Datum 10 mei 2010 -
voortgang spoorgoederencorridors
3
Geachte voorzitter,
Hierbij wil ik u informeren over de voortgang van de spoorgoederencorridors
waarover ik u voor het laatst informeerde op 26 mei 2009 naar aanleiding van de
op die dag gehouden Ministersconferentie in Genua. Momenteel bereid ik een
Ministersconferentie voor als vervolg van deze conferentie te houden op 14 juni
2010 te Den Haag en Rotterdam.
Europese ontwikkelingen
De ontwikkeling van concurrerende spoorgoederencorridors is het afgelopen jaar
hoger op de agenda gekomen en mag zich in toenemende belangstelling
verheugen.
ERTMS
Op 22 juli 2009 is de beschikking van de Europese Commissie gepubliceerd over
het zogenaamde Europese Masterplan ERTMS1. Hierin wordt uitrol van ERTMS op
de infrastructuur verplicht gesteld per 2015 over 6 Europese vrachtcorridors
waaronder Rotterdam Genua (corridor A), Antwerpen Lyon / Basel (corridor
C) en Aken Hannover Warschau (corridor F, sectie Aken Hannover gepland
voor 2020). De beslissing is een afspraak van de EU lidstaten om ERTMS uit te
rollen over Europese vrachtcorridors.
In een tweede fase (uiterlijk per 2020) voorziet het Europese plan, na een
evaluatiemoment in 2015, in verdere aanleg van ERTMS naar Europese havens en
industriegebied, waaronder van Antwerpen naar Rotterdam en van de
Betuweroute naar Haven Amsterdam. Dit Europese besluit is overeenkomstig de
eerdere besluitvorming op de corridor Rotterdam Genua en meer in het bijzonder
de Ministersverklaring van 26 mei 2009, getekend te Genua.
1 COMMISSION DECISION 2009/561/EC of 22.7.2009 amending Decision 2006/679/EC as
regards the implementation of the technical specification for interoperability relating to the
control-command and signaling subsystem of the trans-European conventional rail system
a
agina 1 van 4
P
Besluitvorming Raad en EP naar aanleiding van voorstel Europese Commissie voor
Datum
een verordening ten behoeve van ontwikkelen spoorcorridors2.
Over het voorstel van de Europese Commissie is een politiek akkoord in eerste Ons kenmerk
lezing bereikt tijdens de Transportraad van 11 juni 2009. Het Gemeenschappelijk VenW/DGMo-2010/4321
Standpunt is 22 februari 2010 vastgesteld. Thans wordt in 2e lezing door het
Spaans voorzitterschap overleg gevoerd met de rapporteur van het Europees
Parlement. Voor Nederland acht ik het van bijzonder belang dat Nederland in de
tekst van dit Gemeenschappelijk Standpunt is opgenomen in 3 te ontwikkelen
spoorwegcorridors richting respectievelijk Italië, Frankrijk en Polen; daarmee zijn
de belangrijkste vervoersmarkten gedekt voor het Nederlandse
spoorgoederenvervoer en wordt een politiek bestendige keuze gemaakt om in
deze spoorwegcorridors samen te werken met onze partners. Tsjechië is niet
direct met Nederland verbonden op deze lijst met te ontwikkelen
spoorwegcorridors. De ingezette samenwerking met Tsjechië, zoals beschreven in
mijn brief van 19 januari 2009, beoog ik te continueren en op termijn te
verankeren in Europees kader. De voor Nederland in het voorstel genoemde
corridors sluiten volledig aan bij de corridors waarin Nederland nu al actief is.
Onder Spaans EU voorzitterschap wordt momenteel gewerkt aan een dialoog met
het Europees Parlement over de afronding van de besluitvorming over dit
voorstel. Het Europees Parlement heeft in eerste lezing (1e helft 2009) onder
meer aangegeven niet te willen starten met een vooraf gedefinieerde lijst van
corridors maar deze stapsgewijs te ontwikkelen.
