Sidi El Karchi / Bas de Wit
11 april - 27 juni 2010
Sinds ze een kleine tien jaar geleden hun kunstacademie studie met
succes afrondden volgt het museum Sidi El Karchi en Bas de Wit op de
voet. Inmiddels hebben ze hun vleugels stevig uitgespreid: een reeks
van groeps- en solotentoonstellingen siert beider cv's, ze wonnen
aanmoedigingsprijzen en galeries in Keulen en Amsterdam representeren
hun werk dat gestaag zijn weg vindt naar een (kopers)publiek. Het
museum bleef niet achter en verwierf van beide kunstenaars in totaal
acht doeken en twee sculpturen. En nu dan deze bestandsopname in de
vorm van een groots opgezette duopresentatie.
Hoewel: Sidi El Karchi en Bas de Wit zijn bepaald geen duo - ze lijken
eerder elkaars artistieke tegenpolen. El Karchi beproeft het aloude
genre van de portretkunst en heeft wel iets van een fijnschilder,
terwijl de Wit in zijn schilderijen en sculpturen vol branie en
bravoure zaken van heel divers allooi bijeenbrengt - wat met een
deftig woord assembleren heet.
Figuratie, met name de menselijke gestalte en personificaties daarvan,
genieten bij El Karchi en de Wit de voorkeur. Bovenal maakt bij hen in
het kielzog van de menselijke figuur - veelal voorzien van een
veelzeggend attribuut of in fraai gezelschap - het 'verhaal' een echte
comeback. Voor El Karchi en de Wit zijn de schilderkunstige aspecten
zoals kleur, lijnvoering, textuur, compositie vanzelfsprekend
belangrijk, maar ook en vooral om met enige schwung spitsvondige
punchlines te kunnen plaatsen en ter intensivering van het symbolische
en psychologische gehalte van de portretten.
Deze (dubbele) solo geeft een beeld van de individuele
ontwikkelingsgang van zowel El Karchi als de Wit.
*
Tijdens zijn studie beslot Sidi El Karchi zich uitsluitend toe te
leggen op het portretgenre.
Het accent ligt in zijn werk op portretten, van naasten, van hemzelf
of een enkel idool als Michael Jackson. De lijn en de contour zijn
daarbij het uitgangspunt, vergelijkbaar met werkmethodes die gangbaar
waren in de tijd van Jugendstil en Art Deco. Hij is door zijn
werkwijze om tot een schilderij of tekening te komen schatplichtig aan
een traditie waar lijn en decoratieve waarden aan de basis liggen.
Zijn ingehouden, symbolische portretten, waarin hij telkens een ander
persona uitbeeldt, dwingen de blik naar binnen, vragen een soort
concentratie die meer soul searching dan formele analyse lijkt te
verlangen.
El Karchi is zogezegd een behoedzame bestuurder die, vooraleerst het
penseel op doek gaat, heel secuur op zoek gaat naar de juiste foto -
vrijwel zonder uitzondering van iemand afkomstig uit de kring van
familie, vrienden, bekenden, of van hemzelf uiteraard. Met behulp van
reeksen van schetstekeningen kiest hij vervolgens het juiste formaat,
uitsnede en compositie. Daarna volgt een gestaag proces van kleur over
kleur, laag na laag, soms wel dertig keer. Het behoorlijk grote
formaat van het doek waarin El Karchi telkens naar een aantrekkelijk
evenwicht zoekt tussen figuur en achtergrond - voorstelling en verf -
draagt nog bij aan de toenemende ongenaakbaarheid van de weergegeven
figuur.
De emblematische zelfportretten van El Karchi vormen een speciale
afdeling in zijn jonge oeuvre. Daarin presenteert hij zichzelf in een
reeks stereotype kunstenaarsrollen: El Karchi als Van Gogh: het
tragisch genie met strohoed; als noeste wegbereider van de kunst
gestoken in blauwe werkmansoverall; als levensgenieter en dandy
nonchalant met sigaret poserend After Beckmann (2006). In de meest
recente werken evenwel krijgt het rollenspel een meer serieuze
ondertoon.
