Wageningen Universiteit en Researchcentrum
27 mei 2010
Nummer: R
Grote aantallen rupsen vreten onze bomen kaal. Vooral eikenbossen
moeten het ontgelden, constateert de Natuurkalender. Reden tot zorg?
Entomoloog en insectenplaagexpert Leen Moraal van Alterra, onderdeel
van Wageningen UR, vindt van niet.
Foto: Leen Moraal
Â
âDe rupsenplaag zoals we die nu zien, wordt veroorzaakt door drie
vlindersoorten. Die noemen we het voorjaarstrio: de grote- en kleine
wintervlinder en de groene eikenbladroller. De eitjes van deze
vlindersoorten overwinteren op de knoppen van bomen en de rupsen komen
al vroeg in het voorjaar uit.
âVooral eiken zijn favoriet omdat er aan het begin van het seizoen
weinig anti-vraatstoffen in het blad zitten. Pas in de loop van juni
komt er zoveel looizuur in het eikenblad, dat het insecten afschrikt.
De vlinderlarven voeren een race tegen de klok, om zich te verpoppen
voordat het looizuur hun maaltje onsmakelijk maakt. De meeste rupsen
verpoppen zich dan ook voor half juni.
âDe eik heeft geïnvesteerd in een geheim wapen om niet aan de
rupsenvraat ten onder te gaan: de bomen lopen in de zomer gewoon weer
uit dankzij reserveknoppen. Ze gaan dus niet dood. Toch zijn de rupsen
wel een stressfactor voor de boom: die levert toch energie in. Dat kun
je ook zien aan de jaarringen, die zijn dunner in jaren met veel vraat.
Als er na de rupseninvasie meer stressfactoren komen, zoals
bijvoorbeeld droogte of juist te veel regen op bodems waar het water
blijft staan, verzwakken de bomen. De eikenprachtkever kan dan
profiteren van die verminderde weerstand en de bomen binnendringen. Dit
kan ze de kop kosten.
âWe zien, sinds we in 1946 plagen documenteren,veel verschuivingen in
plaaginsecten. Sommige soorten zijn helemaal verdwenen, terwijl andere
het juist heel goed doen. Nattere en warmere winters zijn slecht voor
veel insecten. Dit komt doordat schimmels en bacteriën dan meer kans
krijgen de larven te infecteren. Soorten die het nu goed doen zijn de
ei-overwinteraars, zoals het voorjaarstrio, omdat eitjes praktisch
onaantastbaar zijn voor schimmels en bacteriën.
âSpuiten met insecticiden is zinloos. Als de omstandigheden normaal
zijn, heeft de boom niets van de rupsenvraat te lijden. Bovendien
profiteren momenteel veel vogelsoorten van deze overvloed aan
eiwitten.â | Hans Wolkers
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.