Persbericht 17 mei 2010
Een nieuwe en betere methode voor verkiezingen
Afscheidsrede hoogleraar Harrie de Swart
In het huidige kiessysteem mag de kiezer alleen zijn eerste voorkeur
uitspreken en wordt aan de kiezer een minimum aan informatie gevraagd.
Scheidend hoogleraar Harrie de Swart stelt een nieuw kiessysteem voor
waarin de kiezer veel meer informatie kan geven: een beoordeling van
alle kandidaten. Door deze veel rijkere informatie op adequate wijze te
verwerken komen we tot een uitslag die veel beter weergeeft wat de wens
van de kiezers is.
Het vertrouwde `meeste stemmen gelden' heeft veel kwalijke
eigenschappen en is zowat het slechtste mechanisme om een keuze uit
drie of meer alternatieven te maken, stelt De Swart. Daarom is er in de
loop van de tijd een aantal alternatieven ontwikkeld die veelal beter
zijn, zij het niet volmaakt. Al deze mechanismen gaan ervan uit dat de
kiezer een volgorde van voorkeur over de verschillende alternatieven in
zijn hoofd heeft. Maar als je kijkt naar de manier waarop in de
praktijk bij wedstrijden een winnaar, een tweede en derde kandidaat
wordt gekozen, dan gebeurt dat niet doordat de juryleden een volgorde
van voorkeur voor de kandidaten geven. In plaats daarvan geven zij een
evaluatie van elke kandidaat. Bijvoorbeeld, in het Nederlandse
onderwijs worden evaluaties gegeven in termen van cijfers 1 tot 10.
Evaluaties geven van elke kandidaat of partij heeft veel voordelen: zo
kun je als kiezer bijvoorbeeld uitdrukken dat je twee of meer
kandidaten dezelfde evaluatie geeft, en dat je de ene kandidaat niet
alleen prefereert boven de andere, maar ook in welke mate. Om deze
redenen heeft De Swart's promovendus Manzoor Zahid een combinatie van
de traditionele en nieuwe manieren ontwikkeld, de Borda Majority Count
genaamd, die superieur lijkt.
Parlementszetels
Volgens de Borda Majority Count geeft iedere kiezer een waardering of
beoordeling van iedere kandidaat of partij in termen van 6
(uitstekend), 5 (zeer goed), 4 (goed), 3 (acceptabel), 2 (slecht) en 1
(verwerpelijk). Door voor iedere kandidaat de behaalde punten op te
tellen, krijgen we de score van die kandidaat. In het geval van
parlementsverkiezingen tellen we de scores van de diverse partijen bij
elkaar op en delen deze som door 150, het aantal kamerzetels. Het
resultaat is dan het aantal punten dat nodig is om een zetel in het
parlement te verwerven. En terwijl in het huidige kiessysteem een
partij zich specifiek kan richten tot een bepaalde bevolkingsgroep, is
het bij dit nieuwe verkiezingsmechanisme voor een partij belangrijk om
van alle kiezers een zo goed mogelijke beoordeling te krijgen.
Prof. dr. H.C.M. (Harrie) de Swart (1944) was hoogleraar Logica en
Taalanalyse in het departement Filosofie van de Universiteit van
Tilburg van 1980 tot 2009. Hij studeerde Wis- en Natuurkunde aan de
Katholieke Universiteit in Nijmegen van 1962 tot 1966. Na zijn
afstuderen in de richting Logica, Grondslagen en Filosofie van de
Wiskunde, werd hij daar benoemd tot wetenschappelijk medewerker, eerst
bij het departement Wiskunde en later bij de faculteit Filosofie. Hij
verdedigde zijn proefschrift over de intuitionistische logica in 1976
met Johan de Iongh als promotor. Het academisch jaar 1976-1977 was hij,
met steun van de Niels Stensen Stichting, Visiting Fellow in het
departement History and Philosophy of Science van de Universiteit van
Princeton, USA. Momenteel geeft hij colleges logica en sociale keuze
theorie bij de faculteit Filosofie van de Erasmus Universiteit in
Rotterdam. Hij schreef talrijke artikelen en boeken.
Universiteit van Tilburg