Milieuvriendelijk de pot op
15 apr 2010
Nummer: N
Het toilet van de toekomst staat in een woonwijk in Sneek. Door
scheiding âaan de potâ krijgt een groot deel van de grondstoffen een
nieuw leven. Goed voor het milieu én de portemonnee.
Marthe de Graaff, promovenda aan Wageningen University, zet met haar
onderzoek een belangrijke stap naar de wc-pot van de toekomst. âMijn
proefschrift laat zien dat je geconcentreerd toiletwater makkelijk
kunt behandelen. Dat je er energie uit kunt winnen en meststoffen als
fosfaat en stikstof goed kunt verwijderen.â Maar ze is ook
voorzichtig. âEr zijn ook best nog wel wat vragen. Bijvoorbeeld over
medicijnresten: een deel wordt wel verwijderd door dit proces, een
ander deel niet. Hoe het met ziekteverwekkers zit, weet ik nog niet.
En dan is er de productie van het sterke broeikasgas N2O.â
Maar het principe werkt, meent de promovenda die vrijdag promoveert
bij Milieutechnologie. Dat blijkt ook wel uit de praktijk in Sneek en
het lab van waterinstituut Wetsus in Leeuwarden. Sinds 2006 hebben 32
huishoudens in een nieuwbouwwijk in Sneek een vacuümtoilet in hun
huis. Zoân toilet, bekend uit het vliegtuig, gebruikt per spoelbeurt
maar één liter water. Dat alleen zorgt volgens De Graaff al voor 25
procent minder huishoudelijk watergebruik in een doorsnee huishouden.
Op jaarbasis een besparing van twaalf euro per persoon. Maar de echte
vernieuwing zit âm in de scheiding en verwerking van het âzwarteâ
spoelwater.
Het zwarte water (poep en plas) in Sneek wordt verzameld in een garage
waar een anaerobe biogasinstallatie er methaan van maakt. Een kleine
warmtekrachtkoppeling-installatie (WKK) zet dat om in stroom en
warmte. De Graaff verbeterde dit systeem en koppelde er een paar
stappen aan vast waardoor ook het grootste deel van het stikstof wordt
verwijderd en fosfaat wordt teruggewonnen. Voor het opruimen van de
stikstof gebruikt De Graaff twee processen. Eerst wordt ammonium (NH4)
met zuurstof gedeeltelijk omgezet in nitriet (NO2). Een speciaal soort
bacterie zet beide stoffen vervolgens anaeroob om in stikstofgas.Â
Met deze methode wordt 86 procent van de stikstof verwijderd. De
resterende fosfaten worden door toevoeging van magnesium als struviet
uit de oplossing neergeslagen. De Graaff claimt dat tien procent van
de wereldwijde productie van fosformeststof overbodig is als alle
menselijke poep en plas op deze manier wordt behandeld.Â
Maar er is dus ook een addertje. Bij de omzetting van ammoniak in
nitriet ontstaat ook een beetje lachgas. âMinder dan twee procent van
het stikstof wordt omgezet in N2O. Maar dat is wel een driehonderd
keer erger broeikasgas dan CO2 en dus is het toch een probleem.â
Overigens ontstaat er ook lachgas in gewone
waterzuiveringsinstallaties. Daar staat tegenover dat het hele
proces zichzelf wat energie betreft kan bedruipen. Uit een kuub zwart
water haalt de machine van De Graaff 1,8 kuub methaan. De stroom en
warmte die daar mee kan worden opgewekt is volgens haar meer dan
voldoende om de zuivering en terugwinning aan de gang te houden.
Op dit moment vindt in Sneek alleen de productie van biogas ter plekke
plaats. In een vervolgproef wordt ook de zuivering en terugwinning
meegenomen. Toch denkt De Graaff niet dat in de toekomst elk huis zijn
eigen toiletwater zuivert. âDat wordt te kleinschalig en ingewikkeld.
Een mens wil ook gewoon naar het toilet kunnen zonder daar over na te
hoeven denken. Maar op wijkniveau is het goed mogelijk.â| Roelof Kleis
Â
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer
informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR,
e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.
Herwinnen energie en grondstoffen uit zwart water
Proefproject Sneek
Scheiden aan de bron - Wetsus
Decentrale sanitatie en hergebruik (DESAR)
Wageningen Universiteit en Researchcentrum