Schutten naar de toekomst
Evaluatie MOBZ fase 2 verandertraject
Inhoud
1. Achtergrond p. 3 Schutten naar de toekomst
2. Samenvatting p. 8 Evaluatie MOBZ fase 2
verandertraject
3. Doelstellingen MOBZ p. 12
4. Beleving van de verandering p. 16
Rijkswaterstaat
5. Beleving huidige werksituatie p. 22
TNS NIPO
6. Bedieningssysteem en camera's p. 30 Sibolt Mulder
Anna van Waveren
7. Veiligheid, snelheid en communicatie p. 39
8. Contactgegevens TNS NIPO p. 46
augustus 2009
F5588 | © TNS
Achtergrond
Schutten naar de toekomst
Achtergrond van het onderzoek
Sinds maart 2009 worden in Zeeland de vier kleinste sluizen centraal bediend vanuit het
Topshuis.
In de nabije toekomst zullen ook de overige objecten in Zeeland op afstand worden
bediend. Deze ontwikkelingen in Zeeland worden landelijk op de voet gevolgd. De
staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat heeft gevraagd om een zorgvuldige
evaluatie van de overgang naar de centrale in het Topshuis.
De staatssecretaris wil graag weten wat de (hoofd)operators vinden van onder andere
de werkbelasting, het werkplezier, de opleiding, de veiligheid, de bedieningsprocedures
en de betrouwbaarheid van de techniek.
Aan de hand van de ervaringen van de operators van het Topshuis kan de toekomstige
centralisering van de overige sluizen verbeterd worden. Daarnaast wordt het duidelijk
hoe het gesteld is met de huidige werkomstandigheden in het Topshuis, waardoor
verbetering in de toekomst mogelijk wordt.
Schutten naar de toekomst > Achtergrond
4
Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen
Doel onderzoek: inzicht krijgen in de beleving van de MOBZ door de (hoofd)operators
RWS wilt inzicht hebben in hoe (hoofd)operators de veranderingen beleven op criteria
als:
· nautische veiligheid voor vaarweggebruikers en medewerkers, waaronder de beveiliging en
toegankelijkheid van de onbemande complexen bij calamiteiten en de storingsgevoeligheid van
de afstandsbediening;
· de efficiency van de afwikkeling en snelheid van scheepvaartverkeer;
· overige dienstverlening aan vaarweggebruikers, waaronder de communicatie;
· de beleving van (hoofd)operators van het project qua uitvoering (en doelstellingen);
· werkbeleving voor de (hoofd)operators zelf; hoe beleven zij het veranderingstraject en de
nieuwe situatie qua werkprocessen en werkbelasting.
Schutten naar de toekomst > Achtergrond
5
Methode en aanpak
Methode: 11 individuele interviews (circa 45 minuten)
Doelgroep: een deel van de operators en hoofdoperators die werkzaam zijn op het
Topshuis
Locatie interviews: Topshuis, Zeeland
Datum interviews: 5 en 7 augustus 2009
Doordat de helft van de groep operators (11 van de 22) ondervraagd is, kunnen de
resultaten van dit onderzoek als representatief beschouwd worden.
Schutten naar de toekomst > Achtergrond
6
Sfeer van de gesprekken volgens de interviewers
De gesprekken zijn gevoerd door twee interviewers. Volgens hen was de sfeer tijdens
de gesprekken prettig. De (hoofd)operators leken op hun gemak tijdens de gesprekken
en bereid om een open en eerlijk gesprek te voeren. Ze leken het leuk te vinden om
over hun werk te vertellen. Men had ook geen schroom om kritische commentaren te
geven, overigens vanuit een betrokkenheid met het werk.....
Schutten naar de toekomst > Achtergrond
7
Samenvatting
Schutten naar de toekomst
Samenvatting belangrijkste uitkomsten
Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat MOBZ fase 2 positief is verlopen maar
dat er wel sprake is van een aantal operationele verbeterpunten.
De overgang naar het Topshuis heeft men, ondanks herhaaldelijk uitstellen, positief
ervaren. De (hoofd)operators hebben nog steeds, zij het door andere aspecten, plezier
in hun werk.