Spoorgoederencorridor Rotterdam Genua
Voor Nederland is de ontwikkeling van de spoorgoederencorridor naar Italië
(Milaan / Genua) van cruciale betekenis voor de ontwikkeling van het
spoorgoederenvervoer. Momenteel wordt gewerkt aan uitvoering van de
Ministersconclusies, zoals geformuleerd op de Ministersconferentie van 26 mei
2009 te Genua in aanwezigheid van de Europees Commissaris Tajani. Zo wordt
een implementatieplan voor ERTMS op de corridor opgesteld, wordt een kosten-
baten analyse gemaakt van het faciliteren van langere treinen over de gehele
corridor en wordt een studie gedaan naar samenwerking ten aanzien van het
bronbeleid voor spoorweggeluid (met name financieel stimuleren van stillere
remblokken). Ik verwacht u na de Ministersconferentie van 14 juni 2010 over de
voortgang hiervan te kunnen informeren, waarbij dan ook het jaarbericht van de
corridor en een bijgesteld actieplan 2010-2014 zal worden gepubliceerd. Ook de
toekomstige uitbreiding van deze corridor naar Antwerpen, zoals in het politieke
akkoord over de Europese verordening is voorzien zal dan aan de orde komen.
Rotterdam Lyon corridor
Voor de Rotterdam Lyon corridor is een voortgangsverslag gemaakt (juli 2009)
over de periode 2007 / 2008, dat ik bijvoeg. In deze periode is de concurrentie in
de spoorgoederensector in de betrokken landen toegenomen. Eind 2008 waren
respectievelijk 15, 8, 10 spoorgoederenvervoerders actief op de Nederlandse,
Belgische en Franse markt (respectievelijke marktaandelen nieuwe vervoerders
25%, 5%,10%). Het actieprogramma is verder vervolgd met als
aandachtsgebieden infrastructuurbeheer en capaciteitsmanagement (in Nederland
ProRail), samenwerking spoorwegveiligheidsinspecties (in Nederland Inspectie
2 Voorstel van de Europese Commissie `inzake een Europees spoorwegnet concurrerend voor
goederenvervoer' van december 2008 COM(2008)852
agina 2 van 4
P
Verkeer en Waterstaat) en samenwerking toezichthouders (in Nederland NMa
Datum
Vervoerkamer). Sinds het akkoord tussen de veiligheidsinspecties over
wederzijdse acceptatie van elkaars keuringen voor rollend materieel (MOU Ons kenmerk
getekend op 22 december 2008 waarover ik u berichtte op 19 januari 2009), is de VenW/DGMo-2010/4321
samenwerking geïntensiveerd. Voor de toekomst van de Rotterdam Lyon
corridor is de samenhang met EU TEN-T ERTMS corridor Antwerpen Lyon/Basel
van belang. Het is mijn intentie om (in overeenstemming met het politieke
akkoord van juni 2009 over voornoemde verordening) met betrokken landen te
komen tot een integraal programma van verbeteringsacties en organisatie ten
aanzien van het spoorgoederenvervoer Rotterdam-Antwerpen-Lyon/Basel. Het
betreft hierbij zowel de acties van de corridor Rotterdam-Lyon als de ontwikkeling
van ERTMS.
Spoorgoederencorridor Polen
In 2009 / 2020 is een studie uitgevoerd naar de marktpotentie en de
marktbelemmeringen voor het opzetten van een spoorgoederencorridor tussen
Nederland en Polen waarvan ik het eindrapport bijvoeg bij deze brief. Tijdens de
twee stakeholderbijeenkomsten in Warschau en Rotterdam bleek grote
belangstelling van het verladend en vervoerend bedrijfsleven voor het
ontwikkelen van deze corridor. Qua volumes is de Polen corridor (zowel in
absolute zin als qua marktaandeel) minder goed ontwikkeld dan het vervoer op
buurland Tsjechië, maar de corridor heeft, met name op de meer zuidelijke
bestemmingen binnen Polen (via Wroclaw en verder) wel de potentie om de
komende jaren sterk te groeien.
