Gemeente Aalten
Dichtregels bootjes langs de Kruittorenstraat Bredevoort
Langs de Kruittorenstraat in Bredevoort komen in de zomer van 2010 vijf
bootjes te liggen. Ze verwijzen naar de gebeurtenissen rond het Beleg
van Bredevoort in 1606. De bootjes maken onderdeel uit van een groter
project, dat tot doel heeft om het vestingverleden van Bredevoort
beleefbaar te maken. De herinrichting van 't Zand en de
Kruittorenstraat in Bredevoort wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een
financiële bijdrage van de Provincie Gelderland.
Boek over de geschiedenis
Vanwege het karakter van Bredevoort als Boekenstad, is ervoor gekozen
om bepaalde elementen uit de geschiedenis van Bredevoort te verwoorden
in een groot boek. Het boek is onlangs geplaatst op de hoek van Boek op
't Zand, aan de zijde Prinsenstraat. In het boek wordt verteld over de
brede-voorde, de burcht (voor het eerst genoemd in 1188), de
Heerlijkheid Bredevoort, de oorlogen en belegeringen die er plaats
hebben vonden, St. Joris, het klooster Nazareth en het verhaal eindigt
in 1993 bij de oprichting van Bredevoort Boekenstad.
Maquette, contouren poortwachtersgebouw en trappalen
Aan de voorzijde van Boek op 't Zand is een cortenstalen maquettetafel
van de Veste Bredevoort geplaatst. Via een pomp kunnen kinderen het
water door de grachten laten stromen.
Ter plaatse van de vorig jaar gevonden archeologische resten van het
poortwachtersgebouw, zijn de contouren van de muur in messing gekleurde
banden weergegeven. Verder zijn er trappalen geplaatst waaruit
gesproken informatie over Bredevoort klinkt. Ten slotte is er op het
plein voor de ingang van Boek op 't Zand een natuurstenen plaat gelegd,
die aangeeft dat u hier de voormalige de burcht van Bredevoort
betreedt.
Kruittorenstraat
De komende zomer worden langs de Kruittorenstraat eveneens een aantal
elementen geplaatst. Over de restanten van de oude vestingwal worden
profielen aangebracht in de vorm van de voormalige onderwal. Op de
kruising met de Pastoorsdijk verrijzen in de bochten cortenstalen
rietpanelen. De panelen verwijzen naar het moeras dat vroeger om de
Veste Bredevoort lag.
Bij het voormalige bastion Treurniet en ter hoogte van de Pastoorsdijk
wordt een trappaal geplaatst.
Bootjes
Tussen de rietpanelen en het voormalige bastion Treurniet, komen in de
berm van de Kruittorenstraat en in het talud van de gracht in totaal 5
cortenstalen bootjes te liggen. Ze verwijzen naar de gebeurtenissen
rond het Beleg van Bredevoort in 1606. In drie van de boten worden
bankjes geplaatst, zodat zij als zitgelegenheid kunnen dienen.
Prijsvraag gedicht
In één zijkant van elk bootje komt een dichtregel te staan. De vijf
dichtregels vormen samen een geheel. De dichtregels verwijzen naar de
geschiedenis van Bredevoort. Per bootje kunnen maximaal 40 karakters
worden aangebracht. De letters worden uit het bootje gestanst, waardoor
het landschap erachter te zien is.
Prijs van 500 euro
De schrijver van het gedicht, dat wordt uitgevoerd op de bootjes,
ontvangt van de gemeente Aalten een bedrag van 500 euro. Maar
vanzelfsprekend is de eer om het betreffende gedicht uitgevoerd te zien
in de bootjes van groter belang. De gedichten worden beoordeeld door
een speciale commissie. In deze commissie zitten vertegenwoordigers van
het Poëziecentrum Nederland, Bredevoorts Belang, de Bredevoortse
boekhandelaren en de gemeente Aalten.
Indienen van uw gedicht
De gedichten kunnen ingediend worden tot en met 31 mei 2010. U kunt ze
sturen naar de gemeente Aalten, ter attentie van Ingrid Oonk, Postbus
119, 7120 AC Aalten. U mag het gedicht ook mailen naar
i.oonk@aalten.nl. Wanneer u vragen heeft over de prijsvraag kunt u
bellen naar (0543) 493 150.
