beantwoording vragen van het lid Irrgang over voedselhulp voor Somalië
Kamerbrief inzake beantwoording vragen van het lid Irrgang over voedselhulp
voor Somalië
Kamerbrief | 12 april 2010
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen
gesteld door het lid Irrgang (SP) over voedselhulp voor Somalië. Deze
vragen werden ingezonden op 16 maart 2010 met kenmerk 2010Z04735.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Antwoorden van de heer Verhagen, Minister van Buitenlandse Zaken op
vragen van het lid Irrgang (SP) over voedselhulp voor Somalië.
Vraag 1
Is het waar dat (volgens een studie in opdracht van de
VN-Veiligheidsraad) naar schatting de helft van alle voedselhulp voor
Somalië eindigt in de handen van corrupte tussenpersonen,
moslimextremisten en plaatselijk personeel van het VN-voedselprogramma
(WFP)? 1)
Antwoord
Volgens een recent rapport van de UN Monitoring Group on Somalia,
geschreven in opdracht van de VN-Veiligheidsraad, is dat mogelijk het
geval. Het Wereldvoedselprogramma (WFP) erkent dat er problemen zijn
met de verstrekking van voedselhulp in Somalië, maar ontkent de
geschetste omvang van het probleem. Het WFP heeft in een persbericht
aangegeven een aantal bevindingen van het rapport te zullen
weerleggen.
Vraag 2 en vraag 6
Is het waar dat het corrupte kartel van Somalische distributeurs ertoe
zou leiden dat slechts eenderde van de voedselhulp ter waarde van 357
miljoen euro van het WFP bij de Somalische bevolking terecht is
gekomen? Deelt u de mening dat dit de hulp ten behoeve van Somaliërs
ondermijnt en de gewelddadige strijd van moslimextremisten in Somalië
versterkt?
Is het waar dat de onderzoekers van de VN-Veiligheidsraad pleiten voor
"een rigoureuze hervorming van het distributiesysteem voor het
voedsel, om te breken met het corrupte kartel"? Steunt u dit idee? Zo
nee, waarom bent u voor handhaving van het huidige systeem?
Antwoord
De bevindingen van het rapport moeten nog nader besproken worden,
onder meer met het WFP. Indien het beeld van grootscheepse
misallocatie van hulp daarin bevestigd wordt, namelijk dat deze voor
een aanzienlijk deel ten goede komt aan de gewapende oppositie, dan
moet een grondige discussie gevoerd worden over de modaliteiten
waaronder de internationale gemeenschap voedselhulp aan Somalië kan
geven. Bij deze afweging dient nadrukkelijk te worden gekeken naar de
humanitaire gevolgen van de te maken keuzes. Hierbij staan twee
uitgangspunten centraal:
1. De inspanningen van donoren en uitvoerende organisaties moeten er
altijd volledig op gericht zijn om de hulp bij die mensen te krijgen
waarvoor die bedoeld is.
2. Humanitaire hulpverlening in conflictgebieden vindt per definitie
plaats in een problematische omgeving. Somalië is momenteel een van de
moeilijkste gebieden om humanitaire hulp te verlenen. Ongeveer de
helft van de bevolking is afhankelijk van buitenlandse voedselhulp. De
situatie is met name complex in Zuid- en Centraal-Somalië, waar het
WFP in januari zijn activiteiten tijdelijk heeft opgeschort. In
Somaliland en Puntland verloopt de humanitaire hulpverlening relatief
goed.
Vraag 3 en vraag 5
Is het waar dat een van de verantwoordelijken voor het geheimhouden,
en daarmee in stand houden, van deze praktijken de Nederlander Eric
Overvest is, coördinator van de VN-missie, doordat hij klokkenluiders
strafte die deze problemen aankaartten? 2)
Wat is uw oordeel over de beschuldigingen dat er sprake was van
corruptie en onregelmatigheden bij het toekennen van contracten aan
KPMG East Africa, onderdeel van het in Nederland gevestigde
accountantsbedrijf KPMG?
Antwoord
Het United Nations Ethics Committee, het aangewezen orgaan voor
onderzoek naar het gedrag van VN-medewerkers, heeft onderzoek gedaan
naar het handelen van bedoeld UNDP-staflid tijdens diens plaatsing in
Nairobi. In dat verband kwam ook de wijze van toekennen van contracten
aan de orde.
Dit onderzoek is een interne VN-aangelegenheid. Ik heb er vertrouwen
in dat het Ethics Committee zijn taken op juiste wijze uitvoert.
Vraag 4
Bent u het eens met de oproep in de studie voor de VN-Veiligheidsraad
om een onafhankelijk onderzoek te starten naar de voedselprogramma's
van de WFP in Somalië? Zo nee, hoe wilt u duidelijkheid krijgen in
deze zaak?
Antwoord
Een onafhankelijk onderzoek kan een nuttig instrument zijn om
helderheid te verkrijgen over de werkwijze van het WFP in Somalië. Een
dergelijk onderzoek kan echter enkel effectief zijn indien vaststaat
dat onderzoekers toegang zullen krijgen tot primaire
informatiebronnen.
1) O.a. NRC Next, 11 maart 2010, The New York Times
2) www.Joop.nl, 10 maart 2010, Reuters AlertNet.org
Toelichting:
Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen ter zake van de
leden Schippers en Nicolaï (beiden VVD), ingezonden 15 maart 2010
(vraagnummer 2010Z04623).
Ministerie van Buitenlandse Zaken