Het lijkt erop dat men de nieuwe werkwijze, bedienen op afstand, volledig geaccepteerd
heeft. Desondanks wordt aangegeven dat de voorzieningen waarmee men werkt nog
niet optimaal zijn. Hierdoor nemen de (hoofd)operators extra beheersmaatregelen (meer
dan hen lief is) om onveilige situaties te voorkomen.
Het groot aantal storingen en de traagheid waarmee deze opgelost worden is een bron
van stress en frustratie en zijn daarom verbeterpunten die prioriteit verdienen. Men had
wel verwacht dat er kinderziektes zouden zijn, maar men had ook verwacht dat deze
inmiddels minder waren geworden. Daarnaast vindt men dat de kwaliteit van
camerabeelden, de opstelling van de camera's en de marifoon momenteel niet optimaal
zijn. De camera's zouden ook vaker schoon gemaakt moeten worden.
Schutten naar de toekomst > Samenvatting
9
Communicatie: wat moet beter worden uitgelegd
In de gesprekken komt herhaaldelijk naar voren dat de operators vinden dat hen meer
beloofd is dan dat er waargemaakt is. Dit veroorzaakt teleurstellingen en
onduidelijkheden. Een groot leerpunt is dan ook dat het erg belangrijk is om volledig en
realistisch te (blijven) communiceren naar de (hoofd)operators.
Dit houdt niet alleen in dat er niet meer beloofd zou moeten worden dan gerealiseerd
gaat worden, maar ook dat (hoofd)operators zelf initiatief nemen om hun wensen,
teleurstellingen en problemen kenbaar maken. Voor beide doeleinden zouden formele
momenten voor terugkoppeling ingepland kunnen worden. Op het eerstvolgende
moment zouden de volgende punten behandeld kunnen worden door het management:
· Operators twijfelen aan efficiëntie van bedienen op afstand als je de oude en nieuwe
personeelsbezetting van de vier sluizen met elkaar vergelijkt. (Overigens: door 24-
uurs opening is bedienen op afstand per saldo wel efficiënter.)
· Sommige (hoofd)operators vinden verticale structuur (en bijbehorende salarisschalen)
onterecht. (Dit is gedaan met het oog op de bediening van de grote objecten.)
· Men snapt niet waarom voor Topshuis is gekozen als vestigingslocatie.
Schutten naar de toekomst > Samenvatting
10
Technische innovatierichtingen
De operators hebben grote behoefte aan een panoramisch totaalbeeld over een
sluiscomplex. Dit geeft een begrijpelijker beeld dan diverse camerastandpunten.
Daarnaast moet men leren diepte en lengte in te schatten.
Het experiment met het stitchen van beelden komt daaraan in principe tegemoet.
Echter, als het technisch lastig blijkt is naadloos stitchen niet echt nodig. Een
panoramabeeld met enkele zwarte naden is waarschijnlijk perfect acceptabel.
Het inschatten van diepte en een totaaloverzicht is heel belangrijk voor
afstandbediening, wellicht belangrijker dan naadloos stitchen.
Schutten naar de toekomst > Samenvatting
11
Doelstellingen MOBZ
Schutten naar de toekomst
Doelstellingen van MOBZ volgens de operators
Efficiency/kostenbesparing doordat er minder personeel nodig is.
· De operators twijfelen echter of dit wel het geval is omdat volgens hen nu evenveel of
meer operators zijn en ingezet worden dan voorheen op de vier sluizen.
· Men heeft het gevoel dat er meer bezuinigd is dan aanvankelijk het plan was: er is
meer beloofd dan men gegeven heeft.
Het is een innovatieproject: Rijkswaterstaat wil vooroplopen.
· Geïnteresseerden van over de hele wereld komen kijken naar de besturing op
afstand.
Extra service door 24-uurs bediening.
· Hier wordt volgens de operators echter nauwelijks gebruik van gemaakt, vooral niet
door de recreatievaart. Waarschijnlijk is de bekendheid van de 24-uurs dienst nog niet
hoog genoeg. Volgens de operators is de beroepsvaart er zelfs negatief over omdat zij
`gedwongen' worden om door te varen en niet meer voor de sluis kunnen
overnachten. De kans is groot dat deze perceptie na gewenning aan de nieuwe
situatie verandert.
Schutten naar de toekomst > Doelstellingen MOBZ
13
Illustrerende citaten
"De reden voor het invoeren van bediening op afstand is dat ze (RWS) willen dat er minder
mensen gaan werken en omdat het allemaal veiliger en sneller moet."
