Vrije Universiteit Amsterdam
Dat wat rest. Over sacralizering en de ongerijmdheden van het bestaan
* Startdatum: 26-03-2010
* Tijd: 15.45
* Locatie: Aula
* Titel: Dat wat rest. Over sacralizering en de ongerijmdheden van het
bestaan
* Spreker: prof.dr. M.P.J. van de Port
* Onderdeel: Faculteit der Sociale Wetenschappen
* Wetenschapsgebied: Sociale wetenschappen
* Evenementtype: Oratie
U en ik, de Paus van Rome en Mohammed B., bisschop Tutu en Simeon de
pilaarheilige, de Dalai Lama en Daffyd-the-only-gay-in-the-village:
allemaal staan we voor de onmogelijke opdracht ons bestaan in
sluitende verhalen onder te brengen. En allemaal worden we daarbij
gehinderd door `dat wat rest': de ongerijmdheden van het bestaan, het
ontregelende en verstorende `teveel' in onze lezing van de
werkelijkheid. Dit zegt Matthijs van de Port in zijn oratie `Dat wat
rest.... Over sacralisering en de ongerijmdheden van het bestaan'.
Soms echter zijn die ongerijmdheden niet enkel een `surplus', maar ook
een teken `dat er nog meer is': een uitnodiging de beperkte horizon
van de eigen verbeelding open te gooien om het Geheel Andere tegemoet
te treden. Van de Port betoogt in zijn rede dat processen van
sacralisering onvoldoende tot hun recht komen in het
sociaalwetenschappelijke onderzoek naar religie. Religieonderzoekers
zouden zich veel nadrukkelijker moeten verhouden tot de wijze waarop
mensen confrontaties met het ongerijmde aangrijpen - of provoceren -
om een andere-dan-de-menselijke-maat in hun bestaan te introduceren.
In het studieveld van de `populaire religiositeit' kan het daarbij
gaan om als zodanig benoemde religieuze praktijken, maar ook om
verschijnselen als het gebruik van geestverruimende middelen,
bungy-jumpen, popconcerten of automutilatie.
Van der Port roept daarnaast op tot een herweging van de
epistemologische grondslagen van het religieonderzoek. In een
wetenschapsopvatting waar enkel plaats is voor het benoembare en
voorstelbare is het sacrale immers al bij voorbaat uit de tekst
verdwenen. Enkel wanneer ook de onderzoeker werkt vanuit het tragische
besef dat de werkelijkheid zich niet in sluitende verhalen laat
onderbrengen zal het sacrale een plaats kunnen krijgen in ons denken
en schrijven.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam