Stichting FOM
30 maart 2010
LHC onderzoeksprogramma gaat van start
Amsterdam, 30 maart 2010 - om 13:06 uur vanmiddag botsten bundels
protonen met 7 TeV op elkaar in de nieuwe deeltjesversneller, de Large
Hadron Collider (LHC). Dit markeert de start van het
onderzoeksprogramma op de deeltjesversneller bij CERN in Zwitserland.
Deeltjesfysici over de hele wereld verheugen zich op een rijke oogst
aan nieuwe fysica als de LHC zijn eerste lange run begint bij een
energie drie en een half keer hoger dan ooit eerder bereikt met een
deeltjesversneller. FOM levert via het Nationaal instituut voor
subatomaire fysica Nikhef een belangrijke bijdrage aan de LHC.
Figuur 1. Monteurs
vergroten Figuur 1. Monteurs
"It's a great day to be a particle physicist," zegt CERN Director
General Rolf Heuer. "A lot of people have waited a long time for this
moment, but their patience and dedication is starting to pay
dividends."
Frank Linde, directeur van Nikhef: "Mijn inleiding in Nikhef's
jaarverslag eindigde met de wens dat de LHC in 2010 een significante
hoeveelheid proton-proton botsingen met meerdere TeV
zwaartepuntsenergie levert. Nu de eerste 7 TeV botsingen in de LHC een
feit zijn, ga ik vol spanning de geïntegreerde luminositeits-teller
volgen, die aangeeft hoeveel botsingen er in totaal zijn geweest. Als
de natuur vervolgens een beetje meewerkt dan zal na decennia lange
speculaties snel duidelijk worden of supersymmetrie nu wel of niet
bestaat. En een paar jaar later wordt duidelijk of het Higgs deeltje
een illusie is of realiteit. En dan wordt het echt leuk!"
Stan Bentvelsen, programmaleider ATLAS op Nikhef: "Na lange tijd
hebben we dan nu botsingen met energieën die nooit eerder zijn
bereikt. Daarmee openen we een deur naar onbekend terrein; en dat
betekent nu heel concreet: "gaan we supersymmetrie of andere nieuwe
vormen van materie vinden?".
Maar deze vraag kan alleen worden beantwoord als ATLAS en andere
detectoren efficiënt en nauwkeurig de botsingen registreren. De enorme
datastroom zal goed moeten worden verwerkt en geanalyseerd. Daar
liggen de uitdagingen voor de komende periode."
Marcel Merk, programmaleider LHCb op Nikhef: "Het bereiken van een
botsingsenergie van 7 TeV betekent dat we nu daadwerkelijk op zoek
kunnen gaan naar verklaringen voor zowel het ontbreken van antimaterie
in het heelal, als ook naar de samenstelling van de alom aanwezige,
mysterieuze donkere materie. Dit is een bijzondere mijlpaal in de
deeltjesfysica."
CERN gaat de LHC voor een periode van 18-24 maanden bedrijven, met als
doel het leveren van voldoende gegevens voor de experimenten om
significante voortgang te maken op een groot aantal terreinen. Zodra
ze de bekende deeltjes van het Standaard Model 'opnieuw ontdekt'
hebben, een noodzakelijke voorwaarde voor de zoektocht naar nieuwe
fysica, zullen de LHC-experimenten beginnen met systematisch op zoek
gaan naar het Higgs-boson. Met de verwachte hoeveelheid gegevens zal
de gecombineerde analyse van ATLAS en CMS in staat zijn om een breed
massa-gebied te verkennen. Als het Higgs deeltje een massa in de buurt
van 160 GeV blijkt te hebben kan het deeltje al relatief snel gevonden
worden. Blijkt dit sluitstuk van het Standaard Model veel lichter of
zwaarder, dan zal de ontdekking nog een paar jaar op zich laten
wachten.
Voor supersymmetrie zullen ATLAS en CMS elk na deze eerste run periode
al voldoende gegevens hebben om kans te hebben op een echte doorbraak.
Vorige experimenten waren gevoelig voor supersymmetrische deeltjes tot
een massa van zo'n 400 GeV. Met de huidige experimenten duwt de LHC
het bereik voor deze ontdekkingen tot 800 GeV.
Na deze run zal de LHC, eind 2011, afsluiten voor routine onderhoud,
en de voltooiing van de reparaties en consolidatie-werkzaamheden die
nodig zijn om de ontwerpenergie van 14 TeV te bereiken. Traditioneel
bedreef CERN haar versnellers altijd typisch zeven tot acht maanden
gevolgd door een shutdown periode van vier tot vijf maanden. Voor een
cryogene machine zoals de LHC is deze cyclus niet optimaal omdat er
jaarlijks teveel tijd verloren zou gaan met het opwarmen en afkoelen
van de machine. Daarom heeft CERN besloten over te stappen op een
cyclus met langere run periodes (jaren) afgewisseld door langere
shutdowns (van een half tot een heel jaar).
Meer informatie:
Het originele CERN persbericht kunt u vinden op
http://press.web.cern.ch/press/PressReleases/Releases2010/PR07.10E.htm
l
Contact CERN press office:
http://press.web.cern.ch/press/ContactUs.html
Meer informatie over de LHC experimenten waar Nikhef aan deelneemt is
beschikbaar op
http://www.nikhef.nl/wetenschap-techniek/deeltjesfysica/
Als u meer informatie wilt over met name de Nederlandse bijdrage kunt
u contact opnemen met Vanessa Mexner, Wetenschapsvoorlichting Nikhef,
(020) 592 50 75.
*Nikhef is een samenwerkingsverband tussen de stichting voor
Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en vier universiteiten: de
Radboud Universiteit in Nijmegen, de Universiteit van Amsterdam, de
Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit in Amsterdam.