VU medisch centrum
Nieuw onderzoek naar gewrichtsreuma
20 mei 2010
"Het allermooiste zou zijn als we de ontwikkeling van gewrichtsreuma al
heel vroeg kunnen stoppen. Met opsporing door conventionele
röntgentechnieken zijn we eigenlijk te laat. Dan heeft de ziekte al
flink om zich heen gegrepen."
Reumatoloog Conny van der Laken is betrokken bij nieuwe beeldvormende
technieken naar gewrichtsreuma. "In een notendop: veel eerder de
diagnose kunnen stellen en de juiste medicijnen bij de juiste patiënt",
vult hoogleraar Cor Verweij aan, een van de projectleiders. Nieuwe
beeldvormende scans, ontstekingscellen vroeg opsporen en patiënten
typeren voor welke geneesmiddelen zij het meest geschikt zijn: dat is
de kern van het onderzoek naar gewrichtsreuma waaraan hoogleraar
Inflammatory Disease Profiling Cor Verweij en reumatoloog Conny van der
Laken werken. "Met de huidige technieken stellen we de diagnose
gewrichtsreuma vaak pas als het kraakbeen en bot al beschadigd zijn. Te
laat, want die schade wil je liever voorkomen", licht de reumatoloog
toe. Verweij voegt toe: "Bovendien hebben we naast die late diagnose
nog een probleem: bij dertig procent van de patiënten werken de
medicijnen niet goed. Kortom, we willen en de diagnose vervroegen, en
de medicijnen beter kiezen."
Schade aanrichten
Voor de vroege diagnose is het noodzaak de ontstekingscellen op te
sporen die gewrichtsreuma veroorzaken. "Hoe reuma ontstaat, weten we
nog niet. Wel weten we dat gewrichtsontsteking al langere tijd aanwezig
kan zijn voordat je dit aan de 'buitenkant' kunt vaststellen", legt Van
der Laken uit. "De ontstekingscellen kunnen we opsporen door zogeheten
'markers' in te spuiten met een kleine hoeveelheid radioactief
materiaal. De markers hechten zich aan de ontstekingscellen en dat
kunnen we weer zien met PET-scans, een beeldvormende techniek die al
met succes in kankerdiagnostiek wordt toegepast."
De behandelingen van gewrichtsreuma die de laatste vijftien jaar zijn
ontwikkeld, zijn behoorlijk duur. Verweij: "De juiste medicijnen bij de
juiste patiënt is dus ook een maatschappelijk belang. En inmiddels
weten we dat bij verschillende patiënten verschillende soorten
ontstekingscellen actief zijn. Zaak dus om testen en procedures te
ontwikkelen zodat artsen een effectieve behandeling kunnen kiezen."
Impuls
Nederland staat internationaal hoog aangeschreven in onderzoek naar
gewrichtsreuma. Met een subsidie van 12,5 miljoen euro van het Center
for Translational Molecular Medicine (CTMM) heeft dat onderzoek een
flinke impuls gekregen. Het CTMM is een partnership met zes academische
ziekenhuizen, waaronder VUmc, en de industrie. Een deel van dat
onderzoek doen VUmc en het Jan van Breemen Instituut samen. Verweij:
"De komende vijf jaar volgen we vierhonderd patiënten die klachten
hebben maar nog geen gewrichtsreuma. Dat levert een schat aan gegevens
op." Van der Laken: "Uiteindelijk willen we erachter komen hoe we de
ontwikkeling van ontstekingen en de schade kunnen vertragen, misschien
zelfs voorkomen. Dat zou natuurlijk het mooiste zijn."
Barbara van Male
bron: Tracer