Doorbraak in gedrag op middelbare school, in 'Over de Streep'
Uitzenddatum: 26/05/2010
De KRO komt op woensdag 26 mei met een uitzending over veiligheid op
middelbare scholen, getiteld `Over de Streep'. Opnieuw een
spraakmakende documentaire van Jessica Villerius, dit keer over de
belevingswereld van scholieren op de middelbare school. Voor deze film
gingen vijfenzeventig leerlingen van het Amsterdamse IJburgcollege een
bijzondere uitdaging aan: Challenge Day. Een grensverleggende methode
uit Amerika, die onder andere wordt ingezet om pesten op scholen tegen
te gaan en wederzijds respect te stimuleren. Door spelletjes af te
wisselen met serieuze gesprekken, worden leerlingen uitgedaagd om
verborgen gevoelens naar elkaar uit te spreken. Centrale vraag: wat
weten we nu eigenlijk van elkaar? Vrij weinig, is de constatering.
Leerlingen durven tijdens Challenge Day emoties en ervaringen met hun
medescholieren te delen, waar ze nog nooit met iemand over hebben
gesproken. Niet gemakkelijk, maar ze merken al snel dat ze niet alleen
staan. Niet meer. Challenge Day houdt jongeren een spiegel voor,
schudt ze wakker en creëert onderling begrip. Maar vooral inspireert
de methode tot positieve verandering, beginnend bij jezelf. Het
respect is dan ook groot wanneer aan het eind van dag op het
IJburgcollege een leerling opstaat, de microfoon grijpt en zegt: "Ik
wil graag mijn excuses aanbieden. Ik besef nu pas wat het effect is
van mijn gepest en getreiter. Ik stop er vandaag mee." De drie
leerlingen die al jarenlang mikpunt zijn van zijn getreiter, staan op
en omhelzen hun pestkop. Vrijwel niemand van de 75 leerlingen, 20
vrijwilligers en 17 man filmcrew houdt het op dat moment droog.
De Challenge Day-methode werd nog niet eerder in Nederland toegepast.
Villerius: "Ik zag verbluffende resultaten in een uitzending van Oprah
Winfrey. Daarop ben ik naar Californië gevlogen om zelf meerdere
Challenge Days mee te maken. Ook in Nederland hebben we op veel
scholen te kampen met onuitgesproken woede en gebrek aan interesse in
elkaar, waardoor onveilige situaties kunnen ontstaan. Ik wilde daarom
dolgraag zien of de methode ook in ons land zou aanslaan." Onlangs
kreeg de documentairemaakster toestemming om de allereerste
Nederlandse Challenge Day in de geschiedenis vast leggen.
Het hippe Amsterdamse IJburgcollege ging de uitdaging aan, met 75
scholieren uit de derde klas. Directeur Lou Brouwers: "Ik durf te
stellen dat er op onze school relatief weinig aan de hand is. Onze
leerlingen zijn sociaal heel ver. Toch kwam er ontzettend veel
verborgen verdriet naar boven op deze Challenge Day. Ik ben heel blij
dat dit nu aan de oppervlakte ligt waardoor we ermee aan de slag
kunnen, als dat nodig is. De leerlingen en ook de leraren hebben dit
als heel bijzonder ervaren.'"
In `Over de Streep' is te zien hoe de Amsterdamse leerlingen voor het
eerst openhartig spreken over de kant die niemand van ze kent:
gevoelens, ervaringen, omstandigheden. Van onveilige thuissituaties,
verwaarlozing door aan alcohol verslaafde ouders tot eenzaamheid,
onzekerheid of uitsluiting op grond van huidskleur of gewicht. Ook
komen er verhalen boven over vermoorde familieleden en kinderen die
ooggetuige zijn geweest van dodelijke vechtpartijen op straat.
Veel indruk maakt het onderdeel waarbij alle leerlingen zich
verzamelen aan één kant van een witte lijn, waarna ze worden
geconfronteerd met soms indringende vragen. In antwoord op deze vragen
blijven leerlingen staan, of stappen over de streep. "Toen werd
gevraagd over de streep te stappen als je een ouder hebt verloren,
staken er acht kinderen over," vertelt de maakster. "Aan de overkant
van de lijn waren ze ineens niet meer elkaars pestkop, maar lotgenoot.
Het is onbeschrijfelijk om te zien hoe je door zoiets simpels als het
trekken van een streep het leven van een kind kunt veranderen."
Het resultaat van het volgen van de leerlingen op het IJburgcollege is
een 50 minuten lang filmisch document, dat een niet eerder vertoonde
blik in de gevoelswereld van scholieren geeft. Villerius: "De
problemen waarmee tieners te maken hebben, verdienen veel serieuzer
onze aandacht dan dat er doorgaans voor is. Door het bespreekbaar te
maken worden grote dingen klein, en kleine dingen groot."
Over de Streep, woensdag 26 mei om 20.30 uur bij de KRO op Nederland 3
KRO