PH.Nieuwsbrief 393

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


ZORGINNOVATIES IN CARE SECTOR: TOEPASSING KAN BETER


Voor thuiszorg, verzorgingshuizen en verpleeghuizen staan twaalf innovaties beschikbaar die kwaliteit van zorg bevorderen en kosten verlagen. Hieronder volgen die twaalf met tussen haakjes de mate van toepassing. De percentages, afkomstig uit een steekproef van 156 managers uit de care sector, geven het Ja% aan van het antwoord op de vraag past u dit toe? Hier volgt de lijst: verzorgend wassen met warmhoudcassette (30%), medicijnverdeelsystemen (75%), domotica (58%), plafondtilsystemen (23%), toetsen in plaats van alleen scholen (68%), innovatief schoonmaakmateriaal (53%), preventief incontinentiebeleid (40%), innovatieve bedopmaaksystemen (8%), opsta systemen voor patiënten uit bed (48%), aangepaste kleding (38%), aanpasbare badkamersystemen (39%) en innovaties in het basiszorg systeem (73%). Het bureau Locomotion (www.locomotion.nu) hield de enquête in juli 2009 op verzoek van de Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsbeleid Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg. De rapportage over het vragenlijst onderzoek tref je aan op www.innovatiespiegel.nl Tot zover dit bericht. Op vrijdag 30 mei organiseert het Julius Centrum samen met de stichting Innovatieprojecten en de Vereniging voor specialisten in de ouderengeneeskunde het congres Samen Innoveren Loont. Dat vindt plaats in het Educatorium van de Universiteit Utrecht. In vele workshops komen innovaties aan de orde. Die gaan onder andere over de vraag hoe te stimuleren is dat alle instellingen van de care sector de boven genoemde zorginnovaties gaan toepassen. Wil jij naar dit boeiende en praktische congres? Klik hier, lees de prachtige brochure en meld je aan.


WERK JIJ BIJ EEN GEMEENTE? KOM OP 8 JUNI NAAR UTRECHT


Beleidsmedewerkers van gemeenten hebben grosso modo met vijf gezondheidsproblemen te maken binnen hun gemeente: 1. Infectieziekten zoals de Mexicaanse griep en de Q-koorts 2. Opvoed- en opgroeiproblemen van kinderen en jongeren en de centra voor jeugd en gezin als antwoord daarop 3. Preventief gezondheidsonderzoek onder ouderen en chronische zieken 4.gezondheidsbevordering zoals tegengaan van overgewicht en 5. Het deelnemen aan maatschappelijke activiteiten door kwetsbare ouderen en chronisch zieken en hun ondersteuning daarbij via de WMO. Rond deze vijf thema's organiseren de GGD Midden Nederland en het Julius Centrum voor de vierde maal een scholingsdag voor gemeentelijke beleidsmedewerkers en anderen met belangstelling voor lokaal gezondheidsbeleid. Die vindt dit jaar plaats op 8 juni. Het maximaal aantal deelnemers bedraagt 25 personen. Zowel beginnende als gevorderde beleidsmedewerkers zijn welkom. In de opzet van de dag houden wij daar rekening mee. De scholingsdag bestaat uit vijf sessies: één per gezondheidsprobleem. Elke sessie heeft dezelfde opbouw: 1. De docent vraagt de deelnemers: zitten jullie met brandende kwesties? 2. In een korte inleiding gaan docenten in op deze vragen en geven zij aan wat deelnemers volgens hun zouden moeten weten over het probleem 3. Daarna volgt ervaringsuitwisseling en discussie 4. Aan het eind van elke sessie schetst ondergetekende de lange termijn. Als docenten treden leidinggevende medewerkers op van de GGD Midden Nederland en het Julius Centrum. Ondergetekende treedt op als dagvoorzitter. Wil jij je in één dag bijscholen over de vijf belangrijkste thema's van gemeentelijk gezondheidsbeleid? Klik dan hier, lees de informatieve uitnodigingsbrief en meld je aan.