Hij werkt dan ook niet 'naar de natuur', maar naar fotografische
snapshots. Een fotografische werkelijkheid vormt dus de aanleiding. De
opdracht die hij zich stelt is het oog van de camera zo te manipuleren
dat hij de wereld optimaal naar zijn hand kan zetten en dus alle
toeval en spontaniteit uitbant. De mate waarin artificiële
beeldmethodes de toon zetten, bepalen de bevroren, emotieloze staat
waarin zijn schilderijen en tekeningen zich bevinden. Zijn composities
zijn in vorm en uitvoering zo gestructureerd dat de banale
werkelijkheid geen enkele voet aan de grond krijgt. Deze totale
beheersing van alle ingezette middelen moet wel leiden naar een nog
nimmer aanschouwde transparantie, naar een volstrekte beeldstilte, die
noch in film noch in fotografie ooit bereikt worden, want daar heerst
de onophoudelijke ruis van het leven.
Het groteske 'zooitje ongeregeld' dat de beelden en schilderijen van
Bas de Wit bevolkt, daarentegen, neemt bezit van de ruimte zoals
alleen ongewenst bezoek dat kan en slingert daarbij onbekommerd de ene
schuine mop na de andere de zaal in. Wat zijn beeldarsenaal betreft is
Bas de Wit een veelvraat. Hij is ook nog eens een multi-talent: een
schilder/beeldhouwer, die met het grootste gemak van het ene medium
naar het andere overspringt. Een nerveuze chaos slingert door zijn
oeuvre.
De Wit deelt zijn voorkeur voor assemblage en een groteske beeldtaal
met de beschouwer van zijn werk. Hij toont ons een hilarische en licht
onheilspellende en vooral politiek incorrecte schaduwwereld waarin
alles waarvan we dachten dat het onschuldig en goed was, in het
tegendeel is veranderd. Pretentieus of openlijk moralistisch wordt het
gelukkig nergens.
De Wit is een wat laconieke workaholic wiens productiewoede inmiddels
een loods vereist waar hij zich in de kwalijke dampen van epoxy,
polyester en polyurethaan de ganse dag in het zweet werkt. Zijn
geassembleerde sculpturen komen in een associatief proces tot stand en
krijgen een enorme dynamiek mee, alsof ze pardoes van hun sokkel
kunnen springen. Maar vergis je niet: de kunstenaar werkt overwegend
met mallen en afgietsels en dat vereist voorbereiding, technische
beheersing en maatwerk. De verrassing, ook voor de Wit zelf, zit
vooral in de finishing touch, wanneer hij het werk nog een laatste
schop onder de kont geeft: dat kan een toevoeging zijn zoals de zwarte
kraai op een aangevreten corpus met imposant geslachtsorgaan, of met
een absurde titel die een onnavolgbare gedachtesprong suggereert (The
more you cry the less you pee).
Wat de kunstenaar onderscheidt van de anderen is zijn onbesuisde
verbeeldingskracht en voorstellingsvermogen. Vanuit een figuratieve
beeldwereld, die aan herkenbaarheid niets te raden overlaat, slaagt
Bas de Wit erin door verwoede combinatiedrift een volstrekt eigen en
een ons onbekend decorum aan te dragen waarin geen enkele logica valt
te ontwaren, laat staan een theorie uit te distilleren valt. Koddig,
prikkelend en soms zelfs ontroerend wordt alles door de Wit maximaal
gerelativeerd en open gelaten, zowel wat betreft vorm als inhoud.
*
Sidi El Karchi (1975) woont en werkt in Sittard en Maastricht. Hij
heeft aan de School of Fashion (Modevakschool) in Sittard en aan de
ABK Maastricht gestudeerd. Recente tentoonstellingen: Steendrukkerij
Amsterdam, 2010; Open Studio's. I.S.C.P., New York, 2009.
Bas de Wit (1977) woont en werkt in Maastricht. Hij heeft aan de ABK
Maastricht en aan de HISK Antwerpen gestudeerd. Recente
tentoonstellingen: Volta Basel, Figge Von Rosen Gallery, 2009.
www.basdewit.com
Bonnefanten Museum Maastricht