Radboud Universiteit Nijmegen
Presentatie boek Nederlandse cultuur in internationale context
Datum bericht: 6 april 2010
Neem een willekeurig jaar en beschrijf hoe de Nederlandse cultuur in
dat jaar beïnvloed werd door buitenlandse kunst en internationale
contacten in de kunstwereld. Dat is het idee achter In 1934.
Nederlandse cultuur in internationale context. Woensdag 7 april wordt
het boek, met een stevig Radboud-aandeel, gepresenteerd in Nijmegen.
In 1934 laat zien hoe interessant het is om de Nederlandse cultuur als
onderdeel van de Europese cultuur te beschouwen. Daarbij ligt de
nadruk vooral op de literatuur. Hoe waren de Nederlandse literaire
ontwikkelingen en debatten verweven met die uit het buitenland? Welke
invloed ondergingen Nederlandse schrijvers, critici, redacteuren,
uitgevers, agenten en bemiddelaars vanuit het buitenland, en welke
invloed oefenden zij op hun beurt uit op de literaire ontwikkelingen
in de landen om ons heen? Om ook de bredere culturele context te
schetsen, is een deel van het boek gewijd aan andere kunstvormen als
theater, muziek, film en beeldende kunst.
Neutraal jaar
Met opzet is gekozen voor een âneutraalâ jaar, zodat de lezer niet
direct geneigd is een bepaalde gebeurtenis als beeldbepalend te
beschouwen. In 1934 was Europa in de greep van een diepe economische
crisis, die ook in Nederland grote gevolgen had voor de financiële en
maatschappelijke positie van kunstenaars en de productie van cultuur.
In Duitsland was Adolf Hitler een jaar eerder aan de macht gekomen,
met alle gevolgen van dien voor joodse, linkse of kritische
kunstenaars en intellectuelen, die massaal hun heil zochten in het
buitenland. Verder was dit het jaar dat Marinus van der Lubbe werd
onthoofd, dat minister Marchant een omstreden vereenvoudiging van de
spelling decreteerde, dat prins Hendrik overleed en dat het bejubelde
vliegtuig de Uiver eerst succesvol van Londen naar Melbourne vloog en
vervolgens op weg naar Indië neerstortte.
Grote openheid
Zo talrijk als de voorbeelden zijn van buitenlandse schrijvers en
kunstenaars die weerklank vonden in Nederland, zo schaars zijn de
namen van Nederlanders die successen behaalden in het buitenland. Niet
voor niets wordt Nederland in een van de bijdragen âeen literair
importlandâ genoemd. Maar daarin blijkt dan weer wel hoe weinig
benepen en op zichzelf georiënteerd de Nederlandse cultuur feitelijk
was. Er heerste grote openheid en ontvankelijkheid voor wat er in het
buitenland gemaakt werd.
In 1934 komt voort uit onderzoek van leden van de projectgroep
âInternationale receptieâ, verbonden aan het Huygens Instituut in Den
Haag, de Universiteit Utrecht en de Radboud Universiteit Nijmegen.
In 1934. Nederlandse cultuur in internationale context. Onder redactie
van Helleke van den Braber en Jan Gielkens. Amsterdam: Querido, 2010
> Presentatie In 1934