Datum 27 mei 2010 -
Visie op uitwerking NDW en de rollen van markt en overheid
Geachte voorzitter,
Hierbij geef ik gevolg aan de toezegging (nr. 546) bij de begrotingsbehandeling
op 26/11 jl. om bij brief mijn visie te geven op de uitwerking van de Nationale
Databank Wegverkeersgegevens (NDW) en de rollen van de markt en de
overheid. Aanleiding hiervoor was de vraag van het kamerlid Mastwijk om een
nadere toelichting over uitvoering van de aangenomen motie Koopmans om te
komen tot een alternatieve businesscase voor de NDW, waarbij beter gebruik
gemaakt zou worden van de mogelijkheden die de markt biedt, wat goedkoper
zou zijn en meer dienstbaar zou zijn aan vragen van weggebruikers.
In deze brief geef ik eerst mijn samenvattende visie op NDW. Daarna geef ik een
nadere toelichting op de doelen en middelen van NDW en de rollen van markt en
overheid. Ter afsluiting geef ik inzicht in de actuele stand van zaken, zoals
verzocht in het AO Moties en toezeggingen van 31 maart jongstleden.
Algemene visie op NDW
De oprichting van de NDW vloeit voort uit de ambitie om de benutting van en
doorstroming op de belangrijkste doorgaande wegen verder te optimaliseren. Het
optimaal benutten van de huidige infrastructuur is een belangrijke pijler om de
bereikbaarheid voor de weggebruiker van deur tot deur te vergroten. Door de
automobilist goed te informeren en de infrastructuur te flexibiliseren en te
dynamiseren kan worden ingespeeld op variërende (verkeers-)omstandigheden
en kunnen de (gevolgen van) verstoringen worden beperkt. De afgelopen jaren
zijn op dit terrein verschillende acties ondernomen op basis van het `Beleidskader
benutten' (Kamerstukken II, 2007-2008, 31 305, nr. 4).
Om het verkeer vooral in bijzondere situaties zoals bij incidenten of
wegwerkzaamheden te kunnen sturen is een adequaat inzicht nodig in de
toestand op en van deze wegen. Rijkswaterstaat heeft samen met decentrale
wegbeheerders de NDW opgericht om efficiënt de nodige verkeersgegevens te
verzamelen, te verrijken en te verspreiden. Kortom, het gaat om gegevens die de
overheid als wegbeheerder nodig heeft voor verkeersmanagement en wegbeheer.
a
agina 1 van 4
P
Dat zijn publieke taken die niet aan de markt overgelaten kunnen worden, maar Ons kenmerk
waar marktpartijen wel een belangrijke rol vervullen als opdrachtnemer en RWS/SDG/NW09/1653/89633
toeleverancier. De NDW ontsluit deze gegevens - mits van betrouwbare kwaliteit -
ook aan marktpartijen als aanbieders van reisinformatiediensten aan gebruikers.
Zo profiteert de weggebruiker ook van NDW. Feit is dat de samenwerking tussen
overheden en marktpartijen op het terrein van verkeersmanagement en
verkeersinformatie intensiever wordt, waarbij steeds scherp gekeken wordt naar
doelen, middelen en rolverdeling.
Doelen NDW
De Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) is door Rijkswaterstaat en
veertien decentrale wegbeheerders opgericht als basis voor de uitvoering van
dynamisch en netwerkbreed verkeersmanagement op drukke doorgaande wegen.
In mijn brief van 13 november 2009 met mijn eerste reactie op de motie
Koopmans heb ik reeds aangegeven dat verkeersmanagement een continue
publieke taak van wegbeheerders is. Doel daarvan is het waarborgen en
verbeteren van de verkeersveiligheid, benutting en de doorstroming. Dit gebeurt
onder andere door de verstrekking van informatie over de actuele toestand op en
van de wegen, het geven van routeadviezen, waarschuwingen en bindende
instructies.
