de aandacht van de wereldleiders blijven brengen, met name
tijdens de volgende MDG-top in september in New York. We zullen ons
tevens inzetten voor snelle maatregelen op het gebied van basale
sanitaire voorzieningen, aangezien de wereld bij het verwezenlijken
van de MDG-doelstelling op dit gebied heel ver achterop is geraakt.
Dames en heren,
De Raad wil alle mensen, organisaties en gemeenschappen die strijden
voor het behoud van hun lokale waterkwaliteit van harte danken. Op
deze dag willen we hun inspanningen voor het voetlicht brengen. Ik wil
eveneens de organisaties die hier vandaag vertegenwoordigd zijn onze
erkentelijkheid betuigen voor hun belangrijke werk. Het is van belang
dat UN-Water, UNEP en UN-Habitat doorgaan met hun zeer belangrijke
activiteiten op het gebied van coördinatie, onderzoek en
programmaontwikkeling. Ze zijn van wezenlijk belang voor de
bescherming van onze waterkwaliteit. De boodschap is al vaker
overgebracht, maar kan niet vaak genoeg herhaald worden. Water
betekent leven. En aan dit fundamentele gegeven moeten we wereld
blijven herinneren.
Dank u.
Zie voor meer informatie het persbericht van 8 maart 2010
* © RVD