Achtergrondinformatie over de gebeurtenissen in 1606
Op 14 maart 1606, terwijl de Staatse soldaten en burgers Vastenavond
vierden, kwam vanuit Oldenzaal een Spaanse groep van 500 man cavalerie
en 1400 man infanterie onder leiding van Guielmo Verdugo naar
Bredevoort. Een groepje ruiters wist tot onder de stadswal voor de
Aalterpoort te komen. Zij verklaarden Staatse ruiters te zijn, met een
gevangengenomen Spaanse luitenant, en vroegen toestemming om de nacht
door te brengen onder bescherming van de Bredevoortse stadswallen.
Tijdens het heen en weer geroep vanaf de wal, slopen afgestegen ruiters
naar de poort en plaatsten springmijnen. Na de ontploffing die volgde
drongen de ruiters de stad binnen, en vermoordden iedereen die zij op
hun pad tegenkwamen. Een groot deel van de burgers en Staatse soldaten
wisten daarop tijdig naar het kasteel van Bredevoort te vluchten.
Vanuit omringende Staatse steden werden onmiddellijk bereden troepen
naar Bredevoort gezonden, om te voorkomen dat de Spanjaarden zich
binnen de stad konden versterken. Het door Verdugo nagezonden
paardentransport vanuit Oldenzaal met graan, buskruit en munitie werd
tijdig door Staatse troepen onderschept. Na enkele dagen leed Verdugo
al gebrek.
Ritmeester Batenborch uit Groenlo liet een van zijn soldaten vermomd
als boer met een mandje eieren, de situatie binnen Bredevoort
inspecteren. Deze kwam terug met de mededeling dat de Spanjaarden niets
meer te eten hadden, maar belangrijker; ook geen kruit en munitie
hadden, die had drost Goosen van Lauwick toevallig vlak voor de inval
naar de kruittoren binnen het kasteel laten overbrengen, dus buiten de
handen van de vijand.
Vanuit Ruhrort was nog Spaanse hulp onderweg, bestaande uit 500 man
cavalerie met lastpaarden en voorraadwagens, maar toen zij het Staatse
beleg rondom de stad zagen, maakten zij zich weer snel uit de voeten,
en wierpen zakken met buskruit van de wagens om sneller te kunnen
vluchten. Boeren in de omgeving verzamelden de kruitzakken en
verkochten die voor een schappelijke prijs aan de Staatse troepen.
Binnen de stad was de situatie voor Verdugo er inmiddels niet beter op
geworden. Zij werden van alle kanten beschoten, zowel vanaf het kasteel
als van buiten de stad, waar de burgers het meest onder moesten lijden.
Frederik Hendrik
Via het "Grote Broek" wordt ten slotte met bootjes de kasteelbezetting
versterkt met ongeveer 500 musketiers, waarop Verdugo de strijd staakt.
Op 22 maart volgt dan een onderhandeling met de Staatse troepen onder
leiding van prins Frederik Hendrik. Verdugo bedong hierop een vrije
aftocht met medeneming van geplunderde buit. Uiteindelijk werden door
Verdugo slechts de naar buiten gebrachte gevangenen en drie
buitgemaakte Staatse vaandels meegenomen.
Afloop
Toen prins Maurits en de Staten dit hoorden, waren zij verbolgen over
deze voorwaarden, "dit accoordt docht Prince Maurits ende de Staten
veel te goet, omdat sij seer qualijk ende schandelijck met het
Vrouwen-volk gheleeft hadden, daerbijden Wachtmeesters huysvrouwe
vercraght totten doodt toe en de eenige andere meer, des Predikant
Huysvrouwe doorsteken"
Gebruik van platte boten
Bij de overrompeling van Verdugo en zijn Spaanse troepen, door de
Staatse troepen op 22 maart 1606, werden platte boten gebruikt. Deze
boten werden bijvoorbeeld ook gebruikt bij het Leidens Ontzet in 1574,
waar de Geuzen op platte schuiten over het ondergelopen land als
overwinnaars werden binnengehaald.
Meer informatie over de geschiedenis van Bredevoort
Meer informatie over de geschiedenis van Bredevoort vindt u onder meer
in `Bredevoort, een Heerlijkheid', een uitgave van de Stichting 800
jaar Veste Bredevoort en de Kroniek van Bredevoort, uitgegeven door de
Stichting Bredevoort Boekenstad.
Bron achtergrondinformatie: Wikipedia