Verkeersmanagement stelt hoge kwaliteitseisen aan de verkeersgegevens die
worden verzameld, onder andere wat betreft actualiteit, betrouwbaarheid en
beschikbaarheid. NDW geeft met hoge frequentie een overzicht van de snelheid,
reistijd, verkeersintensiteit en type voertuigen op de bemeten wegdelen.
NDW geeft daarnaast ook gegevens over onder andere wegwerkzaamheden,
filekenmerken en bedieningstijden van bijvoorbeeld bruggen. NDW geeft de
gegevens aan aangesloten wegbeheerders en serviceproviders. De wegbe-
heerders geven het door aan weggebruikers als collectieve reisinformatie op
borden. De serviceproviders verstrekken individuele reisinformatie via internet,
telefoon, sms, radio en navigatiesystemen. Enkele service providers hebben
inmiddels ook applicaties voor mobiele telefoons in voorbereiding.
NDW vormt een centraal loket voor relevante en gestandaardiseerde
wegverkeersgegevens in Nederland voor wegbeheerders en serviceproviders. Het
leidt tot meer samenhang, samenwerking en schaalvoordelen voor deze partijen
en daarvan profiteren vooral de weggebruikers. Zij krijgen bijvoorbeeld sneller,
betrouwbaarder, uitgebreider en specifieker informatie over reistijd en routes.
De overheden gaan de gegevens die door NDW worden verzameld en bewaard
ook gebruiken voor hun beleidsanalyses, planstudies en beheer en onderhoud.
Middelen NDW
NDW is een kleine publieke netwerkorganisatie van wegbeheerders die is
opgericht voor de periode 2008 t/m 2013 met een totaal budget van 66 mln euro.
Dit betreft 7 mln euro organisatiekosten, het overige budget is voor investeringen
en exploitatie. Verkeer en Waterstaat draagt 47 mln euro bij. Inmiddels is al bijna
40 mln euro verplicht. Ongeveer 90% van het budget wordt uitbesteed aan
marktpartijen.
agina 2 van 4
P
Ons kenmerk
Daar waar wegbeheerders zelf al de voor verkeersmanagement benodigde RWS/SDG/NW09/1653/89633
gegevens inwinnen, stellen ze deze om niet ter beschikking aan NDW. Voor die
wegdelen waar de benodigde gegevens nog ontbreken en die wel onderdeel
uitmaken van het beoogde basisnetwerk, worden nieuwe gegevens ingewonnen.
Dat gebeurt door marktpartijen op basis van aanbestedingen.
Rollen markt en overheid
Markt en overheid hebben een gemeenschappelijk belang als het gaat om het
waarborgen en verbeteren van veiligheid, benutting en doorstroming. De rol van
marktpartijen is dominant op het terrein van de verkeersinformatie en de rol van
de overheid, ofwel de wegbeheerders, is dominant voor verkeersmanagement.
Bij het verkennen van de mogelijkheden voor de organisatievorm is
geconstateerd dat in de beginfase alleen de overheid de aanjager kon zijn voor de
beoogde standaardisatie en kwaliteitsverbetering. Ik heb met de partners
afgesproken dat in 2012 de huidige werkwijze wordt geëvalueerd en bezien of
andere PPS-vormen kunnen worden overwogen. Dit moet ook worden gezien in
het licht van de opzet van het NDOV1, welke wordt afgestemd met die van NDW.
Aangegeven is dat NDW de diensten verregaand uitbesteed en marktpartijen die
serviceproviders zijn, tegen verstrekkingskosten de beschikking geeft over alle
verzamelde en deels verrijkte gegevens. Deze aanpak geeft schaalvoordelen en
biedt marktpartijen gelijke kansen voor de ontwikkeling van informatiediensten.
Alle betrokken marktpartijen onderschrijven deze aanpak en de doelen van NDW.
