Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Grote temperatuurschommelingen
28 april 2010 - Zondag was de eerste zomerse dag met lokaal 26 graden en ook woensdag en vooral donderdag is het warm. Uiteindelijk stroomt vanuit het westen met een wind van zee aanzienlijk koelere lucht het land binnen en staan we aan het begin van een een koelere periode. Koninginnedag biedt aardig weer maar is met temperaturen onder de 20 graden (Zeeland 14 graden, in het binnenland 18 graden) een stuk koeler dan donderdag.
De tulpen bloeien iets later dan de afgelopen jaren (foto: Jannes Wiersema)
De tulpen bloeien iets later dan de afgelopen jaren (foto: Jannes Wiersema)
Grote dagelijkse gang
De temperatuurwisselingen zijn de afgelopen dagen groot geweest. 's Ochtends vroeg zakte de temperatuur in het binnenland tot enkele graden boven nul (en dicht bij het vriespunt aan de grond) maar in de middag was het zo'n 20 graden warmer. Meteorologen noemen dag de dageijkse gang. Het principe is eenvoudig: de bodem wordt overdag warmer gevolgd door afkoeling na zonsondergang. Hoe gemakkelijker de ondergrond opwarmt des te groter het verschil in temperatuur tussen dag en nacht en des te groter de dagelijkse gang. Nabij het aardoppervlak, met name vlak boven zand en asfalt is de dagelijkse gang het grootst. Boven zee is nauwelijks verschil tussen de temperatuur 's nachts en 's middags.

In het voorjaar en de zomer is het verschil tussen de hoogste en de laagste temperatuur van een dag in het algemeen het grootst, in het binnenland gemiddeld zo'n 8 tot 10 graden. Het verschil kan echter veel groter zijn en soms is het 's ochtends meer dan 20 graden kouder dan 's middags. Het grootste verschil werd op 14 september 1964 gemeten in Volkel: 's ochtends 5,8 graden en 's middags 31,3 graden, een dagelijkse gang van 25,5 graden.

Zie ook Nader Verklaard- dagelijkse gang

Warme en zomerse dagen
Een dag met 20,0 graden of hoger wordt een warme dag genoemd, vanaf 25,0 graden is sprake van zomerse warmte. De Bilt had zondag met 23,5 graden ook zijn eerste warme dag, in het zuiden van het land werd de 20 graden al op 24 maart overtroffen.

Warme dagen zijn in april heel gewoon, maar zomerse warmte komt zo vroeg in het jaar niet vaak voor. April 2007 vormde daarop een hoge uitzondering. Die maand telde in liefst zeven zomerse dagen, de eerste al op 14 april, toen De Bilt 27,6 graden noteerde. Ook april 1993 eindigde met zomerse warmte en leverde met 26,9 graden de warmste Koninginnedag op.

Dit jaar zijn de dagen voor Koninginnedag de warmste van de week, daarna komt West-Europa in aanmerkelijk koelere lucht terecht.

Meer over het weer in april en op Koninginnedag onder Nader Verklaard en Verder Lezen.

Eerste uitgave: 26-04-10