Gemeente Aalten


Dichtregels bootjes langs de Kruittorenstraat Bredevoort

Langs de Kruittorenstraat in Bredevoort komen in de zomer van 2010 vijf bootjes te liggen. Ze verwijzen naar de gebeurtenissen rond het Beleg van Bredevoort in 1606. De bootjes maken onderdeel uit van een groter project, dat tot doel heeft om het vestingverleden van Bredevoort beleefbaar te maken. De herinrichting van 't Zand en de Kruittorenstraat in Bredevoort wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van de Provincie Gelderland.

Boek over de geschiedenis
Vanwege het karakter van Bredevoort als Boekenstad, is ervoor gekozen om bepaalde elementen uit de geschiedenis van Bredevoort te verwoorden in een groot boek. Het boek is onlangs geplaatst op de hoek van Boek op 't Zand, aan de zijde Prinsenstraat. In het boek wordt verteld over de brede-voorde, de burcht (voor het eerst genoemd in 1188), de Heerlijkheid Bredevoort, de oorlogen en belegeringen die er plaats hebben vonden, St. Joris, het klooster Nazareth en het verhaal eindigt in 1993 bij de oprichting van Bredevoort Boekenstad.

Maquette, contouren poortwachtersgebouw en trappalen Aan de voorzijde van Boek op 't Zand is een cortenstalen maquettetafel van de Veste Bredevoort geplaatst. Via een pomp kunnen kinderen het water door de grachten laten stromen.
Ter plaatse van de vorig jaar gevonden archeologische resten van het poortwachtersgebouw, zijn de contouren van de muur in messing gekleurde banden weergegeven. Verder zijn er trappalen geplaatst waaruit gesproken informatie over Bredevoort klinkt. Ten slotte is er op het plein voor de ingang van Boek op 't Zand een natuurstenen plaat gelegd, die aangeeft dat u hier de voormalige de burcht van Bredevoort betreedt.

Kruittorenstraat
De komende zomer worden langs de Kruittorenstraat eveneens een aantal elementen geplaatst. Over de restanten van de oude vestingwal worden profielen aangebracht in de vorm van de voormalige onderwal. Op de kruising met de Pastoorsdijk verrijzen in de bochten cortenstalen rietpanelen. De panelen verwijzen naar het moeras dat vroeger om de Veste Bredevoort lag.
Bij het voormalige bastion Treurniet en ter hoogte van de Pastoorsdijk wordt een trappaal geplaatst.

Bootjes
Tussen de rietpanelen en het voormalige bastion Treurniet, komen in de berm van de Kruittorenstraat en in het talud van de gracht in totaal 5 cortenstalen bootjes te liggen. Ze verwijzen naar de gebeurtenissen rond het Beleg van Bredevoort in 1606. In drie van de boten worden bankjes geplaatst, zodat zij als zitgelegenheid kunnen dienen.

Prijsvraag gedicht
In één zijkant van elk bootje komt een dichtregel te staan. De vijf dichtregels vormen samen een geheel. De dichtregels verwijzen naar de geschiedenis van Bredevoort. Per bootje kunnen maximaal 40 karakters worden aangebracht. De letters worden uit het bootje gestanst, waardoor het landschap erachter te zien is.

Prijs van 500 euro
De schrijver van het gedicht, dat wordt uitgevoerd op de bootjes, ontvangt van de gemeente Aalten een bedrag van 500 euro. Maar vanzelfsprekend is de eer om het betreffende gedicht uitgevoerd te zien in de bootjes van groter belang. De gedichten worden beoordeeld door een speciale commissie. In deze commissie zitten vertegenwoordigers van het Poëziecentrum Nederland, Bredevoorts Belang, de Bredevoortse boekhandelaren en de gemeente Aalten.

Indienen van uw gedicht

De gedichten kunnen ingediend worden tot en met 31 mei 2010. U kunt ze sturen naar de gemeente Aalten, ter attentie van Ingrid Oonk, Postbus 119, 7120 AC Aalten. U mag het gedicht ook mailen naar i.oonk@aalten.nl. Wanneer u vragen heeft over de prijsvraag kunt u bellen naar (0543) 493 150.