"Ze hebben ons verteld dat het vanwege bezuinigingen is, en omdat het beter voor de klant
zou zijn. Nou, dat klopt dus niet, als je ziet wat dit allemaal kost en is dit nou echt beter?
Die indruk heb ik niet. "
"Prestige hè, Zeeland (RWS) wil altijd vooroplopen."
"De achterliggende gedachte is de innovatiedrang van Rijkswaterstaat: vooroplopen, niet
achteraan."
Schutten naar de toekomst > Doelstellingen MOBZ
14
Verbeterpunten
1. Meer bekendheid geven aan de
24-uurs opening van de sluizen;
2. Geen beloftes maken die niet
nagekomen (kunnen) worden.
3. Organiseer evaluatiegesprekken
Schutten naar de toekomst > Doelstellingen MOBZ
15
Beleving van de verandering
Schutten naar de toekomst
Operators zijn tevreden over de overgang
Over het algemeen zijn de (hoofd)operators tevreden over de manier waarop ze
ingewerkt zijn.
Allemaal hebben ze ervaring opgedaan op de verschillende objecten. Dit heeft men als
zinvol en prettig ervaren.
Personen die op een grote sluis zoals de Kreekrak werkten waren al gewend aan een
bedieningssysteem dat op het nieuwe systeem leek. Ook operators die nog niet zo lang
in dienst zijn, lijken minder moeite te hebben om te schakelen naar het nieuwe systeem.
Het herhaaldelijk uitstellen van het in gebruik nemen van het Topshuis heeft bij
sommigen echter tot onrust, onzekerheid en frustratie geleid. Anderen hadden hier
minder moeite mee, omdat zij hierdoor nog langer de tijd kregen om de objecten lokaal
te leren kennen.
Schutten naar de toekomst > Beleving van de verandering
17
Simulator van belang bij inwerken nieuwe operators
Het oefenen in de simulator ziet men als een aanvulling op het lokaal `oefenen' op de
objecten. Men denkt dat het vooral een nuttig hulpmiddel zal zijn voor nieuwe collega's
die niet meer lokaal ingewerkt kunnen worden.
De meningen over de noodzaak van ervaring met lokaal bedienen zijn verdeeld. De
meerderheid van de operators is van mening dat deze ervaring onmisbaar is, terwijl een
enkeling vindt dat dit niet nodig is. De laatste groep denkt zelfs dat het een voordeel kan
zijn om direct op afstand te bedienen, omdat men niet aan een andere werkwijze
gewend is. Deze collega's zouden volgens hen minder moeite hebben met het
inschatten van afstanden, omdat ze direct met de camerabeelden gaan werken.
Schutten naar de toekomst > Beleving van de verandering
18
`Nautop' moet verbeterd worden, leertraject prima
Men vindt de Nautop-opleidingen erg achterhaald en voor een groot deel niet van
toepassing op het werk in het Topshuis. Hier moet iets aan veranderen, vindt men.
Het leertraject wordt positiever beoordeeld dan de Nautop-opleidingen. Men heeft het
als zinvol ervaren om te leren hoe je in een team werkt. Daarnaast was het ook gewoon
gezellig.
Schutten naar de toekomst > Beleving van de verandering
19
Illustrerende citaten
"Die inwerkperiode is heel goed geweest, je krijgt een goed beeld van een object door er
eerst op te werken."
"De startdatum werd steeds uitgesteld, ondertussen bleven we rouleren, maar dat was juist
heel leerzaam."
"Die simulator is een aardige aanvulling, een soort computerspelletje. Je leert wel
technieken aan, maar je kan het niet voor 100% vergelijken."
"Die simulator heeft voor mij niet echt bijgedragen, behalve bij het leren van het nieuwe
bedieningssysteem. Zeker voor nieuwe mensen die geen ervaring hebben met het
bedienen van sluizen is het wel goed."
"Nautop 2, een belachelijke opleiding. Je krijgt veel vakken die niet ter zake doen."
Schutten naar de toekomst > Beleving van de verandering
20
Sterke punten en verbeterpunten
Sterke punten: Verbeterpunt:
1. Inwerken met behulp van de simulator. 1. Nautop-opleiding vervangen door een
opleiding die beter aansluit bij de inhoud
2. Het opdoen van lokale kennis van het van het werk.
object.
