NIOD
23.4.2010
Nieuwe website brengt de diplomatie van de vervolging in beeld
Een belangrijk onderwerp uit de voorgeschiedenis van de Joden in Nederland is de wijze waarop emigranten en vluchtelingen uit Duitsland in de jaren vóór de Tweede Wereldoorlog werden ontvangen. www.diplomatievandevervolging.nl vertelt het verhaal van de bemoeienis van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken en de verschillende Duitse gezantschappen in Nederland met de Joden, die na de machtsovername van Hitler in 1933 naar Nederland uitweken. Deze nieuwe website bevat de gedigitaliseerde archieven van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. www.diplomatievandevervolging.nl is gemaakt door Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies en het Centrum voor Onderzoek naar de Geschiedenis der Nederlandse Joden in Jeruzalem en is mogelijk gemaakt door het programma Erfgoed van de Oorlog van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Het archief van het Auswärtige Amt, het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken in Berlijn, bevat documentatie over Duits-Joodse vluchtelingen in Nederland. Hieruit blijkt hoe Duitse diplomaten de opvang van Joodse vluchtelingen in meerdere landen analyseerden, om zo een idee te krijgen van de mate waarin antisemitisme was geaccepteerd. Het belang van deze documenten wordt vergroot doordat aan Nederlandse zijde de bronnen hierover ontbreken: Nederlandse diplomatieke archieven betreffende de verhouding met Duitsland zijn op 13 mei 1940 vernietigd.
Met het beschikbaar komen van deze in de secundaire literatuur niet eerder gebruikte documenten, krijgt de historiografie over de Jodenvervolging een waardevolle bron erbij. Hieruit komt niet alleen veel naar voren over de Duitse (nationaalsocialistische) houding tegenover de Joodse vluchtelingen, ook ontstaat mogelijk een scherper beeld van de gevolgen van de grootschalige immigratie van Duitse Joden in de jaren dertig voor de Nederlandse politiek en samenleving.
Het resultaat is een bijzondere website met 2000 niet eerder gepubliceerde pagina's in 534 toegangen. Door enkele opmerkelijk kwesties in speciale dossiers te bespreken, is de bron ook voor scholieren en docenten goed bruikbaar geworden. Belangstellenden kunnen hiervoor terecht op www.diplomatievandevervolging.nl.
Dr. Martijn Eickhoff, onderzoeker van het NIOD, deed met medewerking van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Berlijn onderzoek in het archief en schreef op basis van de aangetroffen documenten een inleiding en historische context. Deze introductie op de collectie in Berlijn zal studenten, onderzoekers en andere geïnteresseerden stimuleren zelf onderzoek te doen met dit materiaal. Annika van Baar en Kim Oskam, alumni Holocaust- en Genocidestudies, beschreven vervolgens nauwkeurig elk document. Barbara Boender is projectcoördinator van www.diplomatievandevervolging.nl.
Diplomatie van de Vervolging is een project van het Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies en het Centrum voor Onderzoek naar de Geschiedenis der Nederlandse Joden in Jeruzalem. De website www.diplomatievandevervolging.nl is mogelijk gemaakt door het programma Erfgoed van de Oorlog van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.