EU Commissaris Potocnik bezocht Natuurpunt

21/05/2010 19:00

Natuurpunt

Antwerpse haven voorloper in Europees natuurbeleid

De Europese Commissaris voor Milieu Janez Potocnik heeft vandaag, vrijdag 21 mei, een bezoek aan het natuurgebied De Kuifeend in de Antwerpse haven gebracht. Dit gebeurde niet toevallig op de vooravond van de Internationale dag van de biodiversiteit. De herinrichting van 'De Kuifeend en de Grote Kreek' is een schoolvoorbeeld dat aantoont dat de ontwikkeling van het Antwerpse zeehavengebied en de instandhouding van Europees beschermde natuur wel degelijk kunnen samengaan. De haven telt momenteel tientallen ha aan beschermde natuurgebieden die kansen biedt aan havenspecifieke soorten zoals de oeverzwaluw, de zwartkopmeeuw, de visdief, de rugstreeppad, het bruin blauwtje en de moeraswespenorchis. De eurocommissaris beklemtoonde de goede samenwerking tussen het Havenbedrijf en Natuurpunt.

Het Antwerpse zeehavengebied is niet alleen één van de belangrijkste groeipolen van de Vlaamse economie, maar het is ook één van de belangrijkste schatkamers van Europees bedreigde natuurwaarden in ons land. Omwille van deze natuurwaarden zijn grote delen van het havengebied beschermd als Speciale Beschermingszones onder de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn (Natura 2000). Tot eind vorige eeuw werd deze overlap van wereldhaven en Europees natuurgebied nog door velen louter en alleen gepercipieerd als een toonbeeld van een regelrecht conflict tussen industrie en milieu, waarbij het Europees natuurbeleid gezien werd als een regelrechte bedreiging voor de verdere ontwikkelingsmogelijkheden van haven en industrie. Maar dat beeld is gewijzigd, stelde ook de Europese commissaris vast.

Janez Potocnik: "Ik ben erg tevreden dat ik de haven van Antwerpen kan bezoeken aan de vooravond van de Internationale Dag voor Biodiversiteit. De haven is een uitstekend voorbeeld van hoe natuurbescherming en economische ontwikkeling hand in hand gaan. Hier heeft een uitstekende samenwerking plaatsgevonden tussen de publieke havenautoriteit en de ngo die zich inzet voor natuurbehoud. Dit heeft in belangrijke mate bijgedragen tot natuurherstel en echte duurzame ontwikkeling."

Van strijd tot dialoog

Naar aanleiding van de bouw van het Deurganckdok, waarbij havenontwikkelaars en milieubeschermers in eerste instantie lijnrecht tegenover mekaar stonden, groeide bij alle partijen gelijktijdig een visie rond een nieuwe benadering die gebaseerd is op overleg en dialoog in plaats van op conflict en juridische strijd.

Het engagement van Natuurpunt en het Gemeentelijk Havenbedrijf in 2002 speelde een belangrijke rol. Beide partijen ondertekenden een charter waarbij een harmonieuze cohabitatie van haven én natuur als doelstelling voorop werd gesteld. Dit charter wordt operationeel ingevuld door het project "De Antwerpse Haven Natuurlijker". Daarbij wordt een netwerk van ecologische infrastructuur gerealiseerd in het zeehavengebied. Ecologische infrastructuur is 'kleine' natuur die combineerbaar is met andere functies. Een netwerk van kerngebieden, corridors en stapstenen in het Antwerps havengebied moet meer kansen creëren voor de natuur, zonder afbreuk te doen aan de ontwikkeling en exploitatie van de haven.

De Antwerpse Haven Natuurlijker beoogt de duurzame instandhouding van alle Europees en Vlaams beschermde soorten die zeer specifiek zijn voor het Antwerpse havengebied en waarvoor dit gebied een cruciale rol speelt voor hun voortbestaan in Vlaanderen. Het streefdoel is om daartoe maximaal 5% van het Antwerps zeehavengebied - wat overeenkomt met ongeveer 600 ha - als geschikt leefgebied voor deze soorten te vrijwaren en te beheren.

Momenteel wordt er gewerkt aan een heus gebiedsgericht soortenbeschermingsprogramma, dat conform de bepalingen van de nieuwe Vlaamse wetgeving inzake soortenbescherming, voor bekrachtiging zal voorgelegd worden aan de Vlaamse overheid. Op die manier zal een nieuw evenwicht tussen economie en ecologie binnen het zeehavengebied bereikt worden, waarbij het duurzaam voortbestaan van de havenspecifieke fauna en flora verzekerd is, zonder enige afbreuk te doen aan de rechtszekerheid van de normale exploitatie en ontwikkeling van industriële en havenactiviteit.

Een gebiedsgerichte aanpak vormt ook de rode draad in het strategisch plan voor de haven van Antwerpen, waarbij de belangen van havenontwikkeling worden verzoend met de duurzame instandhouding en bescherming van de vogel- en habitatrichtlijngebieden in en rond het havengebied. Inmiddels werd deze aanpak ruimtelijk vertaald in het recent door de Vlaamse regering goedgekeurde voorkeursalternatief van het plan-MER. De aanpak kan als een schoolvoorbeeld gelden van hoe een planmatige en proactieve implementatie van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn wel degelijk de basis kan vormen van een evenwichtige verzoening van economie en ecologie.

Oproep

Hoewel het gehele strategisch planningsproces rond de verdere ontwikkeling van het Antwerpse zeehavengebied zowel op linker- als rechteroever vaak moeilijk en heel tijdrovend is gebleken, heeft dit proces uiteindelijk toch geleid tot een maatschappelijke consensus rond tal van knelpunten. Het Gemeentelijk Havenbedrijf en Natuurpunt roepen dan ook de Vlaamse overheid op om niet langer te talmen om deze consensus in een Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) en bijhorend actieplan te bekrachtigen, waarmee de finale verzoening van economie en ecologie in deze zeehaven een feit wordt.

Foto's kan je vinden op www.natuurpunt.be/persfoto

Voor eventuele hyperlinks en bijlagen: Zie het origineel