3. Het opdoen van ervaring met het
bedienen van de sluizen op locatie.
4. Het leertraject.
Schutten naar de toekomst > Beleving van de verandering
21
Beleving huidige werksituatie
Schutten naar de toekomst
Operators hebben plezier in hun werk
De (hoofd)operators gaan nog steeds met plezier naar hun werk. Men vindt wel dat het
werk erg veranderd is, sommigen vinden het zelfs niet meer te vergelijken met vroeger.
· De meeste operators geven aan het contact met de schippers, de sluis zelf, het
uitzicht en de buitenlucht te missen.
Daar tegenover staat dat de meeste operators het contact met collega's een positieve
verandering vinden. Het werken in een team bevalt iedereen goed en de sfeer op de
werkvloer is dan ook erg aangenaam. Dit lijkt mede te komen door de werkwijze en
benadering van de coördinator van de operators.
Een enkeling die al tientallen jaren individueel op een sluis gewerkt heeft, moet wel erg
wennen aan het werken in een team. Zij vinden het ongemakkelijk dat men met elkaar
over de schouder mee kan kijken en zij missen dan ook een stukje onafhankelijkheid en
individualiteit.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
23
Camerastoringen zijn onderdeel van werkbelasting
De meerderheid van de (hoofd)operators geeft aan het werk zwaarder en intensiever te
vinden. Niemand vindt het werk echter te zwaar en men ervaart de hogere
werkbelasting niet als vervelend of negatief.
Als oorzaak van de hogere werkbelasting wordt met name het urenlang turen naar de
camerabeelden genoemd.
Daarnaast zijn de vele camerastoringen een bron van stress en irritatie. De operators
geven aan dat zij wel hadden verwacht dat er in het begin kinderziektes zouden zijn,
maar daarnaast hadden ze ook verwacht dat het aantal problemen na een tijd af zouden
nemen. Dit is echter nog niet het geval.
In verband met het aantal storingen stelt men de aanwezigheid van collega's extra op
prijs. Men helpt elkaar met het omgaan met en het oplossen van probleemsituaties
tijdens storingen en men vindt het prettig dat men frustraties bij elkaar kwijt kan.
Ook bij grote drukte springen de hoofdoperators bij en worden er extra mankrachten
ingezet.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
24
Men is positief over archiveren van beeld en geluid
Geen van de (hoofd)operators heeft er moeite mee dat handelingen, beeld en geluid
opgenomen worden. Integendeel: men ziet er juist de voordelen van in.
· Zo vindt men het prettig dat wanneer er een ongeluk gebeurt of schade wordt
gemaakt, er dan bewijsmateriaal is van de handelingen die de operator uitgevoerd
heeft.
Niet iedereen weet of telefoongesprekken ook opgenomen worden, maar ook daarmee
zou men geen problemen hebben.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
25
Men is tevreden over salaris en reiskostenvergoeding
De meeste operators hoeven niet veel verder te reizen dan voorheen. In ieder geval
leidt een kleine toename van reistijd niet tot onvrede. Op de vergoeding van de reistijd
heeft men niets aan te merken.
Over het salaris lijkt men ook tevreden te zijn (uiteraard mag er altijd nog een schaal bij).
Door een aantal operators wordt het verschil tussen de schalen van hoofdoperator en
operator benoemd. Hoofdoperators zitten in schaal acht terwijl operators in schaal zes
zitten. Sommige medewerkers (inclusief hoofdoperators) vinden dit onterecht en geven
de voorkeur aan een horizontale organisatie van het team.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
26
Men is tevreden over de voorzieningen in het saaie
gebouw
Een aantal (hoofd)operators vraagt zich af waarom gekozen is voor het Topshuis. Dit
lijkt niet duidelijk gecommuniceerd te zijn.
Het grootste bezwaar aan het gebouw is dat er geen raam open kan en dat men
daardoor de hele dag in de airco zit.
Daarnaast vindt men de ruimtes ongezellig ingericht. Men weet echter dat hier niets aan
veranderd mag worden, omdat de architect dit zo ontworpen heeft.
