De Nederlandse Bank
BIS verkent instrumenten macroprudentieel toezicht
Nieuwsbericht
Datum 21 mei 2010
Versterking van het macroprudentieel toezicht is prioriteit van de
Nederlandsche Bank (DNB) en centrale banken wereldwijd. Mogelijke
instrumenten daarvoor zijn door de Bank for International Settlements
(BIS) verkend en op 20 mei gepubliceerd in het rapport Macroprudential
instruments and frameworks. Het rapport biedt een handvat, maar
follow-up is nodig.
Kompas, radar, verrekijker: de kapitein die verder wil kijken dan zijn
eigen schip en wil bijsturen in woelige wateren heeft daarvoor de
nodige instrumenten. Maar een centrale bank die het financiële systeem
robuuster wil maken en dus verder wil kijken dan het reilen en zeilen
van individuele financiële partijen, zit soms ernstig verlegen om
bruikbare instrumenten. Hoog tijd om dat aan te pakken. Zeker nu
wereldwijd consensus bestaat over de noodzaak van een versterking van
het macroprudentiele toezicht, het toezicht op het grote geheel waarbij
het draait om de wisselwerking tussen financiële partijen, de markten
en de mondiale economie. Oogmerk van dit toezicht is het financiële
systeem weerbaarder en schokbestendiger te maken én het dempen van de
ups en downs: de bubbles minder groot maken en de dalen minder diep.
Ambitie is de kans op en hevigheid van systeemcrises te beperken.
DNB
Ook DNB staat voor een versterking van het macroprudentiele toezicht,
voortbordurend op een langere traditie. Begin mei publiceerde de
organisatie haar nieuwe raamwerk voor macroprudentieel toezicht. Naast
studies in eigen huis doet de organisatie mee aan verschillende
internationale initiatieven. DNB-directeur Lex Hoogduin geeft leiding
aan de nieuwe Werkgroep Macroprudentiële Instrumenten die is opgezet
door het Committee on the Global Financial Systemvan de Bank for
International Settlements. Deze werkgroep, waarin ook experts van DNB
actief zijn, heeft een verkenning gemaakt van de mogelijke instrumenten
voor macroprudentieel toezicht. De resultaten van deze studie zijn op
20 mei gepubliceerd in het rapport Macroprudential instruments and
frameworks: a stock-taking of issues and experiences.
Kapitaal- en liquiditeitseisen
In de verkennende studie zijn meerdere instrumenten onder de loep
genomen. Bijvoorbeeld: kapitaal- en liquiditeitseisen voor banken. Deze
worden al gebruikt in het toezicht op individuele instellingen.
Gedachte is de eisen zo te stellen dat ook rekening wordt gehouden met
systeemrisico. Dat maakt het financiële systeem als geheel stabieler en
kan de ernst van crises beperken. Daarmee verkleint dit de kans dat
instellingen kopje onder gaan in slechte tijden en anderen meeslepen in
hun val.
Hypotheek
Ander instrument, dat vooral in Aziatische landen wordt gebruikt om
bubbles op onroerendgoedmarkten en speculatie tegen te gaan, is de
Loan-to-Value ( LTV) ratio. Daarmee worden grenzen gesteld aan de
maximale hypotheeksom: huishoudens en bedrijven die leningen aangaan
voor de aankoop van onroerend goed krijgen bijvoorbeeld maximaal een
hypotheek van 70% van de aankoopwaarde. Dit zet een rem op
ongebreidelde kredietgroei. Als de huizenprijzen dalen met bijvoorbeeld
10%, daalt weliswaar de waarde van het onderpand voor hypothecaire
leningen mee, maar komt deze niet onder een kritische grens.
Hypotheeknemers en banken lopen zo veel minder risico dat het mis gaat
en ze verliezen lijden.
Marges
Andere mogelijkheid is om marktpartijen die financiële producten
verkopen en lenen aan elkaar te verplichten om bij voorbaat grotere
risicomarges in te bouwen, ofwel een waardeafslag te nemen. Nu is het
zo dat in goede tijden de marges heel erg klein zijn, maar als het
minder gaat, worden enorme afwaarderingen toegepast en dat leidt tot
grote verliezen. Andere suggestie is om de waardeafslag anticyclisch te
maken: in goede tijden wordt de lat hoger gelegd, zodat er flinke
buffers zijn, en in mindere tijden worden de afslagen juist verkleind,
waardoor de dip minder diep wordt.
Follow-up
Het rapport Macroprudential instruments and frameworks biedt een
handvat, maar follow-up is nodig. Veel issues liggen nog open en
behoeven verdere studie. Er is nog volop discussie over de inzet van de
verschillende instrumenten, in welke vorm, in welke mate en op welk
moment. Het is bijvoorbeeld mogelijk de instrumenten zwaar in te zetten
en voortdurend bij te sturen en zo actief ups en downs te dempen;
alternatief is de 'light'-variant, waarbij de instrumenten in
bescheiden mate worden ingezet. Bovendien moet de inzet van deze
instrumenten in hun onderlinge samenhang worden bezien.
Nader onderzoek is nodig. DNB blijft daar actief bij betrokken. De
Nederlandse centrale bank ziet graag dat het gebruik van instrumenten
zoveel mogelijk internationaal wordt afgestemd.
Downloads
* Macroprudential instruments and frameworks: a stock-taking of
issues and experiences (PDF: 238,3 Kb)
* Macroprudentieel Toezicht binnen DNB (PDF: 212,5 Kb)
---