Dinsdag, 13 april 2010
Zorgwekkende ontwikkelingen bij Europese aanbestedingen
Uit het nieuwste overzicht van het BNA Meldpunt Architectenselecties
blijkt dat er nog veel mis gaat bij Europese aanbestedingen. Waar de
BNA vorig jaar 42% van de gemelde aanbestedingsprocedures onredelijk
en buitensporig vond, is dat percentage nu gestegen tot 65%. De angst
bij opdrachtgevers om fouten te maken leidt nog steeds tot te hoge
omzet- en ervaringseisen. Daarnaast zijn er twee ontwikkelingen die de
BNA zorgen baren: samenwerkingsvormen worden steeds vaker beperkt,
terwijl de opdrachten steeds omvangrijker worden. En er worden
regelmatig bankverklaringen gevraagd.
Beperking van samenwerking
Integrale ontwerpopdrachten vragen om samenwerking, waarbij de
architect onder meer landschapsarchitecten en constructeurs moet
betrekken. In leidraden wordt echter steeds vaker bepaald dat er
bijvoorbeeld slechts met twee combinanten mag worden ingeschreven. Of
dat op een bepaalde partij slechts door één gegadigde een beroep mag
worden gedaan. Dit brengt architecten in de problemen gezien het
geringe aantal landschapsarchitecten en constructeurs.
De BNA vindt dat architecten niet beperkt moeten worden in het kiezen
van de partijen waarmee ze willen samenwerken. Ook worden zogenaamde
"gedwongen huwelijken" in de hand gewerkt. De architect wordt dan
gekoppeld aan andere adviseurs die hij niet zelf heeft uitgekozen.
Beide gevolgen zijn onwenselijk.
Bankverklaring
Verder signaleert het Meldpunt dat regelmatig aanzienlijke
(bank)verklaringen worden gevraagd. Zo werd onlangs bij de
aanbesteding van het dans- en muziekcentrum Den Haag (OCW/ZRi) aan de
20 geselecteerde kandidaten een bereidheidverklaring van EUR 500.000
gevraagd. Deze bereidheidverklaring werd door banken gezien en
behandeld als een bankgarantie. De BNA heeft er herhaaldelijk op
gewezen dat deze eis feitelijk tot gevolg had dat er (20 x 500.000,--)
EUR 10.000.000,-- aan liquiditeit uit de markt werd gehaald. ZRi
erkende dat het verkrijgen van de bereidheidverklaring meer voeten in
aarde had dan gedacht, maar liet de eis niet vallen. Wel werd de tijd
waarbinnen de verklaring geleverd mocht worden, opgeschort.
De BNA vreest dat een dergelijke eis in de toekomst vaker gesteld zal
worden. Dit zou betekenen dat vele bureaus bij voorbaat zijn
uitgesloten van deelname. En de bureaus die dergelijke
bereidheidverklaringen wel kunnen dragen, zullen nog slechts aan een
beperkt aantal aanbestedingen kunnen meedoen. Een dergelijk beslag op
de liquiditeit is immers maar tot op zekere hoogte - en dus tot een
beperkt aantal aanbestedingsprocedures - vol te houden.
Meldpuntstatistieken
Het BNA Meldpunt Architectenselecties ontving het afgelopen half jaar
(oktober t/m maart) 47 meldingen over 32 aanbestedingen. In totaal
werden er in deze periode 45 architectenopdrachten middels een
Europese aanbestedingprocedure in de markt gezet. Het Meldpunt ontving
dus over meer dan 70% van de aanbestedingen een vraag of een klacht.
In het eerste half jaar van 2009 waren er meer aanbestedingen. Toen
ontving het Meldpunt 113 klachten over 59 aanbestedingen.
Een klein lichtpunt dat het Meldpunt signaleert, is dat er in de
leidraden nauwelijks meer om integrale overdracht van het auteursrecht
wordt gevraagd. Vorig jaar kwam dit nog veel voor. Het Meldpunt maakte
daar in iedere brief en in ieder telefoongesprek een punt van.
De BNA gaat in gesprek met opdrachtgevers
Bovenbeschreven zorgen van de BNA moeten nadrukkelijk bij
opdrachtgevers onder de aandacht worden gebracht. De brieven en
telefoontjes die het Meldpunt hieraan besteedt, blijken daartoe
vooralsnog niet voldoende. De BNA zal hierover dan ook nader in
gesprek gaan met instanties als NEPROM, VNG, Aedes en de
Rijksgebouwendienst.
Bond van Nederlandse Architecten