Achtergrondinformatie over de gebeurtenissen in 1606 Op 14 maart 1606, terwijl de Staatse soldaten en burgers Vastenavond vierden, kwam vanuit Oldenzaal een Spaanse groep van 500 man cavalerie en 1400 man infanterie onder leiding van Guielmo Verdugo naar Bredevoort. Een groepje ruiters wist tot onder de stadswal voor de Aalterpoort te komen. Zij verklaarden Staatse ruiters te zijn, met een gevangengenomen Spaanse luitenant, en vroegen toestemming om de nacht door te brengen onder bescherming van de Bredevoortse stadswallen. Tijdens het heen en weer geroep vanaf de wal, slopen afgestegen ruiters naar de poort en plaatsten springmijnen. Na de ontploffing die volgde drongen de ruiters de stad binnen, en vermoordden iedereen die zij op hun pad tegenkwamen. Een groot deel van de burgers en Staatse soldaten wisten daarop tijdig naar het kasteel van Bredevoort te vluchten.

Vanuit omringende Staatse steden werden onmiddellijk bereden troepen naar Bredevoort gezonden, om te voorkomen dat de Spanjaarden zich binnen de stad konden versterken. Het door Verdugo nagezonden paardentransport vanuit Oldenzaal met graan, buskruit en munitie werd tijdig door Staatse troepen onderschept. Na enkele dagen leed Verdugo al gebrek.
Ritmeester Batenborch uit Groenlo liet een van zijn soldaten vermomd als boer met een mandje eieren, de situatie binnen Bredevoort inspecteren. Deze kwam terug met de mededeling dat de Spanjaarden niets meer te eten hadden, maar belangrijker; ook geen kruit en munitie hadden, die had drost Goosen van Lauwick toevallig vlak voor de inval naar de kruittoren binnen het kasteel laten overbrengen, dus buiten de handen van de vijand.

Vanuit Ruhrort was nog Spaanse hulp onderweg, bestaande uit 500 man cavalerie met lastpaarden en voorraadwagens, maar toen zij het Staatse beleg rondom de stad zagen, maakten zij zich weer snel uit de voeten, en wierpen zakken met buskruit van de wagens om sneller te kunnen vluchten. Boeren in de omgeving verzamelden de kruitzakken en verkochten die voor een schappelijke prijs aan de Staatse troepen. Binnen de stad was de situatie voor Verdugo er inmiddels niet beter op geworden. Zij werden van alle kanten beschoten, zowel vanaf het kasteel als van buiten de stad, waar de burgers het meest onder moesten lijden.

Frederik Hendrik
Via het "Grote Broek" wordt ten slotte met bootjes de kasteelbezetting versterkt met ongeveer 500 musketiers, waarop Verdugo de strijd staakt. Op 22 maart volgt dan een onderhandeling met de Staatse troepen onder leiding van prins Frederik Hendrik. Verdugo bedong hierop een vrije aftocht met medeneming van geplunderde buit. Uiteindelijk werden door Verdugo slechts de naar buiten gebrachte gevangenen en drie buitgemaakte Staatse vaandels meegenomen.

Afloop
Toen prins Maurits en de Staten dit hoorden, waren zij verbolgen over deze voorwaarden, "dit accoordt docht Prince Maurits ende de Staten veel te goet, omdat sij seer qualijk ende schandelijck met het Vrouwen-volk gheleeft hadden, daerbijden Wachtmeesters huysvrouwe vercraght totten doodt toe en de eenige andere meer, des Predikant Huysvrouwe doorsteken"
Gebruik van platte boten
Bij de overrompeling van Verdugo en zijn Spaanse troepen, door de Staatse troepen op 22 maart 1606, werden platte boten gebruikt. Deze boten werden bijvoorbeeld ook gebruikt bij het Leidens Ontzet in 1574, waar de Geuzen op platte schuiten over het ondergelopen land als overwinnaars werden binnengehaald.

Meer informatie over de geschiedenis van Bredevoort Meer informatie over de geschiedenis van Bredevoort vindt u onder meer in `Bredevoort, een Heerlijkheid', een uitgave van de Stichting 800 jaar Veste Bredevoort en de Kroniek van Bredevoort, uitgegeven door de Stichting Bredevoort Boekenstad.

Bron achtergrondinformatie: Wikipedia