Stichting Natuur en Milieu
De toekomst van de kilometerprijs
29 maart 2010 - Het kabinet is gevallen en daarmee zijn verschillende
onderwerpen controversieel verklaard. Ook de kilometerprijs is in de
ijskast gezet. Met het risico dat er de komende jaren geen oplossing
komt voor de verkeerssituatie in Nederland. De wegen worden voller en
de files nemen toen. Dit heeft grote gevolgen voor ons milieu en de
economie.
Dat hier iets aan moet gebeuren is onontkoombaar. Zonder een
kilometerprijs komen er andere oplossingen in beeld. Deze
alternatieven zijn veel duurder. Denk dan aan tolpoortjes of
accijnsverhogingen. Ook met de aanleg van extra wegen zijn veel kosten
gemoeid, en dit biedt geen oplossing voor de files. Zeker in tijden
van bezuinigingen is investeren in wegen geen logische keuze.
Hoe moet het nu verder?
Het volgende kabinet moet verder met de huidige wet Kilometerprijs.
Starten met een nieuw plan werpt ons jaren achteruit. Verdere
vertraging levert grote schade op voor de bereikbaarheid en het
milieu. Want de kilometerprijs zorgt voor 10-15 % minder
autokilometers en meer openbaar vervoer. De files nemen daardoor met
65% af. Dat is beter voor de bereikbaarheid in Nederland, de
gezondheid van mensen en het klimaat. Bovendien gaan 60 % van de
autorijders er financieel op vooruit.
De Kilometerprijs volgens Natuur en Milieu:
Milieu
De milieueffecten van de kilometerprijs moeten positiever zijn dan de
milieueffecten van de huidige autobelastingen.
De kilometerprijs mag niet leiden tot gemiddeld meer
milieuvervuilende autos.
Samen met de kilometerprijs moeten ook op grote schaal voldoende
alternatieven voor het autogebruik worden ontwikkeld. Denk daarbij aan
de infrastructuur en voorzieningen voor het openbaar vervoer, fietsers
en thuiswerkers.
Tarieven
De hoogte van de kilometerprijs is, voor zover mogelijk, afhankelijk
van de CO2 -uitstoot en hoeveelheid luchtverontreiniging van de auto;
de vervuiler betaalt.
Het nieuwe systeem van kilometerprijs zal gelden voor alle soorten
verkeer: vrachtwagens, bestelautos en personenautos. Dit moet een
eerlijk en overzichtelijk systeem zijn. Als de kilometerprijs voor een
zuinige personenauto hoger is dan van een vervuilende vrachtwagen, dan
klopt dat niet.
De tarieven van de kilometerprijs komen overeen met de
maatschappelijke kosten die deze wagens veroorzaken voor
infrastructuur, milieu en filevorming. Voor de personenautos is dit
momenteel redelijk in evenwicht. Voor de bestel- en vrachtautos is dit
niet in evenwicht; zij betalen nog veel te weinig.
Spitstarief
Het spitstarief wordt ingezet om files op te lossen. Extra wegaanleg
en wegverbreding is dan niet altijd meer noodzakelijk. De
kilometerprijs is dus een middel om de bereikbaarheid te verbeteren.
De hoogte van het tarief wordt bepaald op basis van de afweging wat
voor de belastingbetaler het meest voordelig is: het spitstarief of de
kosten van extra wegaanleg of openbaar vervoer.
Het spitstarief mag geen milieu- en veiligheidsproblemen verschuiven
naar de provinciale en gemeentelijke wegen.
Kosten en opbrengsten
De opbrengsten van de kilometerprijs gaan naar het
Infrastructuurfonds. Dat geld gebruikt de overheid voor het onderhoud
en de aanleg van auto-, fiets-, spoor- en vaarwegen.
De kilometerprijs mag mobiliteit niet goedkoper maken, want dat zou
leiden tot meer autorijden en milieuschade. Al het geld dat nu
binnenkomt via bestaande autobelastingen moet dus onderdeel worden van
de kilometerprijs: de motorrijtuigenbelasting (inclusief de
provinciale opcenten en het wettelijk maximaal mogelijke deel voor
vrachtwagens), de BPM (aanschafbelasting van personenauto's) en het
Eurovignet voor vrachtwagens.
De omvang van de provinciale opcenten moeten onderdeel zijn van de
kilometerprijs (ruim 1/7 van het totaal) omdat die nu ook sturing
geven aan mobiliteit. Dit neemt niet weg dat provincies ook een eigen
belastingbron zouden kunnen krijgen, als daarvoor elders aan een
gelijke belastingverlaging zou worden gerealiseerd. De kilometerprijs
wordt maatschappelijk lastenneutraal ingevoerd.
In de periode voor de introductie van de kilometerprijs kunnen de
autobelastingen nog veranderen om overheidsbeleid uit te voeren. Na
invoering kan de kilometerprijs eveneens veranderen als
overheidsbeleid dit vraagt. In het Platform Nouwen en het Kabinet
zijn alleen afspraken gemaakt over een lastenneutrale omzetting van
vaste belastingen naar de kilometerprijs.
Publicatiedatum: 30-03-2010