De knelpunten voor een goede marktontwikkeling zijn ook bestudeerd en op basis
hiervan zijn in de studie actiepunten ter verbetering geformuleerd. Deze
actiepunten zijn o.a. gericht op het optimaliseren van het capaciteitsmanagement
op de corridor tussen de infrastructuurbeheerders, het bevorderen van
interoperabiliteit op de corridor en het bevorderen van eerlijke toegang- en
concurrentievoorwaarden, bijvoorbeeld voor de spoorwegterminals. Voor mij is dit
actieplan bepalend voor de verdere ontwikkeling van deze corridor.
Inmiddels is de corridor met Polen opgenomen in het politieke akkoord
betreffende het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening `inzake
een Europees spoorwegnet concurrerend voor goederenvervoer' van december
2008. Naast Polen en Nederland staan ook Duitsland, België en Litouwen vermeld
voor het ontwikkeling van deze corridor. Het is mijn streven om met deze 5
landen te komen tot een besturingsstructuur voor deze corridor waarbij de
aanbevelingen van de studie Nederland-Polen een cruciaal onderdeel vormen voor
het vervolg. Parallel daaraan is mijn voornemen om, in het kader van de
geïdentificeerde actiepunten op de corridor, als eerste stap te komen tot nadere
uitwisseling van ervaring tussen de Nederlandse betrokken organisaties (met
name ProRail / Keyrail, Inspectie Verkeer en Waterstaat en NMa vervoerkamer)
en de Poolse counterparts.
agina 3 van 4
P
Ministersconferentie spoorgoederencorridors
Datum
Als follow-up van de Ministersconferentie in Genua in mei 2009 vindt op 14 juni
2010 een Ministersconferentie plaats in Rotterdam, georganiseerd in nauwe Ons kenmerk
samenwerking met de Vice-President van de Europese Commissie VenW/DGMo-2010/4321
verantwoordelijk voor Transport Siim Kallas. Daarbij kunnen op politiek niveau
conclusies worden getrokken voor de verdere ontwikkeling van de
spoorgoederencorridors tussen de belangrijkste Noordzeehavens (Rotterdam,
Amsterdam maar ook Antwerpen en Hamburg) en het achterland. Daarbij wil ik
de conferentie het thema geven 'van corridors naar netwerk' om daarmee het
belang te onderstrepen van de ontwikkeling van de individuele corridors maar ook
de vloeiende verbindingen tussen die corridors. Het is mijn overtuiging dat deze
spoorwegcorridors moeten zijn gebaseerd op de realiteit van de vervoersmarkt en
politieke verankering verdienen onder andere in de verschillende nationale
investeringsplannen in het spoor.
FERRMED
Op uw verzoek zend ik u toe het eindrapport van de FERRMED studie van oktober
2009 en voldoe ik aan een toezegging (Kamerstuk 21501-33, nr. 127). De studie
(gesubsidieerd onder de het 7e Kader onderzoeksprogramma van de EU) is
opgezet door een consortium van publieke en private partijen met een belangrijke
Spaanse betrokkenheid en onder andere het Havenbedrijf Rotterdam. In de studie
is het vervoer tussen het Iberisch schiereiland en Noordwest Europa bestudeerd
en zijn standaarden en verbeteringen voor het ontwikkelen van de infrastructuur
ontwikkeld. De studie signaleert een noodzaak tot verbetering van de
interoperabiliteit tussen de betrokken landen, waarbij het onder andere gaat om
het beveiligingssysteem (ERTMS) en de spoorbreedte. De verbetering van de
interoperabiliteit wordt momenteel in EU kader verder ontwikkeld (o.a. met het
vaststellen van Technische Specificaties voor Interoperabiliteit (TSI's). Voor de
invoering van deze standaarden is maatwerk vereist gebaseerd op goede
transitieplannen en kosten-baten analyses. In corridorverband dient dit te worden
opgepakt.
De FERRMED studie zal worden betrokken bij de verdere ontwikkeling van de
spoorcorridor Rotterdam Antwerpen Lyon / Basel (corridor C).
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
agina 4 van 4
P
Ministerie van Verkeer en Waterstaat