Radboud Universiteit Nijmegen
'Het minimumloon verlagen, dat is in Nederland taboe'
Datum bericht: 20 mei 2010
Aanleiding
Half juni verschijnt een studie van het Sociaal Cultureel Planbureau over laagopgeleiden (vmbo of lager) op de Nederlandse arbeidsmarkt tussen 1992 en 2008. Hoe gaat het met deze groep tijdens de huidige economische crisis en wat hangt hen nog boven het hoofd?
Radbouddeskundige
Erik de Gier is hoogleraar Comparatief arbeidsmarktbeleid aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De belangrijkste problemen van laagopgeleiden op de arbeidsmarkt zijn volgens hem: 'Ze verdienen betrekkelijk weinig en ze komen moeilijk hogerop.'
De huidige economische crisis doet er een schepje bovenop: 'In de industrie, waar veel laagopgeleiden werken, worden veel mensen ontslagen. Het is de vraag of die laagstbetaalde posities opnieuw worden ingevuld als het beter gaat. Omdat laagbetaald werk in Nederland relatief duur is, door het wettelijk minimumloon, wordt eerder gekeken naar oplossingen als outsourcen of automatiseren.'
De kans dat een lageropgeleide die werkloos raakt langdurig werkloos blijft, neemt dan eerder toe dan af. 'Daar komt bij dat de middengroepen de lageropgeleiden verdringen. Werkgevers redeneren: als ik voor hetzelfde geld een beter gekwalificeerd iemand aan kan nemen, doe ik dat.'
Voor minder geld mensen aannemen dan - biedt dat kansen? De Gier: 'Het minimumloon verlagen, dat is in Nederland een taboeonderwerp. En áls je dat zou willen, moet je enorm goed bedenken waar je aan gaat trekken, zoals de koppeling met de uitkeringen. Wat ook kan is, net als in de Verenigde Staten, een door de overheid gegarandeerde fiscale inkomensaanvulling voor werknemers met een laag inkomen in plaats van een gegarandeerd wettelijk minimumloon. Want er zijn allerlei regelingen om de loonkosten voor ondernemers tijdelijk te verlagen. Zoiets zou ook moeten kunnen in de particuliere dienstverlening. Dus dat je, zoals Heleen Mees ons graag voorhoudt als Amerikaans voorbeeld, zonder al te veel administratieve rompslomp meer mensen wit en wel aan het werk kunt krijgen als schoonmaker, kinderoppas, stadswacht, amanuensis, conciërge in een flatgebouw, noem maar op.'
'Dat kun je zien als een bijdrage aan de kwaliteit van de samenleving, maar wat ik vooral belangrijk vind: als de overheid terugtreedt en meent dat iedereen meer voor z'n eigen loopbaan zorgt, dan moet er ook aan de onderkant van de arbeidsmarkt meer dynamiek zijn, moeten daar meer banen en baantjes zijn.'
Waarom juist Erik de Gier bellen?
Erik de Gier doet onderzoek naar arbeidsmarktontwikkelingen en -beleid. Hij publiceert veel over ontwikkelingen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. De Gier evalueerde onder meer projecten van sociale diensten om langdurig werklozen aan een baan te helpen en de effectiviteit van regionaal arbeidsmarktbeleid.
Dit voorjaar verscheen een essay over de toekomst van de arbeidsmarkt in de thuiszorg, dat hij schreef in opdracht van de Denktank Toekomst Thuiszorg.