Verslag van de Europese Raad op 25 en 26 maart 2010 te Brussel
Kamerbrief inzake Verslag van de Europese Raad op 25 en 26 maart 2010 te
Brussel
Kamerbrief | 29 maart 2010
Graag bied ik u hierbij, mede namens de minister-president, het
verslag aan van de Europese Raad die op 25 en 26 maart 2010 te Brussel
plaatsvond.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Verslag van de Europese Raad op 25 en 26 maart 2010 in Brussel
Voor deze Europese Raad stonden twee onderwerpen op de agenda: de
`Europa 2020-strategie' en de klimaatonderhandelingen. In de marge van
de Raad vond een vergadering plaats van de Eurogroep op het niveau van
staatshoofden en regeringsleiders waarin de situatie in Griekenland
werd besproken.
Griekenland
De leden van de Eurogroep namen een verklaring aan (de tekst is
bijgevoegd) waarin zij hun bereidheid bevestigden om vastbesloten
gecoördineerde actie te ondernemen indien de financiële stabiliteit
van de Eurozone in gevaar komt. Zij namen niet het besluit tot steun
aan Griekenland, maar stelden in het uiterste geval als de markt de
middelen niet kan opbrengen, in aanvulling op IMF-financiering, een
pakket van gecoördineerde bilaterale leningen van de leden van de
Eurogroep in het vooruitzicht, tegen stevige voorwaarden.
Minister-president Balkenende heeft in de vergadering van de Eurogroep
de noodzaak onderstreept dat de Griekse regering nu orde op zaken
stelt. Alleen in het uiterste geval kan bijstand worden verleend
waarbij het IMF een grote rol moet vervullen in een pakket samen met
bijdragen van Eurolanden onder strikte conditionaliteit. De
minister-president heeft gewezen op de demissionaire status van het
kabinet en daarbij ook aangekondigd dat de uitkomst van de Eurogroep
nog onderwerp van bespreking is in het Nederlandse parlement.
De leden van de Eurogroep vroegen de voorzitter van de Europese Raad
om samen de Commissie en met vertegenwoordigers van de lidstaten een
taakgroep in te stellen die voor het einde van het jaar maatregelen
moet presenteren om het toezicht te versterken op de economische en
budgettaire risico's en de instrumenten van de EU om deze risico's te
voorkomen. De Europese Raad heeft deze oproep onderschreven.
De eisen die Nederland heeft gesteld, vinden goed hun weerslag in de
verklaring van de regeringsleiders van het eurogebied. De verklaring
stelt heel helder dat alle eurolanden er zelf verantwoordelijk voor
zijn om te zorgen dat hun nationale beleid in lijn is met de
afgesproken regels en dat zij een gedeelde verantwoordelijkheid hebben
voor de financiële stabiliteit in de eurozone. Landen moeten hun eigen
broek ophouden. Tegelijkertijd wordt herhaald dat de landen van de
eurozone, indien nodig, doortastende en gecoördineerde actie zullen
ondernemen om de financiële stabiliteit in de eurozone te waarborgen.
Om hier een meer concrete invulling aan te geven, wordt in de
verklaring nader uiteengezet hoe deze doortastende en gecoördineerde
actie eruit zal zien. Hoewel de technische details van een eventuele
interventie niet zijn gespecificeerd, is de intentie van de verklaring
helder en moet ook hier geconstateerd worden dat de Nederlandse inzet
heel duidelijk tot uiting komt. Ik som enkele belangrijke elementen
van deze verklaring op:
* Het IMF zal een substantiële financiële bijdrage leveren aan een
eventuele interventie. Hier zullen, indien nodig, bilaterale
leningen van de eurolanden aan worden toegevoegd, waarbij de
verwachting wordt uitgesproken dat als Griekenland financiering
nodig zal hebben meer dan de helft afkomstig zal zijn uit Europa;
* In beginsel zullen alle eurolanden bijdragen naar rato van hun
aandeel in de ECB-kapitaalsleutel;
* Beslissingen over uitkering van tranches vereisen unanimiteit van
de lidstaten op basis van een grondige beoordeling door de
Europese Commissie en de Europese Centrale Bank of in voldoende
mate aan de strikte beleidscondities is voldaan;
* Eventueel verstrekte leningen dienen niet als subsidie aan
Griekenland, en moeten derhalve tegen een dusdanig hoge prijs
worden verstrekt dat er sterke prikkels zijn voor Griekenland om
zichzelf zo veel mogelijk op de markt te financieren;
* Een eventuele interventie zal volledig consistent zijn met de
bepalingen van het Verdrag van Lissabon en met nationale
wetgeving.
