Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht
OUDERENZORG WORDT PRODUCTIEVER
Nederland telt 2,5 miljoen 65-plussers. Daarvan verblijft ongeveer 5 procent in een verpleeg- of verzorgingshuis. Bijna 20% van hen ontvangt thuiszorg. Het aantal 65-plussers steeg over de periode 2004 tot en met 2007 met 5,2% per jaar. Het aantal van hen dat ouderenzorg ontving steeg minder, met 1,3% per jaar. Over de jaren 2004 tot en met 2007 groeide het arbeidsvolumen in de ouderenzorg met 0,8% per jaar. Het zorgvolumen steeg over dezelfde periode met 3,7% per jaar. Dit betekent dat de arbeidsproductiviteit over die jaren toenam met 2,9% per jaar. Dit was mogelijk door meer handen aan het bed: het aantal managementfuncties steeg over de genoemde periode met één procent per jaar maar het aantal banen in de directe zorg met bijna 4% per jaar. Zowel in de thuiszorg als in verpleeg- en verzorgingshuizen nam over de jaren 2004 tot en met 2007 het aantal zware patiënten toe met 5,7% per jaar. Waarschijnlijk heeft de verspreiding van zorginnovaties ook bijgedragen aan de genoemde productiviteitsstijging van 3,7%. Het arbeidsvolumen in ouderenzorg daalde in 2007 (door de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) iets ten opzichte van 2006. Al deze gegevens ontleen ik aan een publicatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met de titel Gezondheid en zorg in cijfers 2009 dat ik dezer dagen onder ogen kreeg. Tot zover dit bericht. Op het congres Samen Innoveren loont dat op vrijdag 28 mei plaatsvindt, komt de productiviteit in de ouderenzorg aan de orde. Zowel in de plenaire inleidingen als in workshops. De organisatie van dat congres berust bij de Stichting Innovatieprojecten, de Vereniging van medisch specialisten in de ouderenzorg en bij de Unit Zorginnovatie van het Julius Centrum. Wil jij in één dag op de hoogte raken van de kansen om in de care sector te komen tot innovaties die kwaliteit bevorderen en ook goedkoper zijn? Wil jij met vele collega's ervaringen hierover uitwisselen? Klik dan
KETENZORG CONGRES IN FINLAND VAN 16 TOT 18 JUNI TREKT VELE DEELNEMERS
Uit 18 landen komen 140 aanmeldingen voor het 10e Internationale congres over ketenzorg. Dat zijn er nu al 50 meer dan een jaar geleden in Wenen. Het tiende congres vindt plaats in de tweede stad van Finland Tampere op 17 en 18 juni. Op 16 juni vinden excursies plaats naar zorginnovaties waarop de Finnen zelf trots zijn. Op het congres staan vier patiëntengroepen centraal waarvoor geïntegreerde zorg van belang is: patiënten met diabetes, psychische problemen, jeugd met opgroei en opvoedproblemen en dementerenden. Daarnaast komen de geïntegreerde eerstelijn en methoden van onderzoek van ketenzorg aan de orde. Wil jij ook naar dit congres? Wil jij in twee dagen op de hoogte raken van wat er speelt internationaal? Klik dan
ENGELAND INNOVEERT ZORG ZONDER NIEUWE STRUCTUREN
Het Engelse Ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zekerheid (DHSS) heeft als traditie om elke vijf jaar van beleid te veranderen. Zo schafte de regering Blair eerst de marktwerking af, later voerde zij deze opnieuw in. Perioden van centralisatie en decentralisatie naar regio's wisselden elkaar af. Anno 2010 gelooft Engeland niet meer in systeemwijzigingen voor de patiëntenzorg. Die brengen de zorgverleners uit hun evenwicht en kosten veel geld en energie. Beter is het om de bestaande patiëntenzorg te innoveren met slimme ICT, taakherschikking, en zorgpaden. Vooral innovaties die leiden tot minder verwijzingen naar specialisten en tot minder (spoed-)opnamen krijgen van het genoemde departement grote steun. Al deze informatie kwam naar voren tijdens de Julius Masterclass Integrated Primary Health Care die van 18 tot 21 mei onder leiding van ondergetekende plaatsvond op het King's Fund College te Londen. Aan de masterclass namen 30 leidinggevenden uit de Nederlandse eerste lijn deel, waaronder acht huisartsen, tal van verpleegkundigen en paramedici en ook enkele directeuren van Ros'sen en gezondhe3idscentra. Zij luisterden naar lezingen van topambtenaren van het DHSS, leidinggevende huisartsen en ervaren docenten van het King's Fund Centre. Zij bezochten ook tal van innovatieve projecten, waarover hieronder