De operators zijn tevreden over de voorzieningen die er zijn. Een enkeling geeft aan een
televisie te missen. (Dit is beleid van RWS vanwege de veiligheid.)
Doordat het `s winters en in de nacht erg rustig is, is de kans op verveling en daarmee
de kans op onoplettendheid groot.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
27
Illustrerende citaten
"Vroeger zat ik op de roompot, was het m'n hobby, nu is het werk. Je bent intensiever
bezig, moet alles op die cameraatjes bekijken."
".. maar dan kijk ik ook naar de toekomst. Hoe meer erbij komt, hoe meer mensen op de
werkvloer. Daardoor worden je taken groter en breder. Dat lijkt me een mooi vooruitzicht."
"Het is nu zo een ver-van-mijn-bedshow, je kan niet meer naar buiten, minder contacten.
Vroeger ging je werk zo aan je voorbij, je betrokkenheid is nu veel minder."
"Ik heb er nog zeker plezier in, de belasting vind ik niet overdreven. Ik sta niet doodmoe
mijn werk te doen."
"Die beelden zijn te druk voor je ogen, om 10 uur `s avonds branden mijn ogen uit m'n kop,
en dat is niet alleen bij mij."
"Bij bepaalde storingen moet de sluis wel eens twee uur dicht. Het ging een tijd beter, maar
nu is er een periode dat het niet helemaal lekker gaat. Ik zie geen vooruitgang en dat vind
ik wel jammer. Teleurstellend eigenlijk."
"Ik vind het goed dat ze Schutten naar de toekomst >Hetng huidigetwerksie een veilig gevoel."
het opnemen. Belevi geef mtuatie
28
Sterke punten en verbeterpunten
Sterke punten: Verbeterpunten:
1. (Hoofd)operators hebben plezier in hun 1. Camerastoringen en vieze lenzen moeten
werk. afnemen
2. De sfeer binnen het team. 2. Duidelijkheid over opnames
telefoongesprekken.
3. De opnames van beeld en geluid.
3. Gezelligheid en huiselijkheid van de
4. De voorzieningen voor de operators werkruimtes.
(zoals keuken, `lounge'ruimte).
4. Voorzieningen voor `s winters en `s nachts
zoals een recreatieruimte.
Schutten naar de toekomst > Beleving huidige werksituatie
29
Bedieningssysteem en camera's
Schutten naar de toekomst
Men had meer verwacht dan wat er gerealiseerd is
In de gesprekken met de (hoofd)operators komt één uitspraak herhaaldelijk naar voren:
men heeft ons het beste van het beste beloofd, maar dit is niet waargemaakt.
De (hoofd)operators zijn teleurgesteld over de kwaliteit van de apparatuur waarmee zij
werken. Camerabeelden zijn kleiner dan verwacht, de marifoon is ongeschikt en er zijn
veel storingen.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
31
Men ervaart verschillen bij het bedienen van de
objecten
Men vindt de bedieningssystemen in principe gemakkelijk in gebruik.
Men ervaart echter wel verschillen in het bedienen van de sluizen doordat de objecten
en de camerabeelden per object van elkaar verschillen.
· Dit vindt men onhandig en verwarrend bij het bedienen van twee sluizen tegelijkertijd
en omdat het per dag verschilt welke sluizen je bedient. De operators geven aan dat
hierdoor fouten gemaakt kunnen worden.
Men vreest dat de verwarring alleen maar verder toeneemt als er straks meer objecten
bijkomen.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
32
Huidige camerabeelden leiden tot onzekerheid (1)
Men is erg kritisch over de camerabeelden. Men vindt de camerabeelden met name te
klein, waardoor boten niet goed zichtbaar zijn en het moeilijk is om afstanden goed in te
schatten. De operators vinden de situatie niet optimaal maar nog wel voldoende om de
sluizen te bedienen.
Daarnaast is men ontevreden over het cameraplan. Men vindt dat TNO onvoldoende
heeft geluisterd naar het advies van de kopgroep. (Het lijkt erop dat niet toegelicht is
waarom bepaalde keuzes gemaakt zijn.)
