Amnesty International

PERSBERICHT
AMNESTY INTERNATIONAL

Embargo tot donderdag 27 mei 2010, 01:01 uur

Amnesty International Jaarboek 2010:
Machtspolitiek leidt tot onrecht en onderdrukking van miljoenen burgers.

'Machtspolitiek leidt er nog steeds toe dat regeringen, bedrijven en andere niet-statelijke actoren onvoldoende aansprakelijk worden gehouden voor mensenrechtenschendingen,' zo zegt Amnesty International bij het verschijnen van haar Jaarboek 2010. 'Machtige regeringen blokkeren vooruitgang op het gebied van internationale gerechtigheid door mensenrechtenverdragen te negeren en door hun bondgenoten af te schermen voor kritiek. Zij handelen vaak alleen als het hen politiek uitkomt', aldus Amnesty.

Het Amnesty International Jaarboek documenteert mensenrechtenschendingen die in 2009 in 159 landen plaatsvonden. Marteling en andere vormen van mishandeling kwamen voor in tenminste 111 landen; oneerlijke processen in tenminste 55 landen; beperking van de vrijheid van meningsuiting in tenminste 96 landen. Er zijn gewetensgevangenen in tenminste 48 landen.

Amnesty International roept regeringen op rekenschap af te leggen voor hun eigen daden en ervoor te zorgen dat ernstige misdrijven onder internationaal recht overal ter wereld vervolgd kunnen worden. Vooral landen die wereldwijd leiderschap claimen, zoals de G20, hebben daarbij een speciale verantwoordelijkheid en een voorbeeldfunctie. Vandaar dat de organisatie China, India, Indonesië, de Russische Federatie, Saoedi-Arabië, Turkije en de Verenigde Staten heeft opgeroepen om partij te worden bij het Statuut van Rome (Internationaal Strafhof).

In 2009 was het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof voor de Soedanese President Al Bashir een belangrijk signaal dat zelfs zittende staatshoofden niet boven de wet staan. Dat de Afrikaanse Unie desondanks weigerde medewerking aan het arrestatiebevel te verlenen, was een voorbeeld van overheidsfalen, waarbij politieke overwegingen boven gerechtigheid voor honderdduizenden mensen in Darfur gingen.

Een ander voorbeeld van falend optreden door de internationale gemeenschap was de verlamming van de VN-Mensenrechtenraad inzake het gewapende conflict in Sri Lanka. Er lagen ernstige beschuldigingen op tafel van mogelijke oorlogsmisdrijven door zowel het Srilankaanse leger als door de oppositionele Tamil Tijgers, maar een meerderheid van de Raad stemde in met een resolutie waarbij de regering van Sri Lanka werd gecomplimenteerd met zijn overwinning. Ook de aanbevelingen van het rapport-Goldstone over het Gazaconflict (december 2008 - januari 2009) moeten nog steeds door zowel Israël als Hamas worden uitgevoerd.

Toch is er op het gebied van internationale gerechtigheid ook vooruitgang te bespeuren. In Latijns-Amerika werd de voormalige president van Peru, Alberto Fujimori wegens ernstige mensenrechtenschendingen veroordeeld. De laatste militaire president van Argentinië, Reynaldo Bignone, werd veroordeeld voor kidnapping en marteling. Alle processen voor het Speciaal Hof voor Sierra Leone werden afgerond, met uitzondering van het proces tegen de voormalige president van Liberia, Charles Taylor.

Met miljoenen mensen over de hele wereld die steeds armer worden door de voedsel- en energiecrisis en de financiële crisis, wordt de noodzaak steeds dwingender om schendingen die voortvloeien uit armoede aan te pakken. 'Regeringen moeten rekenschap afleggen voor de mensenrechtenschendingen die leiden tot armoede of die armoede verergeren. De VN-herzieningsbijeenkomst over de Millennium- ontwikkelingsdoelen die in september in New York plaatsvindt is een kans voor wereldleiders om van beloftes juridisch afdwingbare verplichtingen te maken', zegt Claudio Cordone, interim secretaris-generaal van Amnesty International. Vrouwen, met name de arme, betalen de hoogste prijs voor het niet halen van deze ontwikkelingsdoelen. Complicaties bij zwangerschappen kostten het leven aan ongeveer 350.000 vrouwen. Deze moedersterfte wordt vaak direct veroorzaakt door gender-discriminatie, schendingen van sexuele en reproductieve rechten en het gebrek aan toegang tot gezondheidszorg. 'Regeringen moeten de gelijkwaardigheid van vrouwen bevorderen en discriminatie van vrouwen aanpakken als zij vooruitgang willen boeken op het gebied van de Millennium- ontwikkelingsdoelen', aldus Claudio Cordone.

Regionale ontwikkelingen

Mensenrechtenorganisaties en mensenrechtenverdedigers lagen in veel landen onder vuur. Regeringen maakten hun het werken onmogelijk of slaagden er niet in om hen te beschermen.

In het Midden-Oosten en Noord-Afrika was er in Saoedi-Arabië, Syrië en Tunesië sprake van onverdraagzaamheid tegen kritiek op de overheid.

In Azië viel de Chinese regering mensenrechtenactivisten lastig en detineerde hen nadat zij het overheidsgezag uitdaagden. In Noord-Korea en Myanmar gingen duizenden mensen op de vlucht voor onderdrukking en slechte economische omstandigheden.

In delen van Europa en Centraal Azië werd de ruimte voor onafhankelijke meningen en voor de civil society kleiner. In Rusland, Turkije, Turkmenistan, Azerbeidzjan en Wit-Rusland waren er vergaande beperkingen van de vrijheid van meningsuiting.

Op het Amerikaanse continent vonden honderden buitengerechtelijke executies plaats in Brazilië, Jamaica, Colombia en Mexico. In de VS bleven schendingen in de War on Terror nog steeds onbestraft.

Regeringen in Afrika, zoals in Guinee en Madagaskar, reageerden op kritiek met buitensporig geweld en buitengerechtelijke executies. Ook onder meer Ethiopië en Oeganda onderdrukten kritiek.

Andere trends:


* Massale gedwongen huisuitzettingen in Afrika, bijvoorbeeld in Angola, Ghana, Kenia en Nigeria. Hierdoor werden mensen nog dieper de armoede in gedreven.


* Toenemend huiselijk geweld tegen vrouwen, verkrachting, sexueel misbruik, moord en verminking na verkrachting van vrouwen in Mexico, Guatemala, El Salvador, Honduras en Jamaica.Pagina 3


* Miljoenen migranten in de Azië-Pacific regio, waaronder Zuid-Korea, Japan en Maleisië hebben te maken met uitbuiting, geweld en misbruik.


* Er is sprake van een sterke stijging van racisme, xenofobie en intolerantie in Europa en Centraal Azië.


* In het Midden-Oosten en Noord-Afrika , met name in landen als Irak en Jemen, zorgen aanvallen door gewapende groepen, sommigen waarschijnlijk gelieerd aan al-Qaida, voor toenemende onveiligheid.

Noot aan de redactie -