PRIVÉ ONGEVALLEN LEIDEN TOT GROOT GEBRUIK VAN SPOEDEISENDE ZORG


In de periode 2004-2008 overleden jaarlijks gemiddeld 3.300 mensen per jaar na een ongeval, vooral door privé ongevallen. Verkeersongevallen nemen een tweede plaats in en dalen over de genoemde periode met 30%. Jaarlijks bezoeken 1,9 miljoen mensen een afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van een ziekenhuis: 57% in verband met ernstige symptomen zoals pijn op de borst en 43% vanwege letsel door een ongeval. Die 43% bestaat vooral uit patiënten met letsel opgelopen in en rond het huis. Sportletsel, bedrijfsongevallen en verkeersletsel scoren lager. Negentien procent van het arbeidsverzuim komt door letsel opgelopen in de privé-sfeer. Minister Klink spreekt van een onderschat gezondheidsprobleem en wil letselpreventie prioriteit geven in de volgende preventienota (Kamerstuk 7 januari 2009). Al deze gegevens staan te lezen in de Kerncijfers letsel door ongevallen, geweld en automutilatie van de Stichting Consument en Veiligheid. Je treft het rapport aan op www.veiligheid.nl. Tot zover dit bericht. Op het tiende spoedzorg congres op vrijdag 17 september houdt ondergetekende een workshop over preventie van spoedzorg. Ik gebruik hierbij bovenstaande gegevens. Want minder privé letsels leiden tot minder SEH patiënten en minder ziekteverzuim. Mijn workshop is één van de twintig die plaats vinden over actuele onderwerpen. De workshops vinden plaats na plenaire inleidingen over de huisartsen spoedzorg in Europa in vergelijking met die in Nederland (de Deense hoogleraar Frede Olesen), over het inkoopbeleid van zorgverzekeraars (directeur Zorginkoop AGIS Herman Flens, arts) en over de toekomst van samenwerking van huisartsenposten en SEH's, dr. P.Giesen). Wil je met mij meedenken over preventie van spoedzorg? Wil je luisteren en discussiëren met de plenaire inleiders? Wil je ook de andere workshops bezoeken? Klik dan hier, lees de prachtig vormgegeven brochure en meld je aan.


EENDERDE VAN AMERIKAANSE KINDEREN IS TE ZWAAR


'De Verenigde Staten zijn schuldig aan kindermishandeling. Want dit land laat toe dat bijna één op de drie kinderen lijdt aan overgewicht of obees is. Deze kinderen hebben een grotere kans om diabetes en darmkanker te ontwikkelen. Zij leven waarschijnlijk korter dan hun ouders.' Met woorden van deze strekking opent hoofdredacteur Susan Dentzer een indrukwekkend Overgewicht special van het maandblad Health Affairs. Drieëntwintig artikelen behandelen evenzovele onderwerpen. Centrale boodschap is dat de omgeving van het kind moet veranderen en niet alleen de opvoedkundige aanpak van ouders. Zo hebben kinderen met een TV op hun kamer 1,5 maal zo veel kans op overgewicht. Hetzelfde is het geval voor kinderen die niet aan sport doen, in onveilige wijken wonen of in wijken zonder groen. Auteurs Klein en Dietz vinden de hedendaagse levensmiddelenindustrie vergelijkbaar met de tabaksindustrie. Zij bepleiten een grote terughoudendheid in marketing uitingen voor zoet broodbeleg, frisdranken en snacks. Graag beveel ik dit maart-nummer van Health Affairs aan iedereen aan die zich professioneel bezig houdt met het terugdringen met deze ernstige overgewicht epidemie. Je kunt het blad bestellen via www.healthaffairs.org Tot zover dit bericht. Tijdens het vierde congres over ketenzorg voor chronische patiënten komt het terugdringen van overgewicht in Nederland aan de orde tijdens de workshop: Ketenzorg in uitvoering. Van zorgstandaard obesitas naar praktische implementatie Drs. Sanne Niemer en Drs. Hanneke Noordam, projectmedewerkers PON, VU Medisch Centrum leiden deze workshop. Wil je deze bijwonen, nadat je hebt geluisterd naar plenaire sprekers uit de USA, Duitsland en Nederland (minister Klink)? Klik dan hier, lees de uitvoerige brochure en meld je aan.