Daarnaast is in de verklaring vastgelegd dat er alleen bilaterale
leningen vanuit de eurolanden aan Griekenland zullen worden verstrekt
indien Griekenland niet meer in staat is zichzelf voldoende op de
kapitaalmarkt te financieren. Er zal dus absoluut geen sprake zijn van
het verstrekken van gesubsidieerde leningen. Bovendien zullen strenge
voorwaarden verbonden worden aan steun. Voor een overzicht van deze
laatstgenoemde eisen verwijs ik u naar de eerdere brief die hierover
aan uw Kamer is verstuurd (Kamerstuk 2009-2010, 21501-07, nr. 693). De
bereidheid om leningen aan Griekenland te verstrekken is er
uitsluitend op gericht een vangnet te spannen indien het
marktvertrouwen in Griekenland onverhoopt dusdanig verslechtert dat
het land zich niet meer kan financieren, waardoor een bedreiging kan
ontstaan voor de financiële stabiliteit in de eurozone. De boodschap
aan Griekenland, en ook aan andere eurolanden die het moeilijk hebben,
is hiermee helder: landen moeten zelf ingrijpen wanneer problemen
dreigen te ontstaan om het vertrouwen van de financiële markten te
behouden. Wanneer zij dat niet tijdig doen, moeten zij daar allereerst
zelf de prijs voor betalen in termen van een hogere rente.
De Grieken hebben niet om financiële steun gevraagd. Zij hebben wel
aangegeven tevreden te zijn met de inhoud van de verklaring en dat zij
kunnen leven met de voorwaarden van een eventuele interventie.
Griekenland heeft herhaaldelijk aangeven alles in het werk te stellen
om zelf orde op zaken te stellen. Het gegeven dat er een vangnet is
gespannen, mocht daar ondanks hun uiterste inspanning een noodzaak
voor zijn, zal hierbij een steun in de rug zijn.
Europa 2020-strategie
De Europese Raad sprak uitvoerig over de opvolger van de
Lissabonstrategie, de `Europa 2020-strategie' voor groei en banen.
Minister-president Balkenende pleitte voor doelstellingen die
ambitieus zijn maar ook van realisme getuigen. Daarbij moet er ook
voor worden gezorgd dat de vast te stellen nationale doelen ook
daadwerkelijk optellen tot het doel voor de EU als geheel. Het kan
daarbij overigens niet zo zijn dat lidstaten die goed presteren onder
de strategie een eventuele tegenvallende voortgang van de
achterblijvers moeten compenseren. Minister-president Balkenende
tekende bezwaar aan tegen de voorgestelde armoededoelstelling. De
beste manier om armoede te bestrijden is om banen te scheppen. Dit
punt werd door meerdere regeringsleiders gesteund. De tekst is naar
aanleiding daarvan aangepast en gaat nu over sociale insluiting, met
name door armoedereductie. Ten aanzien van het laatste is afgesproken
dat nader onderzoek zal plaatsvinden naar de juiste indicatoren
In de tekst van de conclusies van de Europese Raad die na de discussie
werd vastgesteld, zijn vijf doelstellingen opgenomen. Drie
doelstellingen zijn al ingevuld in kwantitatieve termen, namelijk die
voor arbeidsparticipatie (75% voor de leeftijdsgroep van 20-64), R&D
(3% van het BNP) en die voor het klimaat. (20-20-20 en 30-20-20 als
aan de voorwaarden is voldaan). Op de doelstellingen voor onderwijs en
sociale insluiting zal de Europese Raad in juni terugkomen. Er wordt
uitdrukkelijk bepaald dat de goede presteerders niet hoeven op te
draaien voor de achterstand van de achterblijvers. Verder onderstreept
de tekst van de Europese Raadsconclusies het belang van de bijdrage
die een duurzame, productieve en concurrerende landbouwsector kan
leveren aan het verwezenlijken van de strategie, alsook het belang van
duurzaamheid in brede zin des woords (sociaal, economisch, milieu).
