Universiteit van Amsterdam

Contrapuntisch intellectueel: Edward W. Said en muziek Symposium Muziekwetenschap en Theaterwetenschap

donderdag 22 april, 16.00 - 17.00 uur
Ter gelegenheid van het vijfenzeventigste geboortejaar van de Palestijns-Amerikaanse literatuurwetenschapper Edward W. Said (1935-2003) houdt prof. dr. Rokus de Groot, hoogleraar Muziekwetenschap aan de UvA, een lezing onder de titel Contrapuntal Intellectual: Edward W. Said and Music.

Wat kan muziek bijdragen aan het intellectuele debat over globalisering, multiculturele kwesties en culturele transformatie? Steeds weer heeft Edward W. Said gewezen op een krachtige muzikale verworvenheid: meerstemmigheid, en in het bijzonder haar dimensie van contrapunt. Said maakte studie van meerstemmigheid als muzikale compositie, als metafoor, en als wijze van denken. Beslist wees hij de reductie van muziek af tot een rol van stemmingsregulering, markering van identiteit en het leveren van een kick. Daartegenover benadrukte hij het voorbeeldige intellectuele potentieel van muziek. Meerstemmigheid is, zo stelde hij, een van de zeldzame menselijke ondernemingen waarin volledig erkende individuele profielen ('stemmen') en voortdurende wederzijdse afstemming volkomen zijn geïntegreerd, met een vitale rol voor conflict. Gelijkwaardigheid van stemmen toont zich in wederzijdse 'verantwoordelijkheid' en wederzijdse transformatie van die stemmen, in een engagement dat zich kenmerkt d oor plezier, inclusiviteit, discipline en vindingrijkheid. Voor Said was de muziek van Johann Sebastian Bach het voorbeeld wat dit betreft: helemaal geen 'oude muziek', maar onverwacht een van de meest geavanceerde muziekvormen in termen van emancipatie. Meerstemmigheid bood aan Said een tegenwicht tegen totalitaire tendensen en consumptiedenken.

In de lezing analyseert De Groot Saids denken over meerstemmigheid, in zijn opvatting over 'identiteit', en in de manier waarop hij de westerse literaire canon leest in relatie tot de veelheid aan teksten wereldwijd die deze canon hebben gevormd. Uitgaande van specifieke muziekvoorbeelden zal Saids gebruik van meerstemmigheid als metafoor zowel worden uitgedaagd als verfijnd door De Groot. Ook doet hij doet voorstellen voor verder onderzoek naar muzikale meerstemmigheid als een uitgelezen denkwijze geschikt voor een tijd van globalisering en culturele transformatie.

De lezing is onderdeel van een symposium over Edward Said met bijdragen van academici, activisten, en kunstenaars. Zie onderstaande verwijzingen voor meer informatie. http://edwardsaidsymposium.wordpress.com/
home.medewerker.uva.nl/r.degroot/

Locatie: Universiteitstheater, Nieuwe Doelenstraat 16, Amsterdam. Toegang vrij. De voertaal is Engels. Vooraf aanmelden (verplicht) via e-mail: saidsymposium2010@gmail.com.