Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Tomaten-gen tegen bananenschimmel
8 apr 2010
Eiwitten van de schimmel Cladosporium fulvum die de bladvlekkenziekte bij tomaat veroorzaken, lijken sterk op eiwitten van de schimmel Mycosphaerella fijiensis, de veroorzaker van de gevreesde black Sigatoka ziekte in banaan. Dat opent mogelijkheden om met genetische modificatie resistentie in te bouwen vanuit tomaat in banaan. Dat melden Wageningse fytopathologen deze week in PNAS.
De wapenwedloop tussen plantenziekten en hun gastheer - ziekte tast plant aan, plant bouwt afweer op, ziekteverwekker doorbreekt afweer - is soortspecifiek, dachten de onderzoekers tot dusverre. Maar Ioannis Stergiopoulos, werkzaam onderzoeksgroep van prof. Pierre de Wit van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, toont nu aan dat verschillende schimmelziekten bij uitlopende gewassen dezelfde voorouder hebben. 'Dat is opmerkelijk', zegt medeauteur Harrold van den Burg. 'De schimmelziekten bij tomaat, granen en banaan zijn nauw verwant, terwijl die planten al miljoenen jaren een eigen ontwikkeling doormaken.'
Niet alleen hebben de schimmels een gemeenschappelijk basis waardoor ze meerdere planten kunnen infecteren, zegt Van den Burg. Ook hebben deze planten mogelijk een gemeenschappelijk gen dat deze schimmelziekten herkent.
Resistent
Omdat het Cf resistentiegen de tomaat prima beschermt tegen C. fulvum stammen die een bepaald eiwit produceren, gaan de onderzoekers er van uit dat dit Cf-gen ook prima bescherming biedt tegen M. fijiensis stammen die een vergelijkbaar eiwit produceren. Ze gaan de proef op de som nemen door dit tomaten Cf gen in te bouwen in banaan en dan te testen of die banaan inderdaad resistent is geworden tegen de black Sigatoka schimmel. 'We voeren die tests op dit moment uit', zegt Van den Burg. 'Het gaat dan om een transgeen gewas, omdat we een gen uit tomaat in banaan inbrengen.'
Er zit op dit moment geen resistentie tegen black Sigatoka in Cavendish banaan, het algemene consumptie bananenras. Daardoor moeten bananenplantages vijftig tot zeventig keer per jaar met fungiciden behandeld worden. Banaan is een heel kwetsbaar gewas, het is een monocultuur.
Het artikel in PNAS komt voort uit de samenwerking tussen Pierre de Wit, groot kenner van de Cladosporium fulvum in tomaat, en Gert Kema van Plant Research International, groot kenner van de Mycosphaerella schimmels. Beide zetten hun kennis de laatste jaren in bij onderzoeksprojecten voor banaan. | Albert Sikkema