Wageningen Universiteit en Researchcentrum
teken in 2009 hoger dan voorgaande jaren
Percentage besmette teken in 2009 hoger dan voorgaande jaren
25 mrt 2010
Onderdeel: Wageningen University
Nummer: P019
Het percentage teken dat in 2009 besmet was met de Borrelia-bacterie
is hoger dan in 2007 en 2008. Zowel in het voorjaar als in het najaar
bleek achttien procent besmet te zijn. Deze teken kunnen de ziekte van
Lyme veroorzaken. Uit de registratie van tekenbeten op
www.natuurkalender.nl blijkt dat elf procent van de tekenbeten wordt
opgelopen bij het spelen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die Wageningse
onderzoekers vandaag, voorafgaand aan de Week van de Teek (29 maart
tot 4 april), bekendmaken.
Vrijwilligers van het IVN vangen sinds de zomer van 2006 maandelijks
teken op trajecten van 200 vierkante meter op 14 vaste locaties in het
kader van het Natuurkalender-project van Wageningen University,
onderdeel van Wageningen UR. Hieruit blijkt dat het aantal teken dat
gevangen wordt het hoogste is van mei tot september (Figuur 1, zie
pdf-bijlage). Het aantal nimfen, het ontwikkelingsstadium na de
larven, is het hoogst in mei en juni, terwijl de meeste larven worden
aangetroffen in de maanden juli en augustus. De piek van het aantal
larven lag in 2009 hoger dan in de voorgaande jaren.In alle
groeistadia kan een teek vogels en zoogdieren bijten.
Op alle onderzochte locaties zijn teken aangetroffen die zijn
geïnfecteerd met de ziekmakende Borrelia-bacterie. Net als in
voorgaande jaren varieert het gemiddelde infectiepercentage van de
teken sterk tussen de seizoenen (Figuur 2, zie hieronder). In de
voorgaande jaren leek het besmettingspercentage in het voorjaar (maart
â mei) duidelijk lager te liggen dan in het najaar (september â
november). Deze trend zette zich in 2009 niet voort. Het
besmettingspercentage was in het voorjaar van 2009 opvallend hoog met
18,4 procent en daarmee zelfs iets hoger dan in het najaar van 2009.
Spelen
Net als in voorgaande jaren worden de meeste tekenbeten opgelopen in
het bos en in de tuin. Aan de lijst met mogelijke activiteiten waarbij
een tekenbeet is opgelopen werd in 2009 de categorie âSpelenâ
toegevoegd (Figuur 3, zie pdf-bijlage). Het blijkt dat elf procent van
de teken bij het spelen is opgelopen. Spelen komt daarmee op de derde
plaats achter âWandelenâ (34%) en tuinieren (18%). De meeste
tekenbeten werden gemeld in de maanden mei tot en met augustus wat
overeenkomt met de periode waarin ook de meeste teken gevangen werden.
Opvallend in 2009 was dat voor het eerst de meeste tekenbeten werden
gemeld door mensen in de leeftijd tussen de 60 en 69 jaar (20,4%). Het
aantal was daarmee vergelijkbaar met de categorie 50 tot 59 jaar
(20,1%). In 2009 werden er ten opzichte van de voorgaande jaren ruim
twee keer zo weinig tekenbeten gemeld (4%) door mensen in de
leeftijdscategorie 20 tot 29 jaar. Het is onduidelijk wat de reden
hiervoor is.
Samenwerkende organisaties Week van de Teek
De âWeek van de teekâ komt tot stand door een unieke krachtenbundeling
van Stigas (Stichting Gezondheidszorg Agrarische Sectoren), het RIVM
(Rijksinstituut voor de Volksgezondheid en Milieu), De Natuurkalender
van Wageningen University, Achmea Vitale, Arbo Unie, Het Bosschap,
Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Landschapsbeheer Drenthe, Geldersch
Landschap Geldersche Kastelen, KNJV (Koninklijke Nederlandse Jagers
Vereniging), GGD-en, KIZA (Kennissysteem infectieziekten en arbeid),
VHG Branchevereniging (hoveniers en groenvoorzieners), CUMELA
Nederland (brancheorganisatie voor de bedrijven die actief zijn in
cultuurtechnische werken en grondverzet, meststoffendistributie en
loonwerk agrarisch), stichting SAAG (Nederlandse stichting
Samenwerkende Artsen- en Adviesorganisaties in de Gezondheidszorg) en
de Nederlandse Vereniging voor Lymepatiënten.
Figuur 2 â Percentage Borrelia-infecties (getrokken lijn) en totaal
aantal onderzochte nimfen van de schapenteek Ixodes ricinus (staafjes)
per seizoen tussen 2006 en 2010. De grafiek laat het gemiddelde
infectiepercentage zien van 8 locaties in Nederland.