Sommige private serviceproviders, zoals TomTom en de VID, winnen ook zelf
actuele verkeersgegevens in met behulp van GSM, GPS en Bluetooth. Zij voegen
die samen met de data die ze van NDW krijgen en kunnen daarmee voor een nog
groter deel van het wegennet reistijdinformatie geven. Zij kunnen geen bruikbare
gegevens leveren over intensiteiten, die nodig zijn voor verkeersmanagement-
toepassingen. Daarvoor zijn zeker de komende jaren nog lussen in de weg nodig.
Ik heb het Strategisch Beraad Verkeersinformatie en Verkeersmanagement
opgericht om samen met andere overheden, marktpartijen als TomTom en
gebruikersorganisaties als de ANWB een gemeenschappelijk toekomstbeeld te
formuleren over de ontwikkelingsrichting van verkeersinformatie in relatie tot
verkeersmanagement. Daarbij wordt onder andere rekening gehouden met een
toenemend gebruik en effect van individuele hulpmiddelen in voertuigen. Maar
ook met de functies, effecten, kosten en afschrijvingstermijnen van collectieve
wegkantsystemen.
De conclusies en aanbevelingen van het Strategisch Beraad Verkeersinformatie en
Verkeersmanagement komen in 2011 beschikbaar en zal ik betrekken bij de
toezegging (nr. 545) voor evaluatie in 2012 van de opzet en werking van NDW.
Stand van zaken
Op 1 juli 2009 is de databank live gegaan en zijn Rijkswaterstaat, provincie Noord
Brabant, gemeente Amsterdam en de gemeente Rotterdam aangesloten voor het
genereren van gegevens aan NDW vanuit de bestaande meetnetten. Sinds eind
vorig jaar is na een aanbesteding ook een leverancier gestart met zijn
1 Kamerstukken 2009, 31305, nr. 143
agina 3 van 4
P
werkzaamheden voor de realisatie van extra meetpunten in de Randstad en het Ons kenmerk
zuidelijk deel van Nederland. RWS/SDG/NW09/1653/89633
In de testfase gedurende de zomer bleken er problemen te zijn met de stabiliteit
van de centrale databank. Na een verlengde testperiode heeft de externe
leverancier de databank opgeleverd. In het eerste kwartaal van dit jaar is de
verbinding met de service providers intensief getest. Na de test zijn de volgende
bedrijven aangesloten: Buienradar/Fileindex, ANWB, VID, Eurotraffic en
Locatienet. Op dit moment zijn voor Meteoconsult en Octaview de testen afgerond
en zullen zij ook worden aangesloten. Van de participerende wegbeheerders zijn
op dit moment Rijkswaterstaat en delen van de provincie Noord-Brabant
aangesloten voor het afnemen van de verkeersgegevens voor
verkeersmanagement toepassingen. De komende periode zullen ook de andere
wegbeheerders worden aangesloten.
Het VCNL heeft tot nu toe de verkeersgegevens aan de service providers
geleverd. Deze gegevens blijven gedurende langere tijd beschikbaar als
terugvaloptie.
Medio 2010 worden leveringscontracten ondertekend met de serviceproviders.
Dan zullen de serviceproviders in hun eigen tempo de gegevens beschikbaar gaan
stellen aan het publiek.
Later dit jaar zal bij een nieuwe aanbesteding voor het inwinnen van extra
verkeersgegevens in noord en oost Nederland blijken of de NDW op korte termijn
al gebruik kan maken van nieuwe manieren voor het inwinnen van
verkeersgegevens. Hierbij wordt ook gekeken naar het combineren van mobiel
ingewonnen gegevens met gegevens uit lussen. Tevens is het mogelijk om te
gaan differentiëren in kwaliteitseisen, waardoor de kosten van de business case
verder kunnen worden beperkt.
Tot slot
Deze uitgebreide brief maakt wat mij betreft duidelijk dat we met NDW de goede
weg zijn ingeslagen. Die weg wil ik in ieder geval voortzetten tot de evaluatie in
2012, gelet op de huidige financiële kaders en afspraken.
Hoogachtend,
DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,
ir. Camiel Eurlings
agina 4 van 4
P
Ministerie van Verkeer en Waterstaat