Wageningen Universiteit en Researchcentrum
19 mei 2010
Nummer: P024
Trage, verlegen brandganzen laten zich bij het voedsel zoeken leiden
door informatie van soortgenoten. Vlotte, dappere ganzen negeren
daarentegen zulke informatie en gaan zelfstandig op verkenning om
voedselbronnen op te sporen. Het gebruik van sociale informatie - van
soortgenoten - is bij brandganzen afhankelijk van hun persoonlijkheid,
concluderen Wageningse ecologen met collega's van het NIOO in het
tijdschrift Ecology Letters.
De onderzoekers van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR,
en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) bepaalden de
persoonlijkheid van de brandganzen door te kijken hoe ze reageren op
een voor hen onbekend voorwerp, zoals een stuk tapijt. Sommige ganzen
blijken direct en zonder angst ('dapper') toe te stappen op het
voorwerp, terwijl andere ganzen juist langzaam en omzichtig
('verlegen') het onbekende voorwerp bejegenen.
Experiment
Om te achterhalen of en hoe brandganzen sociale informatie gebruiken
zette het onderzoeksteam een experiment op. Zowel 'dappere' als
'verlegen' ganzen kregen ieder afzonderlijk de gelegenheid om gedurende
anderhalve minuut te kijken naar twee groepjes brandganzen. De ene
groep ganzen kreeg geen voedsel aangeboden, de andere groep wel. Door
het verschil in voedselaanbod was het gedrag van deze groepjes ganzen
verschillend.
Dit gedragsverschil, zichtbaar voor de toekijkende gans, is een bron
van sociale informatie over het voedselaanbod. De gans mocht na een
periode van toekijken beslissen naar welke groep het dier toe ging.
Daarbij kon de gans alleen voedsel vinden aan die zijde waar de
geobserveerde ganzen voedsel hadden gekregen.
Persoonlijkheid
Het blijkt dat alleen de verlegen dieren zich voegen bij de groep die
aan het eten is, terwijl de dappere dieren de sociale informatie
negeren en zelf op onderzoek uitgaan. De persoonlijkheid van de ganzen
is doorslaggevend of ganzen wel of niet gebruikmaken van sociale
informatie.
Maar hoe consistent benutten de ganzen de sociale informatie? In een
vervolgexperiment testten de onderzoekers of de verlegen ganzen gebruik
blijven maken van de informatie als die niet meer klopt. Wederom waren
er twee groepjes, met en zonder voedsel. Deze keer echter was het
voedsel voor de toekijkende gans te vinden aan de kant waar de ganzen
geen eten hadden gekregen.
De onderzoekers zagen hoe de ganzen zich de eerste paar keren bij de
groep voegden die ze zagen eten. Na een aantal keren besloten de ganzen
om dit niet meer te doen omdat de sociale informatie die de
geobserveerde ganzen leverden niet meer klopte met de locatie van het
voedsel. De verlegen ganzen leerden dus dat de sociale informatie niet
meer klopte en besloten om deze informatie niet meer te volgen bij het
kiezen van een groep. De dappere ganzen gebruikten de informatie
sowieso niet en lieten zich dan ook niet foppen door verkeerde
informatie.
Deze gedragsstudie toont aan dat persoonlijkheid een belangrijke rol
speelt in het gebruik van sociale informatie. Dit heeft gevolgen voor
de ruimtelijke verspreiding van populaties in soorten waarbij het
gebruik van sociale informatie een rol speelt, zoals bij het kiezen van
een landingsplek. Tot nu toe wordt er namelijk van uit gegaan dat elk
individu een gelijke kans heeft om gebruik te maken van informatie van
soortgenoten. Deze studie toont aan dat persoonlijkheid een rol speelt
bij het gebruik van deze informatie en dus voor de ruimtelijke
verspreiding van verschillende persoonlijkheden in een populatie.
Artikel
Ralf H.J.M. Kurvers, Kees van Oers, Bart A. Nolet, Rudy M. Jonker,
Sipke E. van Wieren, Herbert H.T. Prins and Ron C. Ydenberg.
Personality predicts the use of social information, Ecology Letters
.doi: 10.1111/j.1461-0248.2010.01473.x
Figuur Experiment sociale informatie
Experimentele opstelling om gebruik van sociale informatie bij ganzen
te onderzoeken. De toekijkende gans (rechts) ziet etende soortgenoten
(boven) en niet-etende ganzen (onder). Verlegen ganzen zoeken
vervolgens de etende ganzen op (grijze vakken zijn fysiek gescheiden
maar zichtbare voertroggen). Is er enkele malen geen voer te vinden,
dan kiezen zij voor de andere ganzengroep. Dappere ganzen negeren het
gedrag van de twee ganzengroepjes.