enkele berichten staan. Door de nadruk op zorginnovatie in Engeland kreeg de Masterclass het karakter van benchmark van zorginnovatie aan beide kanten van de Noordzee. Wat opvalt is dat de Engelsen meer innovaties kennen met case managers voor chronische zieken, die zij community matrons noemen. Verder selecteert men uit statistieken patiënten met een hoog risico op ziekenhuisopname en geven die extra preventieve aandacht. Tot zover dit bericht. Op vrijdag 2 juli vindt het vierde internationale, nationale en lokale congres plaats over recente ontwikkelingen in de ketenzorg plaats. Drie buitenlandse sprekers (van Kaiser permanente en uit de Duitse disease management beweging) en Minister Klink houden plenaire voordrachten. In twintig workshops komen actuele aspecten en goede voorbeelden van ketenzorg aan de orde. Ook enkele uit Engeland. Wil je op de hoogte raken van alles wat er heden ten dage speelt in zorgprogrammering, integrale bekostiging, ketenzorg en disease management? Wil je vele innovatieve collega's ontmoeten? Wil je Minister Klink en Kaiser Permanente een keer in het echt zien? Klik dan
750 CENTRA VOOR JEUGD EN GEZIN DOEN HET UITSTEKEND IN ENGELAND
In Engeland functioneren 3.500 Centra voor Jeugd en Gezin (CJG). Daarvan staan er 750 in arme wijken. Die hebben een takenpakket dat breder is dan dat van de Nederlandse CJG's. Zij kunnen bijvoorbeeld ook gezinsbegeleiding inzetten. De 2750 overige CJG's hebben een veel smaller takenpakket. Dat zijn politieke creaties (political creations) die moeten voorkomen dat CJG's het stigma krijgen dat ze alleen in achterstandswijken staan. Al deze informatie kreeg ik op woensdag 19 mei van prof. Edward Melhuish van de Universiteit van Londen. Hij leidt daar het instituut voor studies over kinderen, families en sociale kwesties. Tot zover dit bericht. Melhuish treedt op als plenaire spreker op het congres over recente, (inter-)nationale en lokale ontwikkelingen in de professionaliteit van Centra voor Jeugd en Gezin. Naast uitstekende plenaire inleiders kent dit congres 20 workshops met goede, lokale voorbeelden van nieuwe signaleringsinstrumenten, triage en vroegtijdige interventies. Heb jij met een CJG te maken? Wil jij in één dag erachter komen waar goede voorbeelden staan? Klik dan
GROTE MELDKAMER AMBULANCEZORG IN LONDEN EN TOCH KLEINSCHALIG
Middenin Londen en nabij het reuzenrad London Eye bevindt zich de meldkamer van de London Ambulance Services. Deze staat klaar voor tien miljoen inwoners uit Londen en omstreken. Per dag handelt de Londense meldkamer zo'n 3.500 telefoontjes af. Dat gebeurt door drie groepen centralisten. De eerste groep heeft het eerste contact met de burger. De tweede groep heeft contact met de ambulancebemanning en met de ziekenhuizen. Zo zijn er vijf medewerkers dagelijks bezig met vooraankondigingen bij ziekenhuizen over patiënten met een beroerte of een hartinfarct. De derde groep vraagt patiënten uit van wie onduidelijk is of zij wel een ambulance nodig hebben. De centralisten in groep 1 en 2 werken allen met computer ondersteuning. Zij krijgen de te stellen vragen op het scherm geprojecteerd. Deze centralisten hebben een opleiding van slechts enkele weken(!) en hebben geen (para-) medische of verpleegkundige vooropleiding. Al deze informatie kreeg ondergetekende aangereikt tijdens een bezoek op donderdag 20 mei aan de meldkamer ambulancezorg te Londen. Ik zag daar zo'n 70 mensen werken in gezellig ingerichte, roezemoezende kantoortuinen. Het oogde kleinschalig. Tot zover dit bericht. Op het congres Recente Ontwikkelingen in de Spoedzorg dat op vrijdag 17 september 2010 plaatsvindt, krijgen de Nederlandse meldkamers ambulancezorg grote aandacht. Want de recente ontwikkelingen gaan in de richting van het Londense model. Wil je naar dit congres? Werk je op een huisartsenpost, een Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis, ambulancedienst of een GGz crisisdienst? Klik dan
VIRTUEEL VERPLEEGHUIS TE LONDEN FUNCTIONEERT UITSTEKEND