Dit conform het met uw Kamer tijdens het algemeen overleg van vorige
week besprokene.
De lidstaten zullen zowel de nationale hervormingsplannen onder de
nieuwe groeistrategie als de stabiliteits- en convergentieprogramma's
onder het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) in oktober moeten indienen.
Ook de Commissie zal een plan opstellen van wetgeving- en andere
voorstellen die op EU-niveau worden geïnitieerd. Eenmaal per jaar, zo
is afgesproken, zal de Europese Raad op basis van de rapportage van
Commissie en Raad een gezamenlijke beoordeling maken van de voortgang
die de lidstaten en de EU hebben geboekt. De macro-economische en
structurele ontwikkelingen en die op het gebied van concurrentiekracht
zullen tegelijk in ogenschouw worden genomen, samen met een
beoordeling van de algehele financiële stabiliteit in de Unie. Daarbij
is wel expliciet aangegeven dat de instrumenten van de `Europa
2020-strategie' en het SGP geheel gescheiden blijven.
In juni zal de Europese Raad de `Europa 2020-strategie' vaststellen.
Dan zullen onder andere de Europese doelstellingen voor onderwijs en
sociale insluiting voor 2020 worden ingevuld en zal de voortgang
worden besproken die de lidstaten maken met het bepalen van hun
nationale doelstellingen.
Klimaatverandering (Follow-up Kopenhagen)
De leden van de Europese Raad bespraken de resultaten van Kopenhagen
en de lessen die met het oog op Cancún (Mexico) kunnen worden
getrokken uit het onderhandelingstraject dat is afgelegd tot en met de
klimaattop in Kopenhagen.
Minister-president Balkenende heeft ervoor gepleit om het
ambitieniveau nu onverminderd vast te houden. Er is weliswaar veel
kritiek op het optreden van de EU tijdens de onderhandelingen in
Kopenhagen. Maar zonder de voorbeeldfunctie van de EU zowel wat
betreft de doelen, de vroege financiering als wat betreft de
bindendheid van de afspraken, zou het resultaat een stuk minder zijn
geweest. Niettemin kunnen zaken beter, en is er een zorgvuldige
strategie nodig richting CoP-16 in Cancún. De Europese Raad besloot
uiteindelijk hoe op basis van het Kopenhagen Akkoord de
klimaatonderhandelingen verder moeten worden gebracht op weg naar een
mondiale alomvattende juridische overeenkomst:
* Een stap-voor-stap benadering, waarbij de CoP-16 in Cancún een
aantal witte vlekken invult, zoals adaptatie, bossen en
technologie;
* Concrete vervolgstappen om de financiële afspraken snel na te
komen, zowel de 2,4 miljard euro vroege financiering in de periode
2010-2012 als de 100 miljard USD per jaar tegen 2020;
* Naast verbetering van het VN-proces zal de EU in regionale en
bilaterale contacten zowel de onderhandelingen als de samenwerking
op het gebied van groene technologie, standaardisatie en
verificatie snel verder brengen.
Ministerie van Buitenlandse Zaken