SLIMMER ORGANISEREN VAN AMBULANCEZORG: JA DAT KAN


Regelmatig laat het Ministerie van VWS ballonnen op om de kostengroei van spoedzorg af te remmen. Eerst was er de suggestie om eigen bijdragen te vragen aan aanlopers van de Spoedeisende Hulp. In de Brede Heroverwegingen van begin april staat de suggestie om veertig van de honderd SEH's te sluiten. Van de week opperde het Ministerie van VWS de gedachte om de Landelijke Meldkamer Ambulance Zorg (LMAZ) op te heffen. De Volkskrant opende vrijdag met dit laatste nieuws (zie www.volksrant.nl) en ondergetekende gaf als spoedzorg expert enkele interviews daarover. VWS is te prijzen dat zij het onderwerp kostenstijging spoedzorg op de agenda blijft zetten. Want, in de komende post-krediet crisis jaren -zo schat ik in- kent de gezondheidszorg een groei van nul tot één procent, net genoeg om de demografische ontwikkeling bij te houden. Die is veel lager dan de spoedzorggroei van rond de zes procent van afgelopen jaren. Deze laatste groei is zonder extra financiële middelen te realiseren door vijf soorten interventies die naar mening achtereenvolgens te doorlopen zijn: 1. Zijn preventieve interventies denkbaar die het spoedzorggebruik afremmen? Hierboven staat een bericht over preventie van privé letsels: wellicht is de spoedzorggroei enigszins af te remmen door preventie daarvan. 2. Het slimmer organiseren van het spoedzorgaanbod. Zo draaien alle meldkamers ambulancezorg op dit moment nachtdiensten voor een geringe zorgvraag 's nachts. Te overwegen is om dit aantal terug te dringen tot circa vier. Technisch en telefonisch kan dat. De ANWB hanteert zo'n systeem voor haar meldkamers van de wegenwacht: overdag zijn er vier open en 's nachts maar één. De gestrande automobilist merkt dat niet. Mijn vingers jeuken om deze optie door te rekenen op haalbaarheid: gegevens zijn beschikbaar in computerbestanden. Slimmer organiseren van het zorgaanbod zal niet voldoende zijn om de groei van het spoedzorggebruik in de komende jaren bij te benen. Maar na preventie is het de tweede optie waarnaar VWS kan kijken 3. Afwentelen van de kosten van het gebruik van spoedzorg naar de burger ofwel het verlagen van de collectieve lastendruk ten koste van de individuele lastendruk. Zelf vind ik dat er wat voor te zeggen is om patiënten, na triage geclassificeerd in de categorie niet spoed, zelf te laten betalen. Maar ook deze derde optie is waarschijnlijk onvoldoende om de bovengenoemde 6%-groei bij te benen 4. Dan rest de vierde optie: het verlagen van de kwaliteit van de spoedzorg. Dan wordt bijvoorbeeld de gemiddelde aanrijtijd van de ambulance hoger. Of de gemiddelde wachttijd op de HAP of de SEH. Het kan zijn dat parlement, regering, professie en publieke opinie deze optie onaanvaardbaar achten. Dan blijft er niets anders over dan 5. De collectieve lasten toch maar te verhogen in verband met de groei van 6%. Tot zover dit bericht. Op dinsdag 31 augustus, 1500 -1900 uur starten dr. Henk van der Steeg, dr. Henk van Stel, spoedzorg-epidemioloog en ondergetekende voor de vierde maal een Masterclass Spoedzorg van 12 middagen en een terugkom-middag. De laatste bijeenkomst vindt plaats 1 maart en de terugkom-middag op 6 september 2011. Aan de orde komt onder meer boven genoemde beleidskader in vier stappen. Veel aandacht gaat uit naar slimmer organiseren. Je leert managers en ervaren zorgverleners kennen van de ambulancezorg, crisisdiensten, huisartsenposten en SEH's. Wil je deelnemen aan deze Julius Masterclass? Klik dan hier, lees de uitgebreide brochure en meld je aan.


OPEN ZORGINNOVATIE WERKT ZONDER TERUGVERDIENEN


Traditioneel werkt zorginnovatie met een of andere manier van terugverdienen van het ontwikkelen van de innovatie uit latere opbrengsten. Daarvoor bestaan maatschappelijke systemen voor zoals octrooien, auteursrechten en licenties. De ontwikkelingskosten van nieuwe geneesmiddelen worden bijvoorbeeld betaald uit octrooien. Software programma's voor elektronische patiënten dossiers worden beschermd door geheime codes en contracten waardoor anderen dan de eigenaar niet zo maar applicaties kunnen toevoegen. Bedrijven die traditioneel innoveren spreken van bedrijfsgeheimen die zij bewaken. Zorginnovatie 2.0 werkt zonder deze terugverdien systemen. Zo bepleit president Obama open source - politiek in de Amerikaanse gezondheidszorg waarbij software net als internet zelf voor iedere patiënt, arts en zorgaanbieder openbaar toegankelijk is. In mijn eigen rapport Ruimte voor ziekenhuisinnovaties dat ik uitbracht op verzoek van de NVZ vereniging van ziekenhuizen heb ik ook gepleit voor zorginnovatie 2.0 voor de ontwikkeling van zorgpaden, software applicaties en focuspoliklinieken. Ik spreek in dat rapport over open zorginnovatie. Theoretische ondersteuning voor de optie open zorginnovatie trof ik van de week aan in de openbare les van Paul Breman, lector aan de Hogeschool Utrecht. Open innovatie onderscheidt zich van traditionele door diversiteit in expertise, de nadruk op externe relatienetwerken, risico nemen door alles open te gooien, het niet streven naar overeenstemming maar naar het begrijpen van elkaar, het extern delen van ideeën en het cultiveren van netwerken, waarbij de grenzen van organisaties vervagen. De uitgebreide tekst van Bremans openbare les en de literatuurstudie waarmee hij deze onderbouwt, waren voor ondergetekende een eye opener. De openbare les is te krijgen bij het Kenniscentrum Innovatie en Business via kenniscentrum.innbus@hu.nl Tot zover dit bericht. In de Julius Masterclass Management van Kwaliteit van Zorg en Financiën gaan wij nader in op het verschil tussen open en traditionele zorginnovatie. Deze Masterclass start op 16 september 2010 en eindigt op 16 april 2011 en telt twaalf middagen van 15.00 -19.00 uur. Vele aspecten van kwaliteits- en financieel beleid en de samenhang daartussen komen aan de orde. Wil jij deelnemen aan deze Masterclass? Klik dan hier, lees de uitvoerige brochure en meld je aan. Reeds twaalf personen meldden zich aan. Er is plaats voor zestien.


VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356