Over de pilot met de panoramische stitching- beelden is men het meest positief en
hoopvol. Men geeft aan dat het erg prettig werkt als een compleet bovenaanzicht van de
sluis beschikbaar is. Stitchen is aardig maar het totaalbeeld is belangrijker. Men vindt
het niet erg als er een zwart randjes zit tussen de beelden die aan elkaar geregen
worden.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
33
Huidige camerabeelden leiden tot onzekerheid (2)
De cameraopstelling bij de Zandkreeksluis lijkt vooralsnog de beste te zijn. Hiervan zijn
panoramische beelden beschikbaar, waardoor men een goed overzicht van de sluis
heeft. Dat het geen stitching-beelden zijn, lijkt niet veel uit te maken. De
cameraopstelling bij de Zandkreeksluis is een proefopstelling in het kader van de pilot
stitching.
De zoomfunctie waarover sommige camera's beschikken is een aardige aanvulling,
maar geen oplossing voor het moeilijk schatten van afstanden. Door het zoomen wordt
dit namelijk nog moeilijker. Daarnaast moeten er veel handelingen uitgevoerd worden
voordat de camera ingezoomd is. Het gebruik van een mechanische joystick zou een
verbetering zijn.
Men mist radars bij iedere sluis. Deze zouden een goede aanvulling zijn op de
camerabeelden, zodat men eerder kan zien of er schepen aankomen. Nu ziet men
schepen vaak te laat of denkt men dat een schip bijna bij de sluis is, waardoor de sluis
te lang open blijft en andere schippers moeten wachten.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
34
Oplossen van storingen duurt veel te lang
De (hoofd)operators vinden dat er nog steeds te veel storingen zijn. Men heeft begrip
voor de storingen in de beginfase, maar men had verwacht en gehoopt dat er inmiddels
wat minder storingen zouden zijn en dit is niet het geval.
· Het gebeurt dagelijks dat camera's haperen of uitvallen. Ook is het een aantal keren
gebeurd dat alle camerabeelden van alle sluizen tegelijkertijd uitvielen.
Niet alleen is men ontevreden over het aantal storingen, ook over de manier waarop de
storingen opgelost worden is men niet te spreken. Het is onduidelijk wie (GTI of
Siemens) de operators moeten benaderen, omdat niet duidelijk is wie de storing moet
oplossen. Vervolgens moeten deze partijen vaak van ver weg komen, waardoor het zo
twee uur kan duren voordat er een storingsmonteur is. Daarnaast komt het voor dat een
van de partijen eerst op het object gaat kijken om tot de conclusie te komen dat de
andere partij de storing op moet lossen. Al deze factoren dragen eraan bij dat het erg
lang (soms uren) kan duren voordat een storing opgelost is.
Storingen leiden tot onzekerheid en stress. De operators zeggen geen risico's te nemen
in het geval van storingen. Als het onverantwoord wordt om te schutten, wordt er
gestremd.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
35
Slecht zicht door vieze camera's
Een groot probleem is het slechte zicht door vieze camera's. De (hoofd)operators
vertellen dat er de laatste tijd nog maar weinig schoongemaakt wordt, doordat er geen
geld meer voor is. Bij een bepaalde zonstand (`s ochtends vroeg als de zon opkomt) is
het zicht zo slecht dat men besloten heeft sommige sluizen niet meer te bedienen,
omdat dit onverantwoord is. Men vindt deze situatie onbegrijpelijk: de camera's zijn
immers hun ogen.
De operators geven niet aan dat er iemand bezig is met het oplossen van dit probleem.
Volgens de operators zijn wasinstallaties en extra camera's die met het zonlicht
meekijken een alternatief voor het handmatig schoonmaken van de camera's.
Daarnaast zouden radars ook helpen.
Bij slecht zicht door mist wordt er gestremd. Maar dit werd ook op de sluis gedaan.
Hierin is dus niets veranderd.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
36
Illustrerende citaten
"Het is 100% meegevallen. Ik dacht dat het moeilijker zou worden qua bediening, maar het
is eenvoudig gebleven."
"De beeldjes zijn goed, maar de overzichtelijkheid is waardeloos. Je moet in- en uitzoomen
van links naar rechts. Het is een heel karwei. Als je alles in een keer zou overzien, dat zou
al voor de helft beter zijn, echt waar, dat ervaart iedereen."
"Het maakt niet zo veel uit of je ter plaatse zit of niet ter plaatse. Wat je wel mist is het
goede overzicht op de sluis."
"Omdat je gewend bent dat je alles om je heen in de gaten kan houden, voelt het nu wel
eens als een amputatie."
"Sommige camera's zijn zo ver ingezoomd, dat ik niet kan inschatten hoe groot een schip
is."
"Afgelopen week was er een ambulance op de brug geparkeerd, maar pas toen ik een
telefoontje kreeg, zag ik dat."
"Je vertrouwt niet voor 100% op het systeem."
"Als de camera vuil is, blijft er niet veel van over. Ze zeggen dat ze het elke twee weken
schoonmaken, maar als erutten naarst orkomstis, is ide camnermera's eteen weer vies."
Sch een de toe m > Bedienngssysteem e caa m
37
Sterke punten en verbeterpunten
Sterke punten Verbeterpunten:
1. Gebruiksvriendelijkheid van het 1. Kwaliteit camerabeelden
besturingssysteem.
2. Aantal storingen terugbrengen.
3. Camera's beter schoonhouden.
4. Marifoon verbeteren.
5. Duidelijkheid over verantwoordelijke voor
oplossen van storingen.
6. Snelheid waarmee storingen opgelost worden.
7. Panoramabeelden en radar zouden handig zijn.
8. Schakelen tussen objecten eenvoudiger maken.
Schutten naar de toekomst > Bedieningssysteem en camera's
38
Veiligheid, snelheid en communicatie
Schutten naar de toekomst
Operators voelen zich soms onzeker bij het schutten
De operators zijn van mening dat de nieuwe bedieningsprocedure veiliger is voor
henzelf en voor Rijkswaterstaat. De procedure ligt immers vast, waardoor de kans op
een bedieningsfout door de operator minimaal wordt. Volgens de operators betekent dit
echter niet automatisch dat deze nieuwe bedieningsprocedure ook meteen veiliger is
voor de weg- en sluisgebruikers. Er kan nu immers niet meer zo flexibel ingespeeld kan
worden op onoplettendheid van de gebruiker.
Operators voelen zich minder zeker bij het bedienen van de sluizen dan voorheen. Dit
heeft volgens hen een tweetal oorzaken:
1. Afstanden en situaties kunnen minder goed ingeschat worden.
2. Door het slechte zicht en de vaste bedieningsprocedures kan niet meer zo flexibel
ingespeeld worden op een situatie.
· Dit leidt soms tot situaties die de operators spannend vinden. Voorheen kon men nog
anticiperen als een weg- of sluisgebruikers een rood licht negeerde, nu kan dat niet
meer als een nieuwe stap in het schutproces eenmaal opgestart is. De operators
denken dat veel gebruikers nog niet op de hoogte zijn van de bediening op afstand en
nog steeds denken dat de sluiswachter in kan grijpen als er iets mis gaat.
Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
40
Schutten verloopt niet sneller dan voorheen
Volgens de operators gaat het schutten in ieder geval niet sneller dan vroeger,
waarschijnlijk zelfs langzamer. Dit heeft een drietal oorzaken:
1. De operators geven aan bepaalde veiligheidsmarges in acht te nemen, omdat ze de
situatie in en rond de sluis niet meer even goed kunnen inschatten als voorheen. Men
neemt meer tijd om zeker van de zaak te zijn.
2. Ook het bedienen van twee sluizen tegelijkertijd (ritsend bedienen) leidt tot vertraging
van het schutten. In theorie is het ritsend bedienen een efficiënt principe, maar de
praktijk leert dat schepen zich niet altijd synchroon aandienen bij de verschillende
sluizen. Doordat sommige fasen niet tegelijkertijd uitgevoerd mogen worden, staat het
proces in sommige sluizen soms langer stil dan noodzakelijk is. Daarnaast is het erg
intensief om twee sluizen tegelijk te bedienen en is men bang om fouten te maken.
3. De onbekwaamheid van de recreatievaart en het ontbreken van direct contact tussen
operator en schipper op de sluis is een derde oorzaak van vertraging van het schutten.
De stewards kunnen hier wel een verschil maken, mits de stewards overwicht hebben.
Operators geven aan dat het bij de kleine sluizen nog niet zo erg is dat het schutten
langzamer gaat. Men voorziet wel problemen bij de beroepssluizen die er straks
bijkomen (in verband met punt 1 en 2).
Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
41
Communicatie met schippers verloopt redelijk
De manier waarop de communicatie met de schippers verloopt, verschilt voor de
recreatievaart en de beroepsvaart. Recreanten hebben veel meer begeleiding en bijsturing
nodig.
De operators maken gebruik van luidsprekers die rond de sluizen staan opgesteld. Nadeel
van het systeem vindt men dat in principe alle luidsprekers aan staan. Vaak wil men dit
echter niet (met het oog op geluidsoverlast) en moeten de betreffende luidsprekers eerst
uitgezet worden. Dit kost tijd en extra handelingen.
In de communicatie met schippers mist men een goed werkende en complete marifoon.
De marifoon waar men nu over beschikt is oud: het ATIS systeem en een `on-air' lampje
ontbreken. De operators vinden dit onbegrijpelijk, hen was immers `het beste van het
beste' beloofd.
In principe ervaart men het werken met stewards positief, maar het is wel essentieel wie er
aan de kant staat. Er zijn momenteel grote verschillen tussen de vaardigheden en de
werkwijze van de verschillende stewards. Een goede steward is betrokken en heeft
overwicht.
Een operator geeft aan dat er in het kader van efficiency veel meer gebruikgemaakt zou
kunnen worden van IVS, het systeem waarmee je schepen lang van tevoren kunt
lokaliseren. Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
42
Geen problemen rondom calamiteiten
Er zijn tot nu toe enkele incidenten geweest. Het is de verantwoordelijkheid van
hoofdoperators om meldingen van schades af te handelen. Dit lijkt prima te verlopen.
Het is nog niet voorgekomen dat iemand die schade veroorzaakt had opgespoord moest
worden.
Er staan nog niet overal voldoende hekken, waardoor het regelmatig gebeurt dat
mensen zich op een object begeven.
· De operators geven echter aan dat het niet de taak is van de operators om ervoor te
zorgen dat mensen zich niet op het object begeven. Dit doet de bewaking die elders in
het Topshuis zit.
· Een van de operators oppert het idee om een soort uitkijktoren te maken waar
toeristen naar de sluis kunnen kijken. Door een zichtbare plek aan te wijzen voorkom
je dat toeristen overal gaan rondzwerven.
Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
43
Illustrerende citaten
"Het is heel anders natuurlijk. Ter plaatse zag je veel meer. Nu moet je het van je camera's
afhalen, dat vergt veel meer werk."
"Het gaat nu langzamer omdat je zekerheid wilt hebben. Je zag alles voorheen direct. Nu
moet je inzoomen en dan duurt het langer."
"Nu lopen er stewards. Op de ene plek gaat dat goed, op de andere minder. Dan zijn ze
minder bekwaam. Voor sommige mensen is het eng om een sluis in te varen. Als je dan ter
plaatse zat, kon je die mensen nog even naar voren brullen. Dat geeft een stukje
vertrouwen. Maar dat is er niet meer."
"De beveiliging van de objecten is alleen maar vergemakkelijkt voor ons. De
verantwoording is naar de beveiliging beneden gegaan. Die hebben hun dome-camera's
met overzicht over het hele terrein. Wij moeten alleen kijken naar de deuren en
remwerkingen en dat doen we keurig netjes in overleg."
Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
44
Sterke punten en verbeterpunten
Sterke punten: Verbeterpunten:
1. Door de bedieningsprocedure is de kans 1. Snelheid waarmee geschut kan worden
op een fout door de operator minimaal. (met name met het oog op de
beroepsvaartsluizen die er straks
2. Operators nemen een veiligheidsmarge in bijkomen).
acht.
2. Systeem om luidsprekers uit te zetten.
3. Constante kwaliteit van de stewards door
selectie en opleiding.
4. Gebruikmaken van IVS.
Schutten naar de toekomst > Veiligheid, snelheid en communicatie
45
Contactgegevens TNS NIPO
Schutten naar de toekomst
Contactgegevens TNS NIPO
Sibolt Mulder
· Senior Consultant
· Sibolt.mulder@tns-nipo.com
· 020 5225 402
Anna van Waveren
· Research Executive
· Anna.van.waveren@tns-nipo.com
· 020 5225 408
Schutten naar de toekomst > Contactgegevens TNS NIPO
47
Ministerie van Verkeer en Waterstaat