Het lichaam is gevoelig voor gevoelens en gedachten
Gevoelens en gedachten kunnen een grote invloed uitoefenen op het
lichaam. Zozeer dat het er ziek of zieker van kan worden. Dat blijkt
op het eerste van de drie lustrumcongressen van het Instituut
Psychologie op 21 april.
De sprekers die op 21 april aan het woord komen, prof.dr. Stan Maes,
dr. Véronique De Gucht en prof.dr. Willem van der Does, lichtten hun
lezing telefonisch toe.
Stress, gezondheid en ziekte
Maes verdiepte zich in de relatie tussen stress, gezondheid en ziekte.
âEen zekere mate van stress is onvermijdelijkâ, zegt hij aan de
telefoon. âVan belang is de manier waarop je ertegenaan kijkt. Kun je
de stress relativeren of niet?â Zo niet, kan dan dit resulteren in een
verzwakking van het immuunsystem waardoor een mens gevoeliger raakt
voor verkoudheid, hart- en vaatziekten en voor meer problemen tijdens
de zwangerschap. En als het lichaam eenmaal ziek is, ziet het er voor
de zieke ook nog een keer slechter uit. Maes âDepressieve met HIV
besmette mannen verliezen in een jaar 38% meer T-cellen dan hun
opgewekte broeders. Bij gestresste vrouwen verloopt het proces van
borstkanker minder gunstig en bij gestresste mannen én vrouwen helen
wonden minder snel.â
De rol van emoties en gedachten bij onverklaarde lichamelijke klachten
De Gucht is gespecialiseerd in de rol van emoties en gedachten bij
onverklaarde lichamelijke klachten. Haar lezing spitst zich toe op het
vermoeidheidssyndroom (CVS of ME), dat zeer ernstig kan zijn, maar
waarvoor geen lichamelijk oorzaak gevonden kan worden. De Gucht deed
onderzoek onder de patiënten. âEen van de bevindingen is dat er
kwetsbaarheidsfactoren in de vorm van onder meer
persoonlijkheidskenmerken. Mensen die negatief zijn ingesteld en
moeite hebben om emoties te herkennen, lopen meer risico. Wanneer zij
dan getroffen worden door een infectie of een ingrijpends
levensgebeurtenis, kan het mis gaan. Dat is dan de uitlokkingsfactor.â
De vermoeide staat van het lichaam kan vervolgens in stand worden
gehouden door catastrofale gedachten als âDit komt nooit meer goed.â
Activiteit/rust
Voor zowel chronische vermoeidheid als chronische pijn geldt dat de
lijders eraan de neiging hebben enigszins door te slaan naar twee
kanten: als ze zich niet goed voelen rusten ze heel veel, als ze zich
wel goed voelen zijn ze enorm actief. Dit kan de kwaal in stand
houden. âEen combinatie van cognitieve gedragstherapie, die ingrijpt
in het denken en daardoor invloed heeft op het gedrag, en âgrade
excerciseâ kunnen voor verbetering zorgenâ, aldus De Gucht.. Met
âgrade exerciseâ wordt bedoeld: een betere balans zoeken tussen
activiteit en rust. Dus actiever zijn als je moe bent, en
terughoudender als je je goed voelt.â
Canât shake the feeling. Ratio, emotie en depressie.
Prof.dr. Willem van der Does ging bij de popmuziek te rade bij het
verzinnen van een titel voor zijn lezing: Canât shake the feeling.
Ratio, emotie en depressie. Het Engelstalige deel komt meerdere keren
voor als titel van een popsong, en heeft in de regel betrekking op een
â ook niet af te schudden â verliefdheid.
Om te beginnen: helpen therapieën tegen depressie? Ja die helpen,
stelt Van der Does. Soms in aanvulling op elkaar.âMet cognitieve
therapie wordt geprobeerd om de emotie te beïnvloeden door rationeel
in te grijpen. Iemand die depressief is, bekijkt à lles vanuit de
sombere kant. De therapie leert om deze negatieve gedachten om te
buigen. âHet vervelende is dat die gedachten zich als een soort
pop-ups kunnen gedragen en steeds maar weer terug komen. Als dat
gebeurt moet je in plaats van de strijd opvoeren leren los te laten;
daarbij kunnen meditatietechnieken als mindfulness nuttig zijn.â
Medicijnen helpen ook tegen een depressie. Volgens Van der Does werken
beide methodes even goed. In het geval van een zware depressie is het
raadzaam om beide therapieën tegelijk toe te passen.
Maken gedachten en gevoelens ziek(er)?
Pieter de la Courtgebouw, Wassenaarseweg 52
Woensdagmiddag 21 april
14.00-17.00 uur
Online aanmelden
Links
Psychologie studeren in Leiden
Masteropleidingen psychologie in Leiden
(20 april 2009/CH)
Universiteit Leiden