Vrije Universiteit Amsterdam

Dat wat rest. Over sacralizering en de ongerijmdheden van het bestaan


* Startdatum: 26-03-2010


* Tijd: 15.45


* Locatie: Aula


* Titel: Dat wat rest. Over sacralizering en de ongerijmdheden van het bestaan


* Spreker: prof.dr. M.P.J. van de Port


* Onderdeel: Faculteit der Sociale Wetenschappen


* Wetenschapsgebied: Sociale wetenschappen


* Evenementtype: Oratie

U en ik, de Paus van Rome en Mohammed B., bisschop Tutu en Simeon de pilaarheilige, de Dalai Lama en Daffyd-the-only-gay-in-the-village: allemaal staan we voor de onmogelijke opdracht ons bestaan in sluitende verhalen onder te brengen. En allemaal worden we daarbij gehinderd door `dat wat rest': de ongerijmdheden van het bestaan, het ontregelende en verstorende `teveel' in onze lezing van de werkelijkheid. Dit zegt Matthijs van de Port in zijn oratie `Dat wat rest.... Over sacralisering en de ongerijmdheden van het bestaan'.

Soms echter zijn die ongerijmdheden niet enkel een `surplus', maar ook een teken `dat er nog meer is': een uitnodiging de beperkte horizon van de eigen verbeelding open te gooien om het Geheel Andere tegemoet te treden. Van de Port betoogt in zijn rede dat processen van sacralisering onvoldoende tot hun recht komen in het sociaalwetenschappelijke onderzoek naar religie. Religieonderzoekers zouden zich veel nadrukkelijker moeten verhouden tot de wijze waarop mensen confrontaties met het ongerijmde aangrijpen - of provoceren - om een andere-dan-de-menselijke-maat in hun bestaan te introduceren. In het studieveld van de `populaire religiositeit' kan het daarbij gaan om als zodanig benoemde religieuze praktijken, maar ook om verschijnselen als het gebruik van geestverruimende middelen, bungy-jumpen, popconcerten of automutilatie.

Van der Port roept daarnaast op tot een herweging van de epistemologische grondslagen van het religieonderzoek. In een wetenschapsopvatting waar enkel plaats is voor het benoembare en voorstelbare is het sacrale immers al bij voorbaat uit de tekst verdwenen. Enkel wanneer ook de onderzoeker werkt vanuit het tragische besef dat de werkelijkheid zich niet in sluitende verhalen laat onderbrengen zal het sacrale een plaats kunnen krijgen in ons denken en schrijven.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam