Universiteit Twente


Initiatiefnemer, relaties en weinig overleg zorgen voor succesvol netwerk

15 april 2010

Hoe los je een taai organisatie vraagstuk op zonder te vervallen in onbegrijpelijk projectmanagement? Bieden netwerken een oplossing? Ja, maar wel met spelregels. Een duidelijke initiatiefnemer, relaties buiten de organisatie en niet teveel overleggen zijn deze spelregels. Dat zijn enkele succesfactoren van een innovatief netwerk. Een facilitator voegt niet zoveel toe aan een innovatief netwerk blijkt uit onderzoek Tjip de Jong van de Universiteit Twente. Hij promoveert op 16 april aan de faculteit Gedragswetenschappen.

Netwerken bevorderen innovatietrajecten binnen bedrijven, concludeert Tjip de Jong van de Universiteit Twente in zijn proefschrift. Een netwerk bestaat, in het onderzoek van De Jong, uit een groep mensen die samen werken aan een werkgerelateerd probleem, waar niet direct een opdracht voor is. Bijvoorbeeld een groep verpleegkundigen, artsen en psychiaters, die met zijn allen werken aan het vraagstuk 'hoe kunnen we de dwangverpleging verbeteren?'. "Het komt hier echt aan op een combinatie van persoonlijke drive en gevoelde urgentie om met het probleem aan de slag te gaan," aldus De Jong.
De Twentse promovendus keek of dergelijke netwerken succesvol zijn en op welke manier. Hiervoor volgde hij een jaar lang 17 verschillende netwerken, uiteenlopend van netwerken die bezig zijn met vraagstukken in de bouw tot het opzetten van een nieuwe scholengemeenschap. Uit het onderzoek komt naar voren dat een netwerk alleen succes heeft als er een urgente vraag en een initiatiefnemer is. Anders vindt er geen innovatie plaats en blijft het alleen bij praten over een probleem.

Linking verbindingen
Netwerken die innovatief zijn hebben altijd relaties buiten het netwerk, blijkt uit het Twentse onderzoek. Dit zijn zogenaamde linking verbindingen. Dit houdt dat in een netwerk met verpleegkundigen, artsen en psychiaters het ook cruciaal is om contact te hebben met patiënten. Verder blijkt dat werknemers alleen leren in netwerk, als er ook daadwerkelijk iets ontwikkeld wordt, zoals een protocol of een nieuwe behandelmethode.

Facilitator
Een opvallende uitkomst van het onderzoek van De Jong is dat een facilitator (bijvoorbeeld een interne of externe deskundige) in een netwerk geen directe invloed heeft op de productiviteit van het netwerk. De taken van een facilitator, zoals het uitwerken van de resultaten of het uitnodigen van de juiste personen, blijft nodig, maar tegelijkertijd hebben deze taken geen duidelijke impact op het succes van het netwerk. Dit nodigt uit om de rol van een externe facilitator opnieuw te onderzoeken.