Nieuwe toekomst voor de Westerbork telescoop
26/05/2010 15:47
ASTRON-Netherlands Institute for Radio Astronomy
NWO-Groot subsidie voor een innovatieve radiocamera
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft, in het kader van het NWO-Groot programma, een subsidie van bijna 2,5 miljoen euro toegekend aan astronomen van ASTRON en het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Met deze subsidie kan een belangrijke verbetering van de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT) worden gerealiseerd waarmee deze een van de meest geavanceerde radiotelescopen in de wereld blijft.
Het zogenaamde APERTIF project betreft het vervangen van de huidige radioantennes, een enkele antenne op elk van de veertien schotels, door een matrix van meer dan honderd gekoppelde antennes voor iedere schotel. Met deze revolutionaire 'radiocamera' wordt het bestaande beeldveld van de Westerbork telescoop, dat nu ongeveer zo groot is als de volle maan, meer dan dertig maal vergroot. Deze uitbreiding van het beeldveld stelt sterrenkundigen in staat om op geheel nieuwe wijze sterrenstelsels, pulsars en magnetische velden in de kosmos te bestuderen. De vereiste technologische ontwikkeling voor dit geavanceerde antennesysteem is gefinancierd met eerdere subsidies van NWO en de Europese Unie. De nu toegekende NWO-subsidie is een belangrijk succes voor de wetenschappelijke inbedrijfstelling en exploitatie van deze technologie op de Westerbork telescoop.
ASTRON heeft, in samenwerking met de Nederlandse universiteiten en het Kapteyn Instituut in het bijzonder, een sterke traditie in het ontwikkelen en toepassen van nieuwe technologieën voor de radiosterrenkunde en heeft hierin wereldwijd een leidende rol. De ontwikkelingen zijn met name gericht op het toepassen van zogenaamde 'Antenna Array' technologie waarbij het klassieke idee van schotels, elk met een enkele antenne, wordt losgelaten. Door gebruik te maken van 'Antenna Array' technologie kan het vermogen van radiotelescopen om nauwkeurige beelden te maken van grote delen van de hemel aanzienlijk worden verbeterd.
Deze nieuwe technologie is op meerdere manieren toepasbaar. De functionaliteit van de LOFAR telescoop, die door ASTRON ontworpen en gebouwd is en op 12 juni door Koningin Beatrix wordt geopend, is eveneens gebaseerd op deze technologie.
Dankzij de ontwikkeling van 'Antenne Array' technologie en de ervaring die opgedaan wordt met APERTIF en LOFAR, spelen ASTRON en de Nederlandse sterrenkunde een belangrijke rol in het realiseren van de Square Kilometre Array (SKA). De SKA, een futuristische radiotelescoop die honderd keer gevoeliger zal zijn dan de Westerbork telescoop of LOFAR, zal worden gebouwd door een internationaal consortium van instituten en universiteiten waarbij Nederland een leidende rol zal spelen. Deze nieuwe telescoop en de rol van ASTRON en Nederland in dit consortium zijn onderwerp van een grote astronomieconferentie die tussen 9-16 juni in Drenthe plaats vindt: het Internationale SKA Forum 2010. Het Internationale SKA Forum, georganiseerd door ASTRON en NWO, is een belangrijke gelegenheid om de Europese en mondiale samenwerking rond de SKA verder te ontwikkelen.
http://www.astron.nl