In het noorden van Londen wonen 30 patiënten thuis die anders in een verpleeghuis zouden verblijven. Zij ontvangen dagelijks zorg van een team van verplegenden en één voor hen speciaal werkende huisarts. Dit zorgmanagement heet in het engels een Virtual Ward en is goedkoper dan een verblijf in een echt verpleeghuis. Al deze informatie pikten deelnemers aan de Julius Masterclass Integrated Primary Health Care op tijdens een excursie naar deze virtuele verpleegafdeling op woensdag 19 mei. Zie ook de berichten hierboven. Tot zover dit bericht. Op vrijdag 26 mei vindt op de Universiteit Utrecht het Julius congres Samen innoveren loont plaats. Ondergetekende geeft dan een lezing over recente innovaties in de ketenzorg. Wil jij naar dit congres? Wil jij in één dag op de hoogte raken van vele innovaties in binnen- en buitenland? Klik dan
GEVANGENISARTS WORDEN? MELD JE NU AAN
Van september 2010 tot mei 2012 loopt de nieuwe opleiding tot gevangenisarts ofewel justitieel geneeskundige. De opleiding omvat vijftien bijeenkomsten van zo'n vier uur. Aan de orde komen specifieke aspecten van het diagnosticeren en behandelen van gedetineerden met gezondheidsklachten vanwege bijvoorbeeld infectieziekten, geweldletsel, verslaving en psychiatrische problematiek. Ook leer je omgaan met consulthantering in gevaarlijke situaties en met een overheidsbureaucratie. Wil jij deelnemen aan de opleiding? Wil je meer informatie? Stuur een mail naar opleidingsorganisator Petra Schimmel op
FRUIT HOORT THUIS OP EEN GEZONDE MIDDELBARE SCHOOL
Michel Teunissen heeft een bedrijf dat graag fruit levert aan middelbare scholen. Dat bedrijf heet Chiamo. Hij werkt samen met Arron Catering, een ander bedrijf dat alleen gezonde etenswaren levert aan scholen. Teunissen wil ook graag fruit gaan leveren aan middelbare scholen, maar weet niet goed dat moet. Hij mailde ondergetekende: Wij zijn gespecialiseerd in fruit op de werkplek en schoolfruit (het schoolgruiten), maar voor de middelbare en hogere scholen hebben we nog geen passende oplossing. Fruit voor deze groep is lastig en voor een gewone appel wil de leerling niet betalen. Dit heeft ons doen besluiten om versneld een nieuw product te ontwikkelen welke voor een scherpe prijs aangeboden kan worden uit automaten. De doelstelling is om dit het nieuwe schooljaar te gaan leveren. Tot we zover zijn leveren we natuurlijk met plezier alle soorten fruit. Voor meer informatie
MEDISCH LEIDERSCHAP STAAT CENTRAAL OP 9 JUNI
De sectie management van de Nederlandse Vereniging van Artsen in Beleid, management en Onderzoek (NVAG) organiseert op 9 juni, 15.30 -19.00 uur een minisymposium over management en leiderschap. Zij heeft daarvoor uitgenodigd Manfred van Doorn over het onderwerp Ontwikkeling van (medisch) leiderschap. Van Doorn is eigenaar van de Plannensmederij. Hij adviseert grote (internationale) ondernemingen, universiteiten en hogescholen, zorginstellingen ook de algemene bestuursdienst van de rijksoverheid over leiderschapsthema's en strategievorming. Hij heeft onlangs een
nieuw boek geschreven: Het Wiel opnieuw uitvinden. De bijeenkomst vindt plaats op:
Woensdag 9 juni 2010 bij het CONO in Hoog Catharijne te Utrecht. Wil je erheen? Stuur een email naar secretariaat@nvag.nl o.v.v. Sectie Management NVAG 9 juni 2010 en je naam en woonplaats. Maak inschrijfgeld van 150 euro over naar rekening 4446342 t.n.v. NVAG te Doetinchem o.v.v. dezelfde gegevens.
STAGIAIRE GEZOCHT VOOR EVALUATIE VAN VERSLAVINGSONDERWIJS
Twee weken geleden startte de Utrechtse Medische Faculteit het drie maanden durende keuzeblok Verslavingszorg. Tweedejaars geneeskunde studenten volgen dit blok. Het is de eerste keer dat dit blok draait. Het is een experiment dat ook door andere faculteit met grote belangstelling wordt gevolgd. Bij een experiment hoort een evaluatie onderzoek. Daarvoor zoeken wij een stagiaire. Je kunt in de zomer je stage doen. Ben jij een vijfde of zesdejaars geneeskunde student die nog een stageplek zoekt? Ben jij een student pedagogiek of onderwijskunde die een afstudeerproject behoeft? Volg jij een andere opleiding en heb je belangstellig voor onderwijs en verslaving? Als je een van deze vragen met ja beantwoordt, stuur dan een mail naar leidinggevend onderzoeker en Juliusdocent dr. Rob de Leeuw op j.r.j.de
VERANTWOORDING
Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care:
Opsteller van deze nieuwsbrief is:
Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356