Maastricht University

Universiteit Maastricht
Persbericht

26 mei 2010

Gesplitste aandacht: wel of niet mogelijk?

Wetenschappelijke consensus in twijfel getrokken

Een bijna vijftig pagina's tellende wetenschappelijke publicatie in een hoogstaand wetenschappelijk tijdschrift, die kritische kanttekeningen plaatst bij de heersende opvattingen in een populair onderzoeksdomein. Aan dit uitzonderlijke project werkten drie onderzoekers van de Universiteit Maastricht (UM) en Netherlands Institute for Neuroscience (NIN) de afgelopen vijf jaar. Alles draait om de vraag of het mogelijk is om de focus van aandacht te splitsen in meerdere aparte foci, en of dat dan de basis is voor het tegelijkertijd uitvoeren van meerdere taken. Het artikel 'Attending to multiple locations at once? The jury is still out', is recent verschenen in Psychological Review van de American Psychological Association.

'Multitasken', het tegelijkertijd werken aan twee taken, is in deze drukke tijden eerder de norm dan de uitzondering. De grote vraag is echter of het brein die twee taken tegelijkertijd verwerkt, of zich afwisselend richt op de ene en dan de andere taak. Meer bepaald richt het artikel zich op de vraag of aandacht kan gesplitst worden om zo verschillende stimuli op aparte locaties tegelijk te verwerken. Dat kan, zeggen de recentste wetenschappelijke publicaties. Dat is nog maar de vraag, zeggen prof. dr. Peter De Weerd, Bert Jans (UM, Faculty of Psychology and Neuroscience, Departement Neurocognitie) en Judith Peters (NIN). "Er woedt al jaren een debat over deze vraag in de wetenschap", zegt promovendus Jans. "Recent onderzoek hiernaar zegt dat mensen heel goed in staat zijn om twee dingen tegelijkertijd te doen, zonder aandacht te switchen, maar wij betwisten dat. We hebben onze twijfels bij de gebruikte onderzoeksmethodes en dus bij de resultaten. In ons review artikel brengen we in kaart wat de zwaktes zijn van het onderzoek naar gesplitste aandacht, en geven we aan hoe deze vraag in de toekomst beter kan onderzocht worden." Dagelijks leven
Het huidige debat is zeer relevant voor allerlei situaties in het dagelijkse leven. Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop verkeersborden en andere informatie worden geplaatst op belangrijke verkeerswegen of kruispunten. De Weerd: "Als je echt gelooft dat je twee dingen snel tegelijkertijd kunt verwerken, kun je makkelijk verschillende verkeersborden of andere informatie naast elkaar plaatsen. Wij denken dat dit een verkeerde strategie is. Als het al mogelijk is om aandacht te splitsen, leidt de kwaliteit van informatieverwerking daar enorm onder. Wij denken dat we eerder beperkt zijn in het snel en tegelijk verwerken van informatie. Belangrijke informatie wordt dus het best na elkaar aangeboden. De ontwerpers van vliegtuigcockpits weten dit al: als er een instrument is dat belangrijke informatie weergeeft zal dit de aandacht trekken van de piloot (door een lichtje te laten knipperen of een geluidje te maken) zodat de piloot er even zijn volle aandacht aan schenkt." Uitzonderlijk
Een artikel van 47 pagina's is zelfs voor Psychological Review vrij uitzonderlijk. "Dit is bijna een boek op zich", zegt De Weerd. "En dat je er vijf jaar aan besteedt, is ook veel langer dan gebruikelijk. Alles begon met Berts bachelorthesis, die nu resulteert in deze publicatie. Dat het zo lang geduurd heeft, heeft alles te maken met het feit dat we ingaan tegen de heersende opinie. Het heeft lang geduurd om de reviewers (collega's uit het veld die het artikel lezen en becommentariëren en het artikel moeten goedkeuren) te overtuigen." Het blad, met een wetenschappelijke impactfactor van 12, wordt gelezen door zowel neurowetenschappers als cognitieve en gedragspsychologen.