Een zacht tegenwicht tegen de hardheid van de poort
Sinds kort sieren de woorden âUniversiteit Leidenâ en âLeiden
Universityâ de poort bij het Academiegebouw. Leidenaar Jan Kleingeld
maakte het ontwerp. âIk houd van tegelijkertijd spelen met taal en
typografie.â De letter die Kleingeld gebruikte is Minion, de
huisstijlletter van de Leidse universiteit.
Laat uw zoon studeren
Universiteit en University zijn in goud uitgevoerd.
Universiteit en University zijn in goud uitgevoerd.
Kleingeld is geen onbekende bij de universiteit, en ook niet in
Leiden. Zo was hij verantwoordelijk voor de natuurstenen platen met
daarop âLaat uw zoon studerenâ, bij Rapenburg 70. En voor de
inscripties bij het Leids archief aan de Boisotkade, en voor het
kunstwerk Heen en Weer bij de brug over de Maresingel aan het eind van
de Korte Mare. Die brug heet nu in de volksmond Heen en Weerbrug,
terwijl ie eigenlijk Warmonderbrug heet. Mooi, vindt Kleingeld dat.
Symmetrie
Het blauw van de doorkijkletters wordt vanzelf donkerder, richting
huisstijlblauw.
Het blauw van de doorkijkletters wordt vanzelf donkerder, richting
huisstijlblauw.
Vastgoed wilde belettering bij het Academiegebouw in een vorm die bij
het gebouw past. âEen gouden opdrachtâ, zegt Kleingeld. Iets bedenken
bij zoân eerbiedwaardig gebouw, het hart van de universiteit, was een
eer, maar geen gemakkelijke opdracht. Het mocht geen bord worden, vond
hij. Hij kwam op de gedachte om plaatjes met uitgespaarde letters
tussen de spijlen aan te brengen. Maar stuitte vervolgens op het
probleem dat de tekst Universiteit Leiden of varianten daarop niet
eenvoudig te verdelen bleek over de vaste en draaiende delen.
Uiteindelijk is ervoor gekozen de tekst als het ware spiegelbeeldig
aan te brengen en deze aan de rechterzijde in het Engels plaatsen;
twee keer Leiden ging mooi samen op de draaiende delen van de poort.
Hierdoor is een symmetrisch effect ontstaan.
Perforatierand
De boveneinden van de spijlen, vormgegeven als speren, doen volgens
Jan Kleingeld hard en afwerend aan.
De boveneinden van de spijlen, vormgegeven als speren, doen volgens
Jan Kleingeld hard en afwerend aan.
De letters werden uitgesneden uit plaatjes rvs, roestvrij staal, door
smederij Van de Geijn en wegen zeker een pond per stuk. Aangezien dat
tot gevolg zou hebben dat dan het rondje uit de R zou vallen, bracht
Kleingeld een balkje aan om dat te voorkomen. Om eenheid in het
ontwerp te brengen, komen die balkjes ook in de andere letters terug.
Kleingeld: âDaar zit een bepaald ritme in.â
De plaatjes rechttoe rechtaan toepassen zou de poort te weinig eer
aandoen, vond Kleingeld. De boveneinden van de spijlen, vormgegeven
als speren, doen volgens Kleingeld hard en afwerend aan. Daar moest
een zachtere vorm tegenover staan, een die het licht breekt. Het werd
een perforatielijn, aan de boven- en de onderzijde. âZo lijkt het
alsof de letterplaatjes afgescheurd zijn, net als postzegels.â
Minion
Goud en blauw werden de kleuren. Blauw voor twee keer Leiden, goud
voor Universiteit en University. Maar het blauw is wel licht, het is
niet PMS 280, de kleurcode van het universitaire diepe donkerblauw.
âDat kloptâ, zegt Kleingeld, âmaar de kleur wordt vanzelf donkerder
door weersinvloeden en de inwerking van stof.â En dan de letterkeuze.
Kleingeld overwoog de Leidse letter van hoogleraar Typografische
vormgeving Gerard Unger maar vond deze iets hellende letter niet
passen bij de poort Het werden de hoofdletters van de kloekere
huisstijlletter Minion. âEen stevig en klassiek lettertypeâ, oordeelt
Kleingeld.
Klei
Een zacht tegenwicht.
Een zacht tegenwicht.
Dat Minion een proportioneel lettertype is â anders dan bij de
typemachineletter Courier, neemt de i minder plaats in dan de m â zie
je aan de belettering op de poort niet af. âIk heb de brede letters
een fractie in elkaar gedrukt. Tekst beschouw ik als klei, het is
kneedbaar materiaal. Die eigenschap kun je gebruiken, als je het maar
niet ziet.â
âDe tekst moest duidelijk zijn maar ik wilde ook dat de poort opnieuw
beleefd wordt. En uit de reacties merk ik dat dat is gelukt.â
(13 april 2010/